Warszawa, 10 kwietnia 2024 r.

DEKRET

Niniejszym dekretem zmienia się z dniem 10 kwietnia 2024 r. dekret z dnia 8 marca 2019 r., którym ustanowiono zasady postępowania członków Prowincji służące ochronie i zabezpieczeniu nieletnich, które w wersji ujednoliconej jako załącznik do niniejszego dekretu stanowią jego integralną część.

Bracia Mniejsi Konwentualni w życiu i w pracy duszpasterskiej powinni kierować się nade wszystko prawem Bożym i wskazaniami Ewangelii oraz Regułą i Konstytucjami naszego Zakonu oraz Statutami partykularnymi oraz pozostałego prawa kanonicznego. W sprawach szczegółowych powinni stosować się zarówno do norm prawa cywilnego, karnego, jak i do prawa kanonicznego oraz wytycznych podanych przez Kościół i Zakon.

Niniejsze Zasady postępowania służące ochronie i zabezpieczeniu nieletnich zostały przyjęte przez Definitorium Prowincji w dniu 10 kwietnia 2024 r. podczas sesji obrad w Niepokalanowie  i od tej daty obowiązują wszystkich członków Prowincji, łącznie z nowicjuszami i postulantami.

Praca duszpasterska z nieletnimi wpisuje się znakomicie w nasz uniwersalny charyzmat franciszkański. W naszej Prowincji posługa młodzieży jest obecnie prowadzona w różnych formach: na Mszach św. z udziałem dzieci, w ramach posługi katechetów, pracujących w szkołach czy przygotowujących dzieci i młodzież do przyjęcia sakramentów Eucharystii i bierzmowania, w ramach posługi animatorów Rycerstwa Niepokalanej i Szkoły Ewangelizacji Niepokalanej, scholi i chórków, spowiedników dzieci i młodzieży, liderów młodzieżowych grup modlitewnych, prefektów szkół katolickich po duszpasterstwo powołaniowe, czy akademickie. Odpowiedzialna troska pasterska o dzieci i młodzież wymaga od nas postawy miłości i poświęcenia, a zarazem domaga się mądrego, roztropnego i zdyscyplinowanego postępowania. Poniższe Zasady mają uwrażliwiać Współbraci na ważkość sprawy ochrony nieletnich przed przemocą, w tym nadużyciami seksualnymi i kształtować  postawy wzorowane na Chrystusie, Dobrym Pasterzu, by otaczać dzieci oraz młodzież szacunkiem i dobrocią.

Słowa szczególnej zachęty kieruję do w szczególności do Gwardianów, Proboszczów, Duszpasterzy młodzieży oraz Formatorów wszystkich szczebli, aby zapoznawali się z przyjętymi normami postępowania i wdrażali je w codziennym życiu wspólnot oraz w praktyce pastoralnej.

O. Zbigniew Kopeć Sekretarz Prowincji

O. Grzegorz M. Bartosik Minister Prowincjalny

 

 

 

ZASADY POSTĘPOWANIA CZŁONKÓW PROWINCJI, POSTULANTÓW ORAZ NOWICJUSZY
SŁUŻĄCE OCHRONIE I ZABEZPIECZENIU NIELETNICH

Prowincji Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych

(zwana dalej Prowincją)

 

TEKST UJEDNOLICONY ZATWIERDZONY PRZEZ DEFINITORIUM PROWINCJI

PODCZAS SESJI OBRAD W DNIU 10 KWIETNIA 2024 R. W NIEPOKALANOWIE

  

Wstęp

Franciszkanie wsłuchują się w głos Kościoła, który ustami św. Jana Pawła II przypominał, iż nikt nie może milczeć ani pozostawać obojętny, kiedy niewinne dzieci cierpią, są spychane na margines i rani się ich ludzką godność[1]. Dzieci bowiem i młodzież jako najcenniejszy skarb rodziny ludzkiej – przyszłość i nadzieja ludzkości – są skarbem, który zarazem jest kruchy i delikatny[2]. Papież przypominając, że wszyscy mamy obowiązek chronić te kruche istoty, bronić ich i wychowywać z szacunkiem i miłością, dodał: wszelkie działania w zakresie ochrony dzieci i młodzieży, jeżeli mają być skuteczne, muszą być podyktowane owym należytym poszanowaniem ich podstawowych praw, co trafnie wyraża znana maksyma (…) «największy szacunek należy się dziecku» (…) Ponadto Jezus w Ewangelii wskazuje nam dzieci jako «wzór» życiowy i stanowczo potępia tych, którzy ich nie szanują[3].

Otaczając duszpasterską troską dzieci i młodzież odkrywamy niekiedy, iż – jak wskazał święty Papież – wiele dzieci w naszych czasach w różnych częściach świata cierpi i podlega wielorakim zagrożeniom. Cierpią głód i nędzę, umierają z powodu chorób i niedożywienia, padają ofiarą wojen, bywają porzucane przez rodziców, skazywane na bezdomność, pozbawione ciepła własnej rodziny, ulegają rozmaitym formom gwałtu i przemocy ze strony dorosłych. Czy można przejść obojętnie wobec cierpienia tylu dzieci, zwłaszcza gdy jest to cierpienie w jakiś sposób zawinione przez dorosłych[4]?

Biorąc to wszystko pod uwagę, w oparciu o dokumenty Kościoła Powszechnego, Kościoła w Polsce i naszego Zakonu, ustanawia się Zasady, które mają charakter informacyjny, profilaktyczny, wychowawczy oraz wprowadzają zasady postępowania w sprawach, które są poruszone w tym dokumencie.

Cel obecnego dokumentu

Cel zapisów zawartych w tym dokumencie jest trojaki:

• przedstawienie jasnych norm postępowania w wypadkach nadużyć,
• przyjęcie takich zasad, które pomogą zapobiegać wszelkim formom nadużyć w przyszłości i pozwolą unikać podejrzeń o nadużycia,
• położenie nacisku na wychowanie do prawdziwej czystości i właściwego obchodzenia się z własną seksualnością i seksualnością innych[5].

 

Terminologia

1. A) Za nieletniego – w niniejszym dokumencie – uważa się osobę, która:

• nie ukończyła 18 roku życia,
• ukończyła 18 lat, jednak trwale jest niezdolna posługiwać się rozumem (por. Kan. 99 KPK)[6].

1. B) Normom niniejszego dokumentu podlegają członkowie Prowincji, jak również postulanci i nowicjusze.
2. C) Gdyby sprawy, o jakich mowa w niniejszym dokumencie, zachodziły poza granicami RP, postąpi się z nimi w oparciu o obowiązujące miejscowe uregulowania tej materii. Jeśli sprawa dotyczy Brata, który nie podlega jurysdykcyjnie Ministrowi Prowincjalnemu, ale pracuje zgodnie z prawem na terytorium Prowincji, bądź przebywa na tym terytorium okresowo (odwiedziny, wakacje, itd.), postąpi się w wypadku badania sprawy z jego udziałem zgodnie z zapisami niniejszego dokumentu, na każdym z etapów informując jego właściwego Przełożonego wyższego o postępie sprawy.
3. D) W kolejnych zapisach dokumentów, wszędzie, gdzie pojawi się sformułowanie ‘Brat-opiekun’, bądź ‘Brat’, należy je rozumieć zgodnie z literą zapisów niniejszego punktu. Sformułowanie ‘Brat’ odnosi się zarówno do kapłanów, nie kapłanów, jak i postulantów i nowicjuszy.
4. E) Procedury zawarte w cz. I niniejszych Zasad dotyczą duchownych: diakonów i prezbiterów podlegających władzy Ministra Prowincjalnego. W stosunku do pozostałych, w wypadku wykrycia przypadków, o jakich mowa w niniejszym dokumencie, stosuje się normy ogólne KPK, z sankcją – w wypadku udowodnienia czynów, o jakich tu mowa – do wydalenia z Zakonu włącznie.
5. F) Pojęcie wykorzystania seksualnego

Wykorzystywanie seksualne rozumiane jest jako przestępstwo w rozumieniu prawa świeckiego, w szczególności określonych w art. 197-204 polskiego Kodeksu Karnego lub jako przestępstwo przeciw szóstemu przykazaniu Dekalogu popełnione  przez osoby, o jakich mowa w p. B powyżej – z jednej strony – z nieletnim, o jakim była mowa w p. A powyżej, po punkty 1,2 – z drugiej.

Definicja obejmuje również:

• pozyskiwanie, posiadanie lub rozpowszechnianie obrazów pornografii z udziałem nieletniego, bez względu na rodzaj medium do tego celu wykorzystanego.
• komunikowanie nieletniemu jakichkolwiek materiałów o treści pornograficznej w celach lubieżnych.

1. G) Z zastrzeżeniem prawa Kongregacji Nauki Wiary do uchylenia przedawnienia w indywidualnych przypadkach, przestępstwo przeciwko szóstemu przykazaniu, popełnione przez duchownego z osobą niepełnoletnią poniżej osiemnastego roku życia, ulega przedawnieniu po upływie dwudziestu lat od dnia, w którym niepełnoletni ukończył osiemnasty rok życia[7].
2. H) Przestępstwa natury seksualnej określone zostały w świeckim prawie powszechnie obowiązującym, w tym od art. 197 do 204 polskiego Kodeksu Karnego. Pokrzywdzonymi z tytułu popełnienia tych przestępstw mogą być zarówno osoby dorosłe, młodzież, jak i dzieci, w tym w szczególności dzieci poniżej lat piętnastu.
3. I) Przemoc oznacza jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące stosunek zależności lub przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste nieletniego doznającego przemocy.

 

Część I: Zasady postępowania podejmowanego w wyniku ujawnienia informacji
o oskarżeniach o czyny przeciwko szóstemu przykazaniu Dekalogu wobec osoby nieletniej lub czyny naruszające ochronę wobec takiej osoby

1. Rozstrzyganie w sprawach przestępstw seksualnych popełnionych przez duchownego z osobą nieletnią jest zastrzeżone Dykasterii Nauki Wiary[8]. Do Ministra Prowincjalnego należy przeprowadzenie wstępnego dochodzenia kanonicznego (por. kan. 1717 KPK), którego zamierzeniem jest potwierdzenie lub wykluczenie prawdopodobieństwa zaistnienia przestępstwa, czyli zasadności lub bezzasadności oskarżenia, a w wypadku uzyskania takiego potwierdzenia przekazanie dokumentacji Stolicy Apostolskiej do dalszego prowadzenia sprawy[9].
2. Celem postępowania kanonicznego, podjętego przez Ministra Prowincjalnego, jest:

• poznanie i formalne opisanie prawdy,
• przygotowanie właściwej dokumentacji,
• uniemożliwienie kontynuacji przestępstwa (jeśli zachodziłoby prawdopodobieństwo jego wcześniejszego popełnienia),
• podjęcie, uznanych przez tegoż Ministra Prowincjalnego za słuszne, działań mających na celu  naprawienie zła.

3. Postępowanie prowadzone w oparciu o przepisy Kodeksu Prawa Kanonicznego i inne normy kościelne, czy też zakonne,odróżnia się od ewentualnego postępowania karnego, prowadzonego według prawa polskiego.
4. Odpowiedzialność karną oraz cywilną za tego rodzaju przestępstwa ponosi bezpośrednio sprawca jako osoba fizyczna
5. Wszelka dokumentacja wstępnego dochodzenia kanonicznego z zasady przeznaczona jedynie do wewnętrznego użytku Kościoła. Przełożony winien jednak rozważyć, czy dokumentacja ta stanowi podstawę do złożenia odrębnego doniesienia do właściwych organów zarówno zgodnie z art. 240 Kodeksu Karnego, jak i społecznym obowiązkiem o zawiadomieniu o podejrzeniu popełnienia innych przestępstw niż wynikające z art. 197 § 3 lub 4 kk, art. 198 kk, art. 200 kk.
6. Mając na uwadze przepisy prawa polskiego, dotyczące złożenia zawiadomienia o przestępstwie organom ścigania, jego treścią nie mogą być w żadnym wypadku wiadomości uzyskanie z sakramentalnego forum wewnętrznego (tajemnica spowiedzi).
7. Postępowanie kanoniczne prowadzi Minister Prowincjalny osobiście lub poprzez wyznaczonego członka Prowincji lub ewentualnie członka innej Prowincji Zakonu po uzyskaniu uprzedniej zgody jego Ministra Prowincjalnego.
8. Minister Prowincjalny podejmie postępowanie kanoniczne, jeśli pod adresem osób, o których mowa w p. B) oskarżenie zostało skierowane bezpośrednio do niego, jako do ich przełożonego. Minister Prowincjalny podejmuje postępowanie również wtedy, gdy nie zostało wniesione formalne oskarżenie, a inną drogą posiadł wiedzę o zaistniałych faktach w sprawach, o których mowa w niniejszym dokumencie. Jeśli natomiast oskarżenie zostało wniesione przed państwowy organ ścigania, Minister Prowincjalny poczeka do zakończenia sprawy prowadzonej przez trybunał świecki i przekaże wszelką zebraną dokumentację Stolicy Apostolskiej. W takim wypadku jednak, po rozmowie z oskarżanym Bratem – bez rozstrzygania o jego winie lub niewinności – aż do pełnego wyjaśnienia sprawy, zawiesi go w dotychczasowych czynnościach duszpasterskich, a zwłaszcza odsunie od kontaktów z nieletnimi. Na każdym etapie postępowania oskarżony Brat ma prawo do obrony, a Prowincja – obowiązek zapewnienia mu wszelkiej koniecznej pomocy, także prawnej.
9. Na podstawie art. 240 kk, każdy mając wiarygodną wiadomość o usiłowaniu lub dokonaniu czynu zabronionego, określonego w art. 197 § 3 lub 4 kk, art. 198 kk, art. 200 kk ma obowiązek zawiadomienia organów ścigania. Niewypełnienie takiego obowiązku jest zagrożone karą pozbawienia wolności do lat trzech. Obowiązek ten spoczywa w szczególności na Ministrze Prowincjalnym.
10. W wypadku pojawienia się zarzutów wszystkie dane należy dokładnie zweryfikować z zachowaniem tajności. Otrzymywane w sprawie listy, także korespondencja internetowa, a szczególnie informacje telefoniczne itp., powinny stanowić dla Ministra Prowincjalnego podstawę do zaproszenia osoby oskarżającej na bezpośrednią rozmowę. Jeśli stroną skarżącą jest nieletni, spotkanie z nim powinno odbywać się przy udziale rodziców lub opiekunów prawnych. Jednocześnie Minister Prowincjalny spotka się z Bratem oskarżanym, aby poinformować go o stawianych mu zarzutach oraz o prawie do obrony na każdym etapie postępowania, i wysłuchać jego wyjaśnień. Na podstawie otrzymanych i zweryfikowanych informacji, Minister Prowincjalny rozstrzyga, czy istnieją podstawy do natychmiastowego rozpoczęcia postępowania wyjaśniającego (kan. 1717 KPK).
11. Osobie oskarżającej o czyny z art. 197 § 3 lub 4 kk, art. 198 kk, art. 200 kk należy wyraźnie przypomnieć o jej obowiązku złożenia doniesienia do organów ścigania, zgodnie z wszystkimi przepisami prawa polskiego. Jeśli osoba oskarżająca tego jeszcze nie uczyniła, obowiązek ciąży także na przyjmującym zgłoszenie.
12. Podczas pierwszej rozmowy z zainteresowanymi – zarówno z wnoszącymi oskarżenie, jak i osobą, której oskarżenie dotyczy – Minister Prowincjalny bądź jego delegat poinformują strony o wszczynanym postępowaniu kanonicznym i jego celu, jakim jest całkowite wyjaśnienie sprawy, niezależnie od innych kroków prawnych, jakie mogą być ewentualnie podjęte przez zainteresowanych, do czego mają zawsze pełne prawo.
13. Sposobem działania w postępowaniu wyjaśniają­cym jest gromadzenie informacji. Podstawową czynnością postępowania wyjaśniającego jest bez­pośrednia rozmowa z osobą oskarżającą (jego opiekunami bądź przedstawicielami), a także z po­dejrzanym lub oskarżonym. Z każdej z takich rozmów powinien zostać sporządzony protokół.
14. Jeżeli oskarżenia nie znalazły potwierdzenia w postępowaniu wyjaśniającym, Minister Prowincjalny stwierdza to na piśmie i zamyka sprawę. Oskarżony Brat wraca do pracy duszpasterskiej i otrzymuje wszel­ką pomoc, jakiej potrzebuje. Akta sprawy składane są w tajnym archiwum Kurii Prowincjalnej a ich kopie przesłane są dodatkowo do Ministra Generalnego.
15. W wypadku stwierdzenia prawdopodobieństwa popełnienia przestępstwa Minister Prowincjalny przekaże sprawę Dykasterii Nauki Wiary za pośrednictwem Prokuratora Generalnego Zakonu. Jedno­cześnie zawiesi Brata w dotychczasowych czynnościach duszpasterskich a zwłaszcza od­sunie od kontaktów z nieletnimi.
16. Po zbadaniu sprawy Dykasteria Nauki Wiary:

1)  prowadzi sprawę osobiście, bądź

2) zleca Ministrowi Prowincjalnemu dalsze jej prowadzenie według przekazanych wytycznych.

17. Niezależnie od prowadzonego postępowania wyja­śniającego, jeśli zarzucane fakty wydają się praw­dopodobne, Minister Prowincjalny może skierować Brata, którego sprawa dotyczy, do wyspecjalizowanego w tego ro­dzaju badaniach ośrodka psychologicznego, uznanego przez Konferencję Episkopatu Polski, ce­lem przeprowadzenia diagnozy dot. jego rzeczywistych skłonności psychoseksualnych.
18. Jeśli diagnoza potwierdzi wy­stępowanie zaburzenia psychoseksualne­go lub innego poważnego problemu psycho­logicznego, Minister Prowincjalny powinien koniecznie podtrzymać decyzję o zawieszeniu Brata w czynno­ściach duszpasterskich lub przynajmniej odsunąć od pełnienia zadań wśród dzieci i młodzieży.
19. Brat, u którego stwierdzono występowanie zaburzeń, musi zostać zobowiązany do poddania się odpowiedniej terapii; ma ona pomóc w opanowaniu zaburzonych skłonności oraz zapobiec nawrotom zabu­rzonych zachowań. Terapia może być pro­wadzona przez ośrodek, który dokonał dia­gnozy lub przez inne kompetentne osoby.
20. Jeżeli zarzuty okażą się prawdziwe i pociągnie to odpowiednie postępowanie cywilne lub karne (państwowe lub kanoniczne), Minister Prowincjalny sam lub przez Delegata powinien spotkać się z oskarżonym dla omówienia sposobu udzielenia mu pomocy.
21. Brat, który – po przeprowadzeniu pełnego postępo­wania karnego w oparciu o przepisy prawa kościelnego zostałby prawomocnie uznany za winnego seksualnego wykorzystania osoby nieletniej na gruncie tych przepisów, niezależnie od na­łożonej na niego kary – jeśli nie jest nią wydalenie ze stanu duchownego – oraz obowiązku zadośću­czynienia ofierze, nigdy już nie powinien być kie­rowany do zadań duszpasterskich związanych z bezpośrednim kontaktem z dziećmi i młodzieżą.
22. Jeśli, niezależnie od postępowania kanonicznego, prowadzone jest przeciwko Bratu dochodzenie ze strony państwowych organów ścigania, Minister Prowincjalny będzie informował Prokuratora Gene­ralnego Zakonu o wynikach tego postępowania i przekaże wszelką do­stępną dokumentację z tym związaną.
23. Na każdym z etapów postępowania wyjaśniającego Minister Prowincjalny zachowuje pełną wolność działania w podejmowaniu środków, jakie uzna za stosowne, aby przeciwdziałać kolejnym zgorszeniom.
24. W prowadzeniu całej procedury należy zachować szczególną rozwagę, aby nie narazić dobrego imienia oskarżyciela, oskarżonego i Prowincji. Jak­kolwiek bowiem materia sprawy stanowi czyn na­ganny moralnie, narusza dyscyplinę Kościoła i jest przestępstwem w prawie polskim, to jednak może stanowić łatwe pole do nadu­żyć w oskarżeniach. Dodatkowo trzeba zwrócić uwagę na łatwość medialnego wykorzystania ta­kich podejrzeń – niezależnie od ich udowodnienia lub nie – do podważania wizerunku i autorytetu Kościoła. W sprawach, których dotyczy niniejsza instrukcja, do kontaktu z mediami upoważniony jest wyłącznie Minister Prowincjalny i wyraźnie przez niego wyznaczony przedstawiciel.
25. Zaleca się Braciom, aby – niezależnie od sytuacji w jakiej się znaleźli, gdyby ktokolwiek z osób świeckich zarzucał im popełnienie czynów, o których mowa w niniejszym dokumencie – zachowali zawsze milczenie wobec tych oskarżeń, nie wdając się pod żadnym pozorem w dyskusje z takimi osobami, mając na uwadze, że często sytuacje takie stanowią prowokację, a rozmowy są nagrywane, O wszelkich pojawiających się oskarżeniach Bracia niezwłocznie winni zawsze poinformować Ministra Prowincjalnego.
26. Przypomina się Braciom, że zgodnie z polskim prawem karnym mają prawo zawsze zachować milczenie i nie odpowiadać na żadne pytania organów ścigania bez względu na wywieraną presję i obietnicę ze strony organów ścigania. Przypomina się Braciom ponadto, że mają prawo domagać się niezwłocznego kontaktu z adwokatem, również z tym, którego poleci Minister Prowincjalny.
27. W ciągu całego postępowania wyjaśniającego Minister Pro­wincjalny może delegować wybranego przez siebie Brata do kontaktów z rzekomą ofiarą lub jej przedstawi­cielami bądź prawnymi opiekunami. Ofiarę seksu­alnego wykorzystania, jak i jej bliskich, należy na każdym etapie sprawy otoczyć właściwą troską duszpasterską.

28. Gdyby oskarżenie zostało wniesione przeciwko zmarłemu Bratu, Minister Prowincjalny powinien powiadomić osobę wnoszącą oskarżenie o śmierci podejrzanego lub oskarżanego i nie powinien wszczynać postępowania kanonicznego, chyba że uzna, iż zasadne jest wyjaśnienie sprawy dla obrony dobrego imienia zmarłego.
29. Każdy, kto podlega jurysdykcji Ministra Prowincjalnego ma obowiązek sumienia powiadomić tegoż Ministra Prowincjalnego o powziętych informacjach, a także o swoich uzasadnionych podejrzeniach lub poważnych wątpliwościach związanych z moral­nie nagannym zachowaniem kogokolwiek z członków Prowincji wobec nieletnich podlegających duszpasterskiej opiece Braci. To samo dotyczy wiedzy lub podejrzeń związanych ze zbieraniem, przechowywaniem lub udostępnianiem ma­teriałów pornograficznych z udziałem nieletnich.

29a. Odpowiednie i analogiczne postępowanie jest podejmowane w sytuacji podejrzenia, że dochodzi do krzywdzenia, lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego, które nie mają charakteru seksualnego.

29b. Poza kwestią ewentualnych nadużyć seksualnych osobami odpowiedzialnymi za:

1) składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego jest Delegat Prowincjalny ds. Ochrony Dzieci i Młodzieży.

2)  przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia jest Delegat Prowincjalny ds. Ochrony Dzieci i Młodzieży.

29c. Każde postępowanie określone w niniejszym akcie (w tym ujawnione lub zgłoszone incydenty lub zdarzenia zagrażające dobru małoletnich) ma formę pisemną, zaś akta spraw są przechowywane w Tajnym Archiwum Kurii Prowincjalnej z poszanowaniem ochrony danych osobowych. Dostęp do tych dokumentów mają Minister Prowincjalny oraz Wikariusz Prowincji.

Część II: Zasady zapobiegające wszelkim formom nadużyć i bezpodstawnym oskarżeniom o nadużycia

30. W duszpasterskich relacjach z powierzonymi nam nieletnimi konieczne są jasne zasady, których celem jest:

• pełna ochrona i bezpieczeństwo tych, którymi się opiekujemy, w szczególności zapewnienie ochrony ich godności,
• zapewnienie przejrzystości w relacjach z nimi,
• dopilnowanie wszystkiego, co pomoże w uniknięciu jakichkolwiek podejrzeń o zamiary i czyny moralnie naganne wobec nich.

31. Podane poniżej zasady mają zadanie prewencyjne w duszpasterskiej posłudze wobec nieletnich. Ich znajomość i akceptacja są w Prowincji warunkiem dopuszczenia do opieki duszpasterskiej nad wymienionymi powyżej osobami.
32. Jakkolwiek każdy, komu powierzone zostały osoby, nad którymi ma duszpasterską pieczę, przejmuje osobistą odpowiedzialność za to, jak ową pieczę sprawuje, to jednak wszelkie formy kontaktu i opieki nad nieletnimi w pracy duszpasterskiej podlegają również organizacyjnej odpowiedzialności bezpośredniego przełożonego (proboszcza w odniesieniu do wikariuszy, gwardiana w odniesieniu do podwładnych i innych zaangażowanych w kontakty duszpasterskie z nieletnimi). Podlegli im współpracownicy organizują pracę duszpasterską za ich wiedzą i zgodą. Jednocześnie w każdym czasie przełożony ma prawo weryfikacji jakości tej posługi, ze szczególnym uwzględnieniem bezpieczeństwa osób powierzonych opiece.
33. Bez względu na to, czy Bracia prowadzą działalność duszpasterską związaną z domem zakonnym czy nie, spotkania z nieletnimi nigdy nie mogą odbywać się za klauzurą, w pokojach, w których mieszkają Bracia, nawet jeśli rodzice bądź opiekunowie wyrażaliby na to zgodę. Wszelkiego rodzaju spotkania z nieletnimi mogą odbywać się jedynie w wyznaczonych do tego celu salkach i pomieszczeniach, do których zawsze jest powszechny dostęp. W czasie trwania spotkań drzwi takich pomieszczeń powinny być otwarte.

Aby uniknąć wszelkich podejrzeń oraz okazji do stawiania bezpodstawnych zarzutów, zabrania się braciom przebywania sam na sam w pomieszczeniu z osobą nieletnią. Jedynym wyjątkiem od tego zakazu jest spowiedź, która ma się odbywać w konfesjonale lub poza nim w przypadku spowiedzi konającej lub chorej osoby nieletniej, niewychodzącej z łóżka.

O ile nieletni prosi o rozmowę na osobności, a rozmowa nie dotyczy spraw objętych spowiedzią lub poradą duchową, należy prowadzić ją wyłącznie w salkach lub w pomieszczeniach powszechnie dostępnych, które są w pobliżu miejsc, gdzie znajdują się inni współbracia lub ludzie świeccy, aby z jednej strony zapewnić swobodną wypowiedź nieletniemu, a z drugiej strony wykluczyć podejrzenie o intymny charakter spotkania z nieletnim.

34. Do zorganizowania wycieczki, wyjazdu bądź wyprawy z nieletnimi poza miejsce zamieszkania wymagana jest pisemna zgoda rodziców bądź opiekunów prawnych. Angażujący się w takie inicjatywy Bracia muszą mieć jednocześnie pisemną zgodę swoich Gwardianów. Organizując imprezy tego typu, należy zachowywać wszystkie obowiązujące przepisy. To samo dotyczy przepisów odnoszących się do zapewnienia odpowiedniej liczby wykwalifikowanych opiekunów.
35. W czasie wyjazdów, które wiążą się z noclegiem poza miejscem zamieszkania, Brat-opiekun nigdy nie może spać w jednym pokoju lub namiocie z nieletnim. Nocleg będzie zorganizowany w ten sposób, aby zachować konieczną ochronę intymności powierzonych Braciom osób i uniknąć wszelkich podejrzeń o nieczyste intencje. Ze swej strony Brat-opiekun nigdy nie pokaże się w stroju, który w jakikolwiek sposób urągałby zasadom przyzwoitości i skromności albo nawet byłby jedynie niewłaściwy dla osoby duchownej.
36. W korzystaniu z toalety oraz przy załatwianiu czynności związanych z higieną żaden Brat nie może znajdować się sam z nieletnimi w tym samym czasie w tym samym pomieszczeniu.
37. W czasie kontaktów duszpasterskich z nieletnimi Bracia niech zachowają rozsądek i stosowny dystans w tym, co dotyczy zewnętrznych oznak bliskości i sympatii, aby uniknąć nawet pozorów ‘złego dotyku’ i nie dawać podstaw do wysuwania podejrzeń i oskarżeń w tym względzie. Żaden Brat nie może pozwolić również nieletnim na takie okazywanie bliskości i sympatii z ich strony, które zarezerwowane jest dla osób najbliższych.
38. Zabrania się Braciom używania słów wulgarnych i wszelkich wypowiedzi, nawet żartobliwych, które mogłyby naruszać szóste przykazanie Dekalogu. Nigdy nie należy opowiadać powierzonym naszej trosce nieletnim dowcipów o jakimkolwiek podtekście seksualnym. Nie należy udostępniać ani pożyczać nieletnim żadnych materiałów (filmów, książek, itd.), co do których poziomu moralnego mogą być wysunięte zastrzeżenia.
39. Należy tak organizować spotkania z nieletnimi, by – w porozumieniu z rodzicami bądź opiekunami praw­nymi – zapewnić im na czas bezpieczny powrót do domu i nie narażać ich na niebezpieczeństwa związane z samotnym powrotem.
40. O wszystkich sprawach, które budzą nasz niepokój w zachowaniu nieletnich należy informować ich rodziców bądź opiekunów prawnych oraz swoich Gwardianów.
41. Dla własnego bezpieczeństwa nie należy udostępniać osobistych komputerów osobom postronnym; nie należy pozwalać nieletnim na swobodny i niekontrolowany dostęp do internetu w pomieszczeniach parafialnych czy klasztornych; tym bardziej nigdy nie należy pozwalać na taki do­stęp w pokojach czy miejscach zarezerwowanych dla wspólnoty.
42. Również dla własnego bezpieczeństwa nie należy nawiązywać prywatnych kontaktów z nieletnimi i osobami za takie się podającymi na forach internetowych i portalach społecznościowych. Jeśli Brat utrzymuje z nieletnim kontakt duszpasterski, który ze względu na szczególne okoliczności i wyraźną wolę nieletniego nie jest znany jego rodzicom lub prawnym opiekunom, niech poinformuje o tym swojego Gwardiana.
43. Należy być bardzo uważnym na wszelkie zachowania prowokacyjne ze strony nieletnich bądź osób czy grup posługujących się nieletnimi w celu pro­wokacji. Ewentualne podejrzenia co do ta­kich zachowań należy przekazać natychmiast Ministrowi Pro­wincjalnemu oraz Gwardianowi. Minister Prowincjalny z kolei powinien skontaktować się bez zwłoki z rodzicami/opiekunami prawnymi nie­letnich, których sprawa może dotyczyć. Jeśli oko­liczności tego wymagają Minister Prowincjalny niech skorzysta z koniecznej pomocy prawnej i zapewni taką – jeśli potrzeba – Bratu, który jest zaangażowany w sprawę.

43a. Osoby odpowiedzialne za przygotowanie Braci do ochrony nieletnich powinny mieć co najmniej odpowiednie kompetencje.

43b. Bracia są przygotowywani do stosowania niniejszych zasad poprzez udział w specjalistycznych szkoleniach z zakresu ochrony nieletnich co najmniej raz na cztery lata oraz zapoznawanie się z niniejszymi zasadami za pisemnym potwierdzeniem i zobowiązaniem  się do ich stosowania.

 

Część III: Zasady dotyczące rekrutacji kandydatów oraz formacji początkowej

44. Do podjęcia okresu próby w naszym Zakonie nie zostanie zaakceptowany kandydat, który w przeszłości został prawomocnie skazany za czyny przeciwko szóstemu przykazaniu Dekalogu z nieletnim, za przestępstwo związane z pornografią dziecięcą lub za jakiekolwiek przestępstwo o charakterze seksualnym przeciwko nieletnim, ani kandydat, który sam deklarował ze swej strony czyny, o jakich tu mowa. Przed przyjęciem kandydata konieczne jest jego pisemne oświadczenie w tej kwestii jak również weryfikacja publicznych rejestrów osób skazanych oraz uzyskanie z polskich lub odpowiednio zagranicznych rejestrów karnych zaświadczenia o niekaralności.
45. Gdyby na jakimkolwiek etapie formacji początkowej wobec kogokolwiek z Braci zaistniało podejrzenie popełnienia czynów, o jakich mowa w tym doku­mencie, zostanie przeprowadzona przez jego przełożonych w porozumieniu z Ministrem Prowincjalnym gruntowna wery­fikacja jego sytuacji. W razie potwierdzenia się zarzutów – kandydat zostanie bezzwłocznie odesłany. Dla ochrony dobrego imienia osób konieczne jest za­chowanie dyskrecji.
46. Jeśli chodzi o Brata po ślubach wieczystych – w wypadku braci, a w odniesieniu do kandydatów do prezbiteratu – przed święceniami diakonatu, w razie udowodnienia czynów, o jakich mowa w ni­niejszym dokumencie – po stosownej weryfikacji ze strony przełożonych – Minister Prowincjalny wystąpi do Pro­kuratora Generalnego Zakonu lub odpowiednio do Ministra Generalnego z wnioskiem o rozpoczęcie procedury wydalenia z Zakonu. Na czas wyjaśnienia sprawy Brat, którego sprawa dotyczy, będzie odsunięty od posług związanych z kontak­tami z nieletnimi. Gdyby taki przypadek zaistniał po przyjęciu święceń diakonatu, ale przed świę­ceniami prezbiteratu, Minister Prowincjalny postąpi w takim wypadku zgodnie z procedurami opisanymi w cz. I niniejszych Zasad.
47. W procesie formacji początkowej, zwłaszcza w tym, co dotyczy formacji ludzkiej, położony zostanie właściwy nacisk na wychowanie do szacunku w oparciu o chrześcijańskie pojęcie godności człowie­ka, tak jak uczy tego Kościół. “Do tego dochodzi konieczność pozytywnego wychowania do prawdziwej czystości i do właściwe­go obchodzenia się z własną seksualnością i z sek­sualnością innych”[10]. Jeśli przydatna lub konieczna okaże się pomoc ekspertów zewnętrznych, zespół formacyjny z ta­kiej pomocy skorzysta, zachowując stosowne zapi­sy Statutów formacji i studiów.
48. By zachować całkowitą wolność sądu nad kandy­datem co do jego przydatności, ani Bracia pracują­cy w sekretariacie powołań, ani bezpośredni prze­łożeni, w tym formatorzy i wychowawcy nie powinni wiązać się z nimi wę­złem Sakramentu Pokuty i Pojednania. Zwłaszcza w przypadkach trudnych trzeba zacho­wać całkowitą rozdzielność forum zewnętrznego i wewnętrznego[11].
49. Wszelkie wątpliwości dotyczące zdolności kan­dydata do życia w konsekrowanym celibacie, zwłaszcza gdyby proces rozeznania się przedłużał, będą rozstrzygane na korzyść Kościoła.

Zakończenie: Implementacja norm

50. Minister Prowincjalny i wyznaczeni do tego Bracia w porozu­mieniu i we współpracy z Gwardianami, Proboszczami i Braćmi odpowiedzialnymi za róż­ne sektory duszpasterstwa są odpowiedzialni za wdrożenie niniejszych zapisów w Prowincji. Jedną z możliwych form takiego wdrażania mogą być miesięczne dni skupie­nia lub dni formacji.
51. Każdy z Braci profesów wieczystych zobowiązany jest do zapoznania się z powyższym dokumentem i do pisemnego poświadczenia bezwarunkowego jego przyjęcia. Stosowny dokument zostanie złożony w teczce personalnej w Kurii Prowincjalnej.
52. Odpowiedzialni za kolejne etapy formacji są zobo­wiązani zapoznać Braci w formacji początkowej z powyższymi Zasadami. Również Bracia w formacji początkowej, od postulatu począwszy, zobowiązani są do pisemnego poświadczenia bezwarunkowego przyjęcia ww. Zasad. Stosowny dokument zostanie złożony w teczce personalnej w Kurii Prowincjalnej.
53. Zasady są udostępniane w formie pisemnej lub elektronicznej rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz nieletnim (w wersji skróconej i zrozumiałej dla nieletnich) do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania, zaś rodzice albo opiekunowie prawni lub faktyczni w imieniu własnym lub odpowiednio w imieniu dziecka potwierdzają pisemnie lub elektronicznie zapoznanie się z niniejszymi zasadami.
54. Zasady są przeglądane przez Ministra Prowincjalnego i wyznaczonych do tego Braci w porozu­mieniu i we współpracy z Gwardianami, Proboszczami i Braćmi odpowiedzialnymi za róż­ne sektory duszpasterstwa a następnie ewentualnie aktualizowane co najmniej do końca każdego roku kalendarzowego.

[1] Jan Paweł II, Ochrona dzieci i młodzieży Przemówienie do uczestniczek światowej konferencji parlamentarzystek 18 X 2004.

[2] Tamże.

[3] Tamże.

[4] Jan Paweł II, List do dzieci Tra pochi giorni Ojca Świętego Jana Pawła II, 13 XII 1994 r.

[5]   Światłość świata. Papież, Kościół i znaki czasu. Benedykt XVI w rozmowie z Peterem Seewaldem, Kraków 2011, s. 44.

[6] Art. 6 dokumentu «Normae de gravioribus delictis» z 21 maja 2010 r. stanowi, iż w kwestii przestępstwa przeciwko szóstemu przykazaniu popełnionego przez duchownego z nieletnim ‘osoba mająca habitualne upośledzenie używania rozumu jest zrównana z osobą nieletnią’.

[7] Przestępstwa tego typu zgodnie z polskim prawodawstwem ulegają przedawnieniu nie wcześniej niż po ukończeniu przez ofiarę 30 roku życia.

[8] Motu proprio Sacramentorum sanctitatis tutela z 30 kwietnia 2001 r. wraz z późniejszymi zmianami.

[9]   Art. 16 dokumentu Normae de gravioribus delictis stanowi, iż “za każdym razem, gdy ordynariusz lub hierarcha otrzymuje wiadomość, przynajmniej prawdopodobną, o najcięższym przestępstwie, po przeprowadzeniu wstępnego dochodzenia powiadamia o tym Kongregację Nauki Wiary, która jeśli nie zastrzega sobie sprawy z powodu szczególnych okoliczności, poleca ordynariuszowi lub hierarsze dalsze postępowanie, zachowując przy tym w mocy, jeśli zachodzi potrzeba, prawo do odwołania się od wyroku pierwszej instancji jedynie do Najwyższego Trybunału tejże Kongregacji”.

[10] Światłość świata. Papież, Kościół i znaki czasu. Benedykt XVI w rozmowie z Peterem Seewaldem, Kraków 2011, s. 41.

[11] Tamże, nr 361.

STANDARDY OCHRONY DZIECKA W INTERNECIE

I. Relacje między dziećmi – elementy istotne dla obszaru bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni

Zachowania niedozwolone obejmują:

Każdą formę przemocy z wykorzystaniem technologii informacyjnych i komunikacyjnych (np. Internet, telefon komórkowy), występującą najczęściej w formie nękania, straszenia, szantażowania, podszywania się w sieci pod kogoś wbrew jego woli, przesyłania oraz udostępniania materiałów pornograficznych, zwłaszcza związanych z prezentowaniem przemocy lub posługiwaniem się zwierzęciem, publikowania lub rozsyłania ośmieszających, kompromitujących informacji, zdjęć, filmów,

Każdą formę przemocy seksualnej z wykorzystaniem wizerunku, występującą najczęściej w formie utrwalania wizerunku nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej, zwłaszcza używając w tym celu przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu wobec niej albo rozpowszechniania takich wizerunków bez jej zgody (włączając materiały wytworzone i przetworzone przez osobę widoczną na materiale oraz powstałe z wykorzystaniem sztucznej inteligencji),

II. Korzystanie z Internetu i urządzeń mobilnych

Przegląd zagrożeń

Zagrożenia dla bezpieczeństwa dzieci online stale się rozwijają, ale możliwe jest wskazanie ich otwartego katalogu sygnalizując, na co w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę. Poniżej przedstawiono przykłady zagrożeń.

Narażenie na treści nielegalne

Do treści nielegalnych zalicza się m.in.:

• materiały przedstawiające seksualne wykorzystanie dziecka^[1] – prawo polskie zabrania produkowania, utrwalania, sprowadzania, rozpowszechniania, prezentowania, przechowywania, uzyskiwania dostępu oraz posiadania treści pornograficznych z udziałem dziecka;
• materiały przedstawiające twardą pornografię^[2] –  prawo polskie zabrania rozpowszechniania i publicznego prezentowania pornografii związanej z wykorzystaniem przemocy lub posługiwaniem się zwierzęciem;
• treści propagujące rasizm i ksenofobię^[3] – polskie prawo zabrania propagowania faszystowskiego lub innego totalitarnego ustroju państwa oraz nawoływania do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych lub ze względu na bezwyznaniowość;
• inne nielegalne treści – treści nie dotyczące żadnej z powyższych kategorii, ale skierowane przeciwko bezpieczeństwu dzieci, na przykład: propagowanie lub pochwalanie zachowań o charakterze pedofilskim^[4], materiały utrwalające wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej przy użyciu przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu albo rozpowszechniane bez jej zgody^[5], treści pornograficzne udostępniane dziecku ^[6], uwodzenie dziecka poniżej 15 r.ż. przez Internet, tzw. child grooming^[7], zjawisko szantażu na tle seksualnym (określane również jako „sextortion”).

Narażenie na treści szkodliwe i nieodpowiednie do wieku

Do treści szkodliwych i nieodpowiednich zalicza się m.in. treści obrazujące przemoc, obrażenia fizyczne, prezentujące drastyczne sceny, śmierć, okrucieństwo wobec zwierząt, treści nawołujące do podejmowania działań autodestrukcyjnych (samookaleczeń, pro-ana, samobójstw, zażywania szkodliwych substancji, w tym środków psychoaktywnych niezidentyfikowanych jednoznacznie jako narkotyki itp.), treści nawołujące do przemocy,  przestępczości, radykalizacji (również sekty) i ekstremizmu, patostreamy, treści dyskryminacyjne oraz pornograficzne.

Narażenie na szkodliwe i nieodpowiednie kontakty online oraz usługi online

Do zachowań takich zalicza się m.in. presję rówieśniczą, cyberprzemoc, grooming, szantaż na tle seksualnym, aktywność seksualną jako źródło dochodu osób nieletnich, hazard online, reklamy niedostosowane do wieku, media społecznościowe niedostosowane do wieku.

Narażenie na szkodliwe i ryzykowne zachowania

Do zachowań takich zalicza się m.in. podejmowanie wyzwań online, seksting, wywieranie presji, stosowanie przemocy z wykorzystaniem technologii informacyjnych i komunikacyjnych.

Działania w celu bezpiecznego korzystania z Internetu i urządzeń mobilnych

1. Placówka, zapewniając dzieciom dostęp do Internetu za pomocą własnej sieci wifi (lub w inny sposób), jest zobowiązana podejmować działania, które zablokują dostęp do treści nielegalnych, szkodliwych i nieodpowiednich dla dziecka. W tym celu należy:

• ustalić zakres zabezpieczenia oraz blokowania dostępu do treści nielegalnych, szkodliwych i nieodpowiednich dla dzieci;
• dokonać wyboru konkretnego oprogramowania (w tym np. oprogramowania antywirusowego, narzędzia ochrony rodzicielskiej, monitorowania aktywności użytkowników itp.);
• zainstalować oprogramowanie zabezpieczające oraz blokujące;
• dokonywać bieżącej aktualizacji oprogramowania, o którym mowa w pkt 3;
• przed dopuszczeniem urządzeń osobistych do sieci wifi placówki, wydzielić sieć zamkniętą z hasłem oraz wymóg akceptacji regulaminu przed przyłączeniem urządzenia;

Uwaga: Zaleca się korzystanie przez placówki oświatowe z Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej (OSE) oraz, w jej ramach, z zaawansowanych usług bezpieczeństwa OSE plus.

2. Dziecko może korzystać z dostępu do Internetu na urządzeniu placówki wyłącznie przy wykorzystaniu sieci tej placówki. W zakresie urządzeń osobistych placówka promuje dobre praktyki.
3. Infrastruktura sieciowa placówki umożliwia dostęp do Internetu personelowi placówki oraz dzieciom na zasadach szczegółowo określonych w zasadach bezpiecznego korzystania z Internetu, z zachowaniem poniższych zasad.
4. Działania, które należy podjąć w sytuacji ujawnienia na urządzeniu placówki treści szkodliwych i nieodpowiednich do wieku dzieci szczegółowo reguluje procedura interwencji.
5. Warunkiem dopuszczenia dziecka do korzystania z urządzeń placówki jest zapoznanie się przez to dziecko z zasadami bezpiecznego korzystania z Internetu. Dokłada się starań, aby proces zapoznania był efektywny i odpowiadał potrzebom dzieci.
6. Niezależnie od obowiązku, o którym mowa w ustępie 3, placówka zapewnia stały dostęp do materiałów edukacyjnych, dotyczących zasad bezpiecznego korzystania z Internetu (np. poprzez zamieszczanie ich na stronie internetowej, udostępnianie rodzicom i dzieciom itp.)

Procedura interwencji

W przypadku ujawnienia treści nielegalnych, szkodliwych lub nieodpowiednich do wieku, lub w przypadku zdarzeń godzących w bezpieczeństwo dzieci związanych z korzystaniem z Internetu (np. nieodpowiednie kontakty, ryzykowne zachowania itd.) należy podjąć następujące działania:

1. Działania wobec aktu/zdarzenia – opis przypadku, ustalenie okoliczności zdarzenia, zabezpieczenie dowodów oraz monitoring pointerwencyjny:
2. a) Każde zgłoszenie/ przypadek ujawnienia treści szkodliwych lub nieodpowiednich do wieku powinno zostać zarejestrowane, przenalizowane oraz odpowiednio udokumentowane. W analizie zdarzenia powinien znaleźć się dokładny opis zdarzenia, wskazanie osób uczestniczących i/lub podjętych działań w celu identyfikacji sprawcy oraz materiały dokumentujące zdarzenie. Dowodem mogą być np.: wiadomości e-mailowe, SMS-y i MMS-y, historia połączeń w telefonie komórkowym, wiadomości nagrane na pocztę głosową telefonu komórkowego, zrzuty ekranu prezentujące wpisy na stronach internetowych, komentarze do wpisów lub zdjęć w serwisach społecznościowych, blogach, zdjęcia, grafiki, treści rozmów prowadzonych przy użyciu komunikatorów lub czatów. Zabezpieczenie tych dowodów powinno się odbywać z poszanowaniem praw dziecka, w tym prawa do prywatności.
3. b) Dowody powinny zostać zabezpieczone i opisane (data otrzymania, treść wiadomości, dane nadawcy tj. nazwa użytkownika, adres email, adres strony WWW). Właściwe opisanie dowodów ułatwia dalsze postępowanie, szczególnie w sytuacji naruszenia prawa. Jeśli zebrane dowody wskazują na naruszenie prawa należy niezwłocznie powiadomić Policję i przekazać jej cały zgromadzony materiał dowodowy. W celu usunięcia z Internetu nielegalnych, kompromitujących lub krzywdzących materiałów należy poinformować rodziców/opiekunów o możliwościach ich usunięcia we współpracy z Dyżurnet.pl oraz o trybie zgłaszania takich treści poprzez formularz na stronie, na której materiał został opublikowany. Dodatkową pomocą mogą służyć (telefony zaufania: 116 111 dla młodzieży i dzieci oraz 800 100 100 dla rodziców i nauczycieli). Pamiętać należy o prawie do bycia zapomnianym wynikającym z unijnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych gwarantującym w uzasadnionych przypadkach usunięcie konkretnych linków z wyszukiwarki Google, w związku z czym nie będą mogły być wyszukane przy wpisywaniu jakiejkolwiek frazy. Możliwe jest również skorzystanie ze stron: https://takeitdown.ncmec.org/ oraz https://stopncii.org/, pomagających usunąć z Internetu materiały intymne z wizerunkiem osoby, która nie wyraziła zgody na upublicznienie treści.
4. c) Monitoring pointerwencyjny. Niezwykle istotnym elementem procedury interwencyjnej jest systematyczne prowadzenie monitoringu zdarzenia po jego przerwaniu i zastosowaniu środków naprawczych. W praktyce oznacza to przede wszystkim regularne pozyskiwanie informacji na temat sytuacji, potrzeb uczestników incydentu oraz reagowania na ewentualne pojawienie się skutków opóźnionych w czasie, a także możliwość oceny prawidłowości podjętych działań.

 

2. Działania wobec uczestników zdarzenia (pokrzywdzony – sprawca – świadek, rodzice)

• Działania wobec uczestników zdarzenia z zakresu naruszenia bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni, powinny być dedykowane zarówno osobom pokrzywdzonym, sprawcom, jak i świadkom zdarzenia (z uwagi na zróżnicowany charakter incydentu). Niektóre formy dotyczyć mogą pracy wyłącznie z pokrzywdzonymi, inne wymagać będą zastosowania różnych działań wychowawczych i/lub dyscyplinarnych wobec sprawcy. Należy pamiętać, że podejmowane działania dotyczą w większości przypadków dzieci, więc stroną uczestniczącą jest także rodzic/opiekun, w takich przypadkach stosuje się odpowiednie przepisy prawa.
• Zasadnym jest, by podejmowane przez placówkę działania były zaplanowane, stopniowe, dostosowane do sytuacji oraz przebiegały w proponowanej kolejności:
• Rozmowa z uczestnikiem zdarzenia odpowiednia do charakteru zdarzenia oraz roli uczestnika (pokrzywdzony/sprawca/świadek). Nie należy stosować języka przekierowującego winę i odpowiedzialność za zdarzenie na osobę pokrzywdzoną.
• Powiadomienie rodziców/opiekunów uczestników zdarzenia oraz informowanie ich o podejmowanych działaniach i ewentualnych konsekwencjach regulaminowych oraz przedstawienie propozycji wsparcia.
• Powiadomienie policji/sądu rodzinnego w przypadku podejrzenia popełnienia czynu zabronionego^[8].
• Otoczenie wsparciem i opieką psychologiczno-pedagogiczną uczestników zdarzenia.

 

3. Działania wobec instytucji/organizacji/służb pomocowych i współpracujących – policja, wymiar sprawiedliwości, służby społeczne.

• Na placówkach oświatowych spoczywa szczególny obowiązek współpracy z policją oraz sądem rodzinnym^[9]. Szkoła i placówki oświatowe (obowiązek dyrektora placówki) są zobligowane do zawiadomienia policji lub sądu rodzinnego o popełnieniu przez dziecko czynu karalnego, o którym dowiedziały się w związku ze swoją działalnością^[10]. Ponadto spoczywa na nich obowiązek podjęcia niezbędnych czynności, aby nie dopuścić do zatarcia jego śladów oraz zabezpieczenia dowodów^[11]. Obowiązek powiadomienia policji przez dyrektora nie dotyczy czynów ściganych przez organy na wniosek pokrzywdzonego oraz z oskarżenia prywatnego, gdy w charakterze oskarżyciela występuje sam pokrzywdzony.
• W razie wystąpienia przez pokrzywdzonego ze skargą lub oskarżeniem, współpraca placówki oświatowej z policją oraz sądem rodzinnym może polegać w szczególności, na udzielaniu informacji i pomocy przy przeprowadzaniu czynności postępowania w placówce oświatowej, przekazaniu dokumentów oraz udostępnieniu danych ucznia.
• Należy również pamiętać o społecznym obowiązku zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa Prokuratury lub Policji, który dotyczy każdego, kto dowiedział się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu^[12].

 

III. Obowiązki koordynatora bezpieczeństwa w sieci

 

Wprowadza się funkcję koordynatora bezpieczeństwa w sieci, którym jest pracownik wyznaczony przez kierownictwo placówki, odpowiedzialny za zapewnienie bezpiecznych warunków korzystania przez dziecko z sieci teleinformatycznych, w tym Internetu, na terenie placówki.

Koordynator bezpieczeństwa w sieci ma za zadanie zapewnić:

1. Wytyczne w zakresie bezpiecznego nawigowania Internetu przez:

• opracowanie regulaminu wewnętrznego dotyczącego bezpiecznego korzystania z sieci teleinformatycznych, w tym Internetu (dalej: zasady bezpiecznego korzystania z Internetu) do zapoznania w formie fizycznej, na stronie placówki albo jego akceptacja w momencie podłączenia się urządzenia do sieci;
• przedstawienie zasad bezpiecznego korzystania z Internetu dzieciom, personelowi i rodzicom oraz informowanie w przypadku aktualizacji regulaminu;
• opracowanie jednostronicowej informacji nt. zagrożeń i rozwiązań w zakresie zapewnienia bezpiecznych warunków korzystania z Internetu z użyciem urządzeń osobistych dla rodziców i opiekunów.

2. Bezpieczne warunki korzystania z Internetu na urządzeniach placówki przez:

• ustalenie zakresu blokowania dostępu do treści nielegalnych, szkodliwych i nieodpowiednich do wieku;
• instalację oraz regularną, przynajmniej raz w miesiącu, aktualizację oprogramowania blokującego dostęp do treści nielegalnych, szkodliwych i nieodpowiednich do wieku podopiecznych oraz aktualizację systemu operacyjnego urządzeń;
• ewaluację, co najmniej raz w roku, czy oprogramowanie zabezpieczające oraz blokujące i ustalony zakres jest adekwatny do potrzeb dzieci i zmieniającego się otoczenia Internetu;
• sprawdzenie, co najmniej raz w miesiącu, czy na urządzeniach placówki znajdują się treści nielegalne, szkodliwe i nieodpowiednie do wieku dzieci;
• cykliczne, przynajmniej raz w semestrze, spotkanie z dziećmi poświęcone zasadom bezpiecznego korzystania z Internetu.

IV. Przegląd zasad korzystania z Internetu i urządzeń mobilnych

1. Stosowane oprogramowanie zabezpieczające oraz blokujące, w tym jego zakres powinien być poddawany ewaluacji przynajmniej raz w roku, albo gdy: zidentyfikowane zostanie nowe ryzyko lub zagrożenie, zmieni się sposób działalności placówki lub wprowadzona zostanie nowa technologia.
2. Przegląd standardów i polityk ochrony powinien uwzględniać m.in. standardy ochrony małoletnich i dzieci, zmieniające się otoczenie Internetu, potrzeby dzieci, zasady bezpiecznego korzystania z Internetu oraz ogólnie politykę placówki, zakres zadań osoby odpowiedzialnej za Internet, kompetencje cyfrowe personelu, podstawę programową oraz tematykę i charakter spotkań poświęconych bezpiecznemu korzystaniu z Internetu, aktualność i skuteczność wprowadzonych rozwiązań technologicznych, oraz opinie ze strony personelu, dzieci oraz rodziców w zakresie praktyczności stosowanych rozwiązań.

V. Praktyczne informacje (Załącznik)

 

Ogólne zalecenia:

• Polityka Bezpieczeństwa:
  • – opracowanie polityki bezpieczeństwa informatycznego dostosowanej do potrzeb placówki;
  • – opracowanie zasad bezpiecznego korzystania z Internetu w sposób zrozumiały dla odbiorcy końcowego, odnoszący się do możliwości dostępu do sieci w sposób nielimitowany i nieograniczony przez dzieci oraz personel, w tym przez urządzenia osobiste (np. laptopy, tablety, smartwatche, urządzenia peryferyjne np. drukarki, skanery, kamery internetowe, monitory, wyświetlacze różnego rodzaju itp.) na terenie placówki; uwzględniający w zależności od potrzeb sytuację nauczania zdalnego.
  • – ustalając zakres blokowania dostępu do zasobów internetowych należy uwzględnić: wiek dzieci, specjalne potrzeby edukacyjne, niepełnosprawności, język ojczysty, celowość (co jest blokowane i dlaczego?; jak odnosi się to do potrzeb dzieci i aktualnej sytuacji?), kompetencje cyfrowe dzieci i personelu, świadomość ograniczeń (Internet nigdy nie będzie w 100% bezpieczny) oraz podejście oparte na reagowaniu i wyciąganiu wniosków z błędów, również przez wykorzystanie takich sytuacji jako okazji do ciągłego polepszania bezpieczeństwa i nauki dla dzieci.
• Audyt bezpieczeństwa:
  • – regularne przeglądy i audyty bezpieczeństwa systemów informatycznych.
• Współpraca z rodzicami:
  • – zapewnienie rodzicom dostępu i informowanie o narzędziach kontroli rodzicielskich np. podczas zebrań.
• Kanały skarg i monitorowanie:
  • – stworzenie kanałów wewnętrznych poprzez np. dedykowaną osobę, adres mailowy, aby uczniowie i personel mogli zgłaszać podejrzane aktywności.

 

I – poziom sieci wifi placówki:

Zalecenia:

• Wdrożenie bezpiecznej konfiguracji sieci WiFi z silnymi hasłami
• Ustawienia zabezpieczające w routerze – korzystanie ze standardu WPA3 dla bezpiecznej komunikacji lub przy założeniu, że nie wszystkie urządzenia podłączane do sieci oferują obsługę najnowszych protokołów, ustawienie poziomu zabezpieczeń łączących dwa protokoły np. WPA2/WPA3 – wtedy każde z urządzeń wybiera sposób łączenia (nowsze – w sposób bardziej bezpieczny, a starsze – mniej)
• Zmiana domyślnego hasła administratora na routerze, jeśli takie jest fabrycznie ustanowione
• Regularna aktualizacja oprogramowania routera (w panelu administracyjnym urządzenia). Możliwe jest również korzystanie z opcji automatycznej aktualizacji, jeśli router posiada taką funkcję.
• Wyłączenie WPS (Wifi Protected Setup) – funkcji routerów bezprzewodowych, która za pomocą przycisku na urządzeniu ułatwia łączenie nowych urządzeń z siecią bezprzewodową bez konieczności podawania hasła. Funkcja pozwala na chwilowe otwarcie sieci dla wszystkich.
• Wydzielić osobną sieć dla gości, np. urządzeń, których placówka nie jest właścicielem. Sieć taka zapewni dostęp do Internetu, uniemożliwiając dostęp do innych urządzeń w sieci placówki.
• Wyłączenie opcji zdalnego dostępu do routera (dostępna w panelu administratora)
• Cykliczne sprawdzanie listy urządzeń podłączonych do głównej sieci wewnętrznej placówki. W przypadku nieznanego sprzętu – blokada.
• Konfiguracja DNS na routerze^[13]. DNS-y mogą blokować domeny serwujące wybrane niepożądane treści np. materiały dla dorosłych^[14]. Zmiana DNS na routerze spowoduje, że automatycznie wszystkie urządzenia podłączone w sieci zaczną korzystać ze wskazanych bezpiecznych domen. Zmiany dokonuje się w panelu administracyjnym routera.

 

II – Poziom urządzeń:

• Wdrożenie zasad korzystania z urządzeń i zabezpieczonych aplikacji.
• Aktualizacja oprogramowania urządzeń i ich monitorowanie pod kątem aktywności użytkownika.
• Wdrożenie rozwiązań antywirusowych.
• Ustawienia kontroli rodzicielskich na urządzeniach.
• Ograniczenie dostępu do urządzeń i zasobów tylko dla upoważnionych osób.
• Konfiguracja kont administratorów i użytkowników z ograniczonymi uprawnieniami na urządzeniach dostępnych dla dzieci.

 

III – Poziom aplikacji edukacyjnych i użytkowych:

• Ocena i wybór bezpiecznych aplikacji edukacyjnych i użytkowych (pobieranie tylko z pewnych źródeł, ze strony producentów aplikacji).
• Edukacja dorosłych i dzieci w zakresie bezpiecznego korzystania z aplikacji.
• Monitorowanie i blokowanie podejrzanej aktywności w aplikacjach.

 

IV – Poziom wyszukiwarek internetowych:

• Filtry treści: rozszerzenie do przeglądarki, które chroni przed szkodliwymi treściami np. tryb SafeSearch w ustawieniach wyszukiwarki Google, konfiguracja ustawień przeglądarek pod kątem bezpieczeństwa i prywatności użytkowników. Ustawienia kontroli rodzicielskich w wyszukiwarkach.
• Edukacja dzieci w zakresie bezpiecznego wyszukiwania w zasobach internetowych.

 

V – Poziom zarządzania zdarzeniami i reakcji na incydenty

• Stworzenie planu zarządzania zdarzeniami.
• Szkolenie personelu w zakresie reakcji na incydenty – kogo powiadomić, w jaki sposób.

 

VI – Podnoszenie świadomości i edukacja:

• Wdrożenie programów edukacyjnych na temat bezpieczeństwa online np: Materiały do cyber lekcji: Materiały do CYBER lekcji – Baza wiedzy – Portal Gov.pl (www.gov.pl)
• Współpraca z rodzicami w zakresie edukacji cyfrowej np.: aplikacja przeznaczona dla rodziców – mOchrona: aplikacja ochrony rodzicielskiej OSE, dostępna bezpłatnie na smartfony, tablety i komputery. Aplikacja mOchrona – stworzona dla rodziców z myślą o dzieciach – Nie zagub dziecka w sieci – Portal Gov.pl (www.gov.pl)
• Do kompetencji z zakresu efektywnego wykorzystywania mediów cyfrowych, które sprzyjają bezpiecznym relacjom między dziećmi zalicza się^[15]: rozwijanie myślenia krytycznego, rozwijanie kompetencji miękkich w obszarze komunikacji oraz emocji, rozwijanie wiedzy nt. bieżących zagrożeń i trendów (np. Internet, media; społecznościowe, nowe technologie, zagrożenia prywatności itd.), rozwijanie zdolności do aktywnego poszukiwania pomocy, promowanie cyfrowej równowagi (digital wellbeing).
• Do minimalnych kompetencji osoby odpowiedzialnej za Internet zalicza się: kompetencje techniczne pozwalające na wprowadzenie zabezpieczeń informatycznych i zabezpieczeń różnego typu chroniących przed treściami nielegalnymi, nieodpowiednimi i szkodliwymi, zdolność rozumienia cyfrowej rzeczywistości – świadomość zagrożeń technicznych i społecznych, wiedza na temat metod i sposobu wykorzystywania mediów cyfrowych przez młodych ludzi, ciągłe szkolenie w zakresie reagowania na incydenty w ramach procedur danej placówki (np. reakcja na przemoc z wykorzystaniem technologii informacyjnej), kompetencje cyfrowe umożliwiające wykorzystywanie rozwiązań online w edukacji, prosta i efektywna komunikacja – dostosowanie języka i formy do odbiorcy.

 

Dodatkowe wskazówki

• Stosowanie oprogramowania antywirusowego na wszystkich urządzeniach.
• Regularne aktualizacje oprogramowania, aktualizacje systemów operacyjnych, aplikacji.
• Kontrola dostępu: ustawienia haseł i kont dla każdego użytkownika, ograniczenie dostępu tylko dla upoważnionych użytkowników (konta administracyjne oraz konta użytkowników na urządzeniach).
• Zabezpieczenia fizyczne: oznaczanie i rejestrowanie urządzeń oraz zamki i systemy antykradzieżowe.
• Kontrola rodzicielska: konfiguracja funkcji kontroli rodzicielskich na urządzeniach używanych przez dzieci, monitorowanie aktywności, odpowiednia konfiguracja przeglądarek, audyty systemów i historii przeglądania i pobierania.
• Szyfrowanie danych: Szyfrowanie wrażliwych danych przechowywanych na urządzeniach np. danych osobowych o uczniach, rodzicach, pracownikach itp.
• Zabezpieczanie urządzeń peryferyjnych w tym IoT np. poprzez zmianę domyślnych haseł administracyjnych, ograniczenie dostępu do pomieszczeń, w których się znajdują, przydzielanie uprawnień użytkownikom uprawnionych do korzystania.
• Placówka nie może brać i nie bierze odpowiedzialności za poziom zabezpieczeń urządzeń osobistych. Pozostaje to w indywidualnej gestii użytkownika. Placówka w tym zakresie może promować dobre praktyki i edukować poprzez nauczycieli, rodziców i zaproszonych gości. Urządzenia prywatne/osobiste będące w posiadaniu użytkowników (dzieci i dorosłych) powinny podłączać się do wydzielonej sieci dla gości (którą można skonfigurować na routerze).

 

• Oprogramowanie powinno pochodzić od sprawdzonego dostawcy, godnego zaufania, z solidnymi praktykami bezpieczeństwa, certyfikowanego (warto przeanalizować historię firmy, zapoznać się z recenzjami, opiniami innych podmiotów, czy doświadczeniami użytkowników).
• Oprogramowanie powinno oferować mechanizmy szyfrowania danych, szczególnie jeśli przetwarza ono wrażliwe informacje o personelu czy uczniach.
• Należy wybrać oprogramowanie, które jest regularnie aktualizowane przez dostawcę (poprawki bezpieczeństwa).
• Zależnie od przeznaczenia oprogramowanie może umożliwiać zarządzanie dostępem lub kontrolę, kto ma dostęp do określonych funkcji i danych.
• Należy sprawdzić, w miarę możliwości, czy oprogramowanie posiada certyfikaty bezpieczeństwa lub jest zgodne z międzynarodowymi standardami bezpieczeństwa.
• Należy zweryfikować, czy istnieje możliwość skontaktowania się z producentem oprogramowania w przypadku wystąpienia błędów. Warto sprawdzić, czy dostawca oferuje mechanizmy zgłaszania incydentów bezpieczeństwa i jak szybko reaguje na potencjalne problemy.
• Warto zapoznać się z polityką prywatności dostawcy oprogramowania. Upewnić się, że jest ona zgodna z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony prywatności np. RODO.
• Jeśli oprogramowanie będzie integrowane z innymi systemami w placówce, należy upewnić się, że integracje są bezpieczne i zgodne z obowiązującymi standardami.
• Warto zweryfikować, czy oprogramowanie ma mechanizmy regularnego backupu danych (wykonywania kopii zapasowych), aby zminimalizować ryzyko utraty informacji.
• W przypadku wdrożenia nowego oprogramowania, jeśli będzie ono przeznaczone do użytkowania przez pracowników lub dzieci korzystające z placówki, należy zorganizować szkolenia dotyczące korzystania z oprogramowania w sposób bezpieczny. To kluczowe, aby uniknąć potencjalnych zagrożeń wynikających z braku wiedzy.
• Ważny jest również element dotyczący bezpieczeństwa poczty e-mail i phishingu w sieci, zwłaszcza w aspekcie korzystania z poczty przez pracowników na urządzeniach służbowych i ryzyka phishingu oraz zagrożeń dla sieci wewnętrznej placówki wynikających z tego typu ataków. Także w aspekcie otrzymywania przez uczniów wszelkiego rodzaju SPAM-u, ofert, treści niewłaściwych – co z tym zrobić, jak się zachować.
• Bezpieczeństwo to proces ciągły, a wybór bezpiecznego oprogramowania to jedynie jeden z elementów całego systemu bezpieczeństwa w placówce.

^[1] Art. 202 § 3, § 4, § 4a, § 4b Kodeksu karnego.

^[2] Art. 202 § 3 Kodeksu karnego.

^[3] Art. 256 Kodeksu karnego.

^[4] Art. 200b Kodeksu karnego.

^[5] Art. 191a Kodeksu karnego.

^[6] Art. 200 § 3, 4 Kodeksu karnego.

^[7] Art. 200a Kodeksu karnego

^[8] Zgłoszenie na policję, https://dyzurnet.pl/uploads/2023/12/Ulotka_zglosc-na-policje.pdf.

^[9] Art.  304 § 2 Kodeksu postępowania karnego.

[10] Art. 4 § 2, ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz. U. 2022 poz. 170).

[11] Art. 4 § 3, ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz. U. 2022 poz. 170).

[12] art. 304 § 1 k.p.k.

^[13] W przypadku korzystanie z OSE nie jest to konieczne.

^[14] Np. Cloudflare w wersji „Family” które oprócz stron z pornografią blokują także strony ze złośliwym oprogramowaniem: 1.1.1.3 oraz 1.0.0.3.

^[15] Przykładowe materiały np. https://edukacja.fdds.pl/course/view.php?id=380.

STANDARDY OCHRONY DZIECI
W OBSZARZE ORGANIZACJI WYPOCZYNKU

 

Preambuła

Naczelną zasadą wszystkich działań podejmowanych przez organizatora wypoczynku jest działanie dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie. Każdy członek kadry traktuje dziecko z szacunkiem oraz stale uwzględnia jego potrzeby. Niedopuszczalne jest stosowanie wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie. Kadra wypoczynku, realizując te cele, działa w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych organizatora wypoczynku oraz swoich kompetencji.

Rozdział I

Objaśnienie terminów

 

• 1.

Organizator wypoczynku – podmioty organizujące wypoczynek dzieci.

Kadra wypoczynku – kierownik wypoczynku i wychowawcy wypoczynku. W zależności od programu wypoczynku w skład kadry mogą wchodzić również trenerzy i instruktorzy sportu, rekreacji i animacji kulturalno-oświatowej, lektorzy języków obcych i inne osoby prowadzące zajęcia w trakcie wypoczynku, w tym również wolontariusze i stażyści, spełniający warunki, o których mowa w art. 92c ust. 2 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2024 r. poz. 750). Kadra posiada kwalifikacje przewidziane prawem powszechnie obowiązującym.

Podmioty współpracujące – podmioty zewnętrzne współpracujące z organizatorem wypoczynku, świadczące usługi na rzecz organizatora wypoczynku,  np. agencje ochrony, firmy cateringowe, podmioty medyczne, organizacje pozarządowe, kluby sportowe, szkoły językowe.

Dziecko – na potrzeby niniejszego dokumentu to osoba, do ukończenia 18. roku życia.

Opiekun dziecka – przedstawiciel ustawowy dziecka: rodzic albo opiekun; rodzic zastępczy; opiekun tymczasowy (czyli osoba upoważniona do reprezentowania małoletniego obywatela Ukrainy, który przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez opieki osób dorosłych).

Zgoda rodzica dziecka – oznacza zgodę co najmniej jednego z rodziców dziecka/opiekunów. Jednak w przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka należy poinformować rodziców o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinny.

Krzywdzenie dziecka – Krzywdzenie dziecka to każde zachowanie względem dziecka, które stanowi wobec niego czyn zabroniony. Oprócz tego krzywdzeniem jest zaniedbanie (zamierzone lub niezamierzone), działanie lub zaniechanie, a także każdy jego rezultat, skutkujący naruszeniem praw, swobody, dóbr osobistych dziecka i zakłóceniem jego rozwoju.

Wyróżnia się następujące, podstawowe formy krzywdzenia:

1. Przemoc fizyczna wobec dziecka. Jest to jednorazowe bądź powtarzające się działanie bądź zaniechanie, wskutek którego dziecko doznaje faktycznej fizycznej krzywdy lub jest nią potencjalnie zagrożone. Krzywda stanowi rezultat działania bądź zaniechania ze strony rodzica, opiekuna, osoby odpowiedzialnej za dziecko, posiadającej nad nim władzę lub takiej, której ufa.
2. Przemoc psychiczna wobec dziecka. Jest to przewlekła, niefizyczna, szkodliwa interakcja pomiędzy dzieckiem a osobą za nie odpowiedzialną lub osobą, której dziecko ufa. Tak jak w przypadku przemocy fizycznej obejmuje zarówno działania, jak i zaniechania. Do przejawów przemocy psychicznej zaliczamy m.in.:

• niedostępność emocjonalną;
• zaniedbywanie emocjonalne;
• relacja z dzieckiem oparta na wrogości, obwinianiu, oczernianiu, odrzucaniu;
• nieodpowiednie rozwojowo lub niekonsekwentne interakcje z dzieckiem;
• niedostrzeganie lub nieuznawanie indywidualności dziecka;
• niedostrzeganie lub nieuznawanie granic psychicznych między dzieckiem a osobą odpowiedzialną;
• nieodpowiednia socjalizacja, demoralizacja;
• sytuacje, w których dziecko jest świadkiem przemocy;

3. Przemoc seksualna wobec dziecka (wykorzystywanie seksualne dziecka). Jest to angażowanie dziecka poprzez dorosłego lub inne dziecko w aktywność seksualną. Dotyczy sytuacji, gdy nie dochodzi do kontaktu fizycznego (np. ekshibicjonizm, molestowanie werbalne – np. prowadzenie rozmów o treści seksualnej nieadekwatnej do wieku dziecka, komentowanie w sposób seksualny wyglądu i zachowania dziecka, zachęcanie do kontaktu z treściami pornograficznymi, grooming – strategie nieseksualnego uwodzenia dziecka z intencją nawiązania kontaktu seksualnego w przyszłości) i gdy do takiego kontaktu dochodzi (sytuacje takie jak: dotykanie dziecka, zmuszanie dziecka do dotykania ciała sprawcy, stosunek seksualny). Każda czynność seksualna podejmowana z dzieckiem przed ukończeniem 15 roku życia jest przestępstwem. W przypadku dzieci mówimy o wykorzystaniu seksualnym, kiedy między wykorzystującym (dorosły, inne dziecko) a wykorzystywanym (dziecko) z uwagi na wiek lub stopień rozwoju zachodzi relacja władzy, opieki czy zależności. Do innej formy wykorzystywania seksualnego dzieci zalicza się wyzyskiwanie seksualne. Jest to jakiekolwiek: faktyczne lub usiłowane nadużycie podatności dziecka na zagrożenia, przewagi sił lub zaufania – w celu seksualnym. Wyzysk seksualny obejmuje (chociaż nie jest to konieczne) czerpanie zysków finansowych, społecznych lub politycznych z wykorzystania seksualnego. Szczególne zagrożenie wyzyskiem seksualnym ma miejsce podczas kryzysów humanitarnych. Zagrożenie wyzyskiem seksualnym dotyczy zarówno samych dzieci, jak i opiekunów tych dzieci, mogących paść ofiarą wyzysku.
4. Zaniedbywanie dziecka. Jest to długotrwałe lub incydentalne niezaspokajanie fizycznych i psychicznych potrzeb dziecka. Może przyjmować formę nierespektowania praw dziecka, co w rezultacie prowadzi do zaburzeń w jego zdrowiu i/lub rozwoju. Do zaniedbywania dziecka dochodzi w relacjach dziecka z osobą zobowiązaną do opieki, wychowania, troski i ochrony.
5. Przemoc rówieśnicza (nękanie rówieśnicze, bullying). Przemoc rówieśnicza ma miejsce, gdy dziecko doświadcza różnych form nękania ze strony rówieśników. Dotyczy działań bezpośrednich lub z użyciem technologii komunikacyjnych (np. za pośrednictwem Internetu i telefonów komórkowych). Przemoc rówieśniczą obserwujemy, gdy szkodliwe działanie ma na celu wyrządzenie komuś przykrości lub krzywdy (intencjonalność), ma charakter systematyczny (powtarzalność), a ofiara jest słabsza od sprawcy bądź grupy sprawców. Obejmuje:

• przemoc werbalną (np. przezywanie, dogadywanie, ośmieszanie),
• przemoc relacyjną (wykluczenie z grupy, ignorowanie, nastawianie innych przeciwko osobie, szantaż),
• przemoc fizyczną (np. pobicie, kopanie, popychanie, szarpanie),
• przemoc materialną (np. kradzież, niszczenie przedmiotów)
• cyberprzemoc/przemoc elektroniczną (np. złośliwe wiadomości w komunikatorach, wpis w serwisie społecznościowym, umieszczanie w Internecie zdjęć lub filmów ośmieszających ofiarę),
• wykorzystanie seksualne – dotykanie intymnych części ciała lub zmuszanie do stosunku płciowego lub innych czynności seksualnych przez rówieśnika,
• przemoc uwarunkowaną normami (np. przemoc w relacjach romantycznych między rówieśnikami).

Osoba odpowiedzialna za standardy ochrony dzieci – członek kadry sprawujący nadzór nad prawidłowym stosowaniem standardów ochrony dziecka oraz ich aktualność.

Koordynator bezpieczeństwa w Internecie – członek kadry, sprawujący nadzór nad korzystaniem z Internetu przez dzieci w trakcie wypoczynku oraz nad bezpieczeństwem dzieci w Internecie.

Osoba odpowiedzialna za ochronę dziecka – członek kadry odpowiedzialny za przyjmowanie zgłoszeń o zagrożeniu dobra dziecka i podejmowanie interwencji przed właściwymi organami lub instytucjami.

Osoba odpowiedzialna za udzielanie wsparcia dziecku – członek kadry odpowiedzialny za opracowanie planu wsparcia dziecka i jego monitorowanie.

Dane osobowe dziecka to wszelkie informacje umożliwiające identyfikację dziecka, w tym jego imię i nazwisko, wizerunek.

Ważne organy:

Rzecznik Praw Obywatelskich

Rzecznik Praw Dziecka

Rozdział II

Rozpoznawanie i reagowanie na czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci

• 2.

1. Organizator oraz kadra wypoczynku posiadają wiedzę i w ramach wykonywanych obowiązków zwracają uwagę na czynniki ryzyka i symptomy krzywdzenia dzieci.
2. Organizator oraz kadra wypoczynku w przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka przekazują tę informację pracownikowi odpowiedzialnemu za ochronę dziecka, który podejmuje rozmowę z opiekunem. W trakcie rozmowy z opiekunem przekazuje informacje na temat dostępnej oferty wsparcia i motywuje do przyjęcia wsparcia.
3. Pracownik odpowiedzialny za ochronę dziecka oraz pracownik mający bieżący kontakt z dzieckiem, monitoruje sytuację i dobrostan dziecka.

• 3.

Kierownik wypoczynku we współpracy z organizatorem wypoczynku:

1) wyznacza z spośród osób stanowiących kadrę wypoczynku osoby odpowiedzialne za:

1. standardy ochrony dzieci wdrażającą standardy ochrony dzieci;
2. bezpieczeństwo w Internecie;
3. ochronę dziecka i podejmowanie interwencji;
4. udzielenie wsparcia dziecku.

Pracownicy wyznaczeni do działań na rzecz ochrony dziecka:

L. poj.	Obszar odpowiedzialności	Imię i nazwisko	Dane kontaktowe
1	Nadzór nad prawidłowym stosowaniem standardów i ich aktualnością – osoba odpowiedzialna za standardy ochrony dzieci wdrażającą standardy ochrony dzieci
2	Zapewnienie bezpiecznego korzystania z Internetu – Koordynator bezpieczeństwa w Internecie
3	Przyjmowanie zgłoszeń i uruchamianie interwencji –  Osoba odpowiedzialna za interwencję
4	Opracowanie planu wsparcia i jego monitorowanie – osoba odpowiedzialna za udzielanie wsparcia

2) odpowiada za zamieszczenie w umowach zawieranych ze wszystkimi wykonawcami zewnętrznymi postanowień dotyczących wymogu złożenia oświadczenia o zapoznaniu się ze standardami ochrony dzieci organizatora danego wypoczynku oraz zobowiązaniu do ich przestrzegania – (załącznik do standardów)

Należy ustalić, czy wykonawcy zewnętrzni oraz inne podmioty, z którymi podczas wypoczynku może być prowadzona współpraca (usługi zewnętrzne takie jak np. aquapark, parki rozrywki) posiadają standardy ochrony dzieci.Można to np. weryfikować na stronie internetowej. Jest to pomocne, bowiem stanowi sygnał dla organizatora wypoczynku co do ewentualnych działań służących wzmocnieniu ochrony dzieci.

3) sporządza listy placówek znajdujących się w miejscu organizacji wypoczynku, które świadczą profesjonalną pomoc (np. szpitale, przychodnie lekarskie, psychologowie, interwenci).

Podczas wypoczynku będziemy na terenie właściwości:

1. placówki ochrony zdrowia…………….
2. jednostki pomocy społecznej[1]
3. jednostki opieki specjalistycznej
4. kuratorium oświaty
5. Sądu Rejonowego………………….
6. jednostki Policji…………….
7. Ośrodka Pomocy Społecznej………………..

Współpraca z niektórymi podmiotami zewnętrznymi, może być poprzedzona rozmową lub porozumieniem (chodzi tu o prywatne instytucje). Porozumienia nie odnoszą się do instytucji/organów, których obowiązki wynikają z przepisów prawa.

 

4) opracowuje i upowszechnia informacje o zasadach udziału w wypoczynku osób ze specjalnymi potrzebami oraz sposób zaspokojenia tych potrzeb (np. wymagania medyczne, dietetyczne, dostosowanie dla osób z niepełnosprawnością fizyczną itp.), tak, aby były one znane przed zadeklarowaniem uczestnictwa w wypoczynku.

 

• 4

Do obowiązków osoby odpowiedzialnej za wdrażanie standardów ochrony dzieci należy:

• opracowanie z udziałem dzieci uczestniczących w wypoczynku zasad bezpiecznych relacji dziecko – dziecko, które zostają przyjęte przez wszystkich uczestników wypoczynku.
• dbałość o udostępnienie standardów ochrony dzieci na stronie internetowej organizatora wypoczynku, na jego terenie oraz na terenie obiektu, w którym organizowany jest wypoczynek;
• przygotowanie kadry do stosowania standardów i ochrony dzieci, przed przystąpieniem do pracy albo po dokonaniu jakichkolwiek zmian w standardach;
• delegowanie zadań oraz odpowiedzialności związanych z realizacją standardów ochrony dzieci oraz monitoring ich realizacji;
• prowadzenie ewidencji kadry, która zapoznała się ze standardami ochrony dzieci przed przystąpieniem do pracy albo po dokonaniu zmian w tych standardach;
• przegląd standardów ochrony dzieci w porozumieniu i współpracy z kierownikiem, kadrą wypoczynku oraz z dziećmi i – jeśli to możliwe – ich rodzicami/opiekunami;
• monitorowanie, czy występują trudności w stosowaniu standardów;
• koordynowanie prac związanych z aktualizacją standardów.

 

• 5.

Koordynator bezpieczeństwa w Internecie ma za zadanie zapewnić:

• opracowanie zasad bezpiecznego korzystania z Internetu w czasie wypoczynku przeznaczonych osobno dla dzieci i kadry wypoczynku;
• bezpieczne warunki korzystania z Internetu na komputerach znajdujących się na terenie wypoczynku;
• instalację oraz regularną, przynajmniej raz w miesiącu, aktualizację oprogramowania blokującego dostęp treści szkodliwych i nieodpowiednich do wieku podopiecznych;
• sprawdzenie, co najmniej raz na miesiąc, czy na komputerach ze swobodnym dostępem do Internetu znajdują się treści szkodliwe i nieodpowiednie do wieku podopiecznych,
• cykliczne, przynajmniej raz w czasie turnusu, spotkanie z dziećmi poświęcone zasadom bezpiecznego korzystania z Internetu.

 

• 6.

Do osoby odpowiedzialnej za ochronę dziecka należy, odpowiednio do okoliczności sprawy:

• przyjęcie zgłoszenia o wystąpieniu czynnika ryzyka zagrożenia dobra dziecka;
• przyjęcie zgłoszenia o ujawnieniu symptomów krzywdzenia dziecka lub krzywdzeniu dziecka; ujawnionych lub zgłoszonych incydentach lub zdarzeniach zagrażających dobru dziecka, dokumentowanie ich, weryfikacja oraz informowanie kierownictwa/organizatora wypoczynku o wynikach poczynionych ustaleń;
• przyjęcie zgłoszenia o podejrzeniu lub niewłaściwym udostępnieniu, rozpowszechnianiu lub wykorzystaniu wizerunku dziecka lub ujawnione na tym tle problemy;
• zainicjowanie interwencji;
• zawiadomienie zespołu interdyscyplinarnego o wystąpieniu okoliczności uzasadniajacych wszczecie procedury „Niebieskiej Karty”;
• zawiadomienie sądu opiekuńczego;
• złożenie zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę dziecka;
• prowadzenie ewidencji zdarzeń oraz interwencji, zabezpieczanie dokumentacji.

 

• 7.

Do osoby odpowiedzialnej za udzielanie wsparcia dziecku należy:

• opracowanie planu wsparcia dziecka;
• współpraca ze specjalistami udzielającymi wsparcia;
• monitorowanie wsparcia udzielanego dziecku.

Osobę bądź osoby należy wymienić z imienia i nazwiska, a ich dane przekazać zarówno dla kadry jak i dzieci. W przypadku jednej osoby należy wyznaczyć inną osobę pełniącą tą funkcję na czas jej nieobecności.

• 8.

1. W każdym przypadku, niezależnie od podstawy zatrudnienia lub nawiązania współpracy, podmiot ustala dane kandydata, jego kwalifikacje oraz kompetencje do pracy z dzieckiem.
2. Przed zatrudnieniem danej osoby lub nawiązaniem współpracy w innej formie i powierzeniem kandydatowi obowiązków polegających na pracy z dzieckiem podmiot ustala także, czy występuje z jego strony ryzyko stworzenia zagrożenia dla dobra i bezpieczeństwa dziecka. Nadto ustala, czy kandydat podziela wartości organizatora wypoczynku dotyczące poszanowania dzieci oraz ich praw.

 

• 9.

W trakcie rekrutacji należy uzyskać:

1)           dane osobowe kandydata, takie jak imię (imiona) i nazwisko, datę urodzenia, dane kontaktowe, potwierdzone sprawdzeniem dokumentu tożsamości;

2)           informacje dotyczące:

1. wykształcenia kandydata/kandydatki;
2. kwalifikacji zawodowych kandydata/kandydatki;
3. przebiegu dotychczasowego zatrudnienia kandydata/kandydatki.
4. W celu uzyskania dodatkowych informacji o kandydatce/kandydacie podmiot może wystąpić do niego/do niej o przedstawienie referencji z poprzednich miejsc zatrudnienia (od poprzedniego pracodawcy) lub wskazanie kontaktu w celu pozyskania rzeczonych referencji. Nieprzedłożenie ww. dokumentu nie może jednak wywoływać negatywnych konsekwencji dla kandydata lub kandydatki.
5. Przed nawiązaniem współpracy z daną osobą, podmiot przestrzega obowiązku weryfikacji danych o karalności.

 

• 10

1. Wszelkie oświadczenia złożone przez osobę, z którą ma być nawiązany stosunek pracy lub która ma działać w ramach podmiotu, zostają włączone do akt osobowych pracownika, a w przypadku ich braku dołączone do umowy cywilnoprawnej.
2. Brak zgody na podpisanie wymaganych oświadczeń wyłącza możliwość nawiązania stosunku pracy lub nawiązania każdej innej formy współpracy.

 

• 11.

1. Każdy członek kadry zna i stosuje ustalone zasady bezpiecznych relacji pracownik–dziecko, dziecko–dziecko oraz uczestnik wydarzeń – dziecko.
2. Każdy członek kadry ma prawo zaznajomić opiekuna dziecka z zasadami bezpiecznych relacji opisanymi w ust. 1.

 

• 12

Zasady bezpiecznych relacji pracownik – dziecko

1. Zasady bezpiecznych relacji pracowników z dziećmi obowiązują wszystkich pracowników, współpracowników, stażystów i wolontariuszy, członków podmiotu, a także każdą dorosłą osobę mającą kontakt z dziećmi znajdującymi się pod opieką podmiotu, jeśli kontakt ten jest związany z działalnością podmiotu.
2. Naczelną zasadą wszystkich czynności podejmowanych przez kadrę wypoczynku jest działanie dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie.
3. Kadra traktuje dziecko z szacunkiem oraz szanuje jego prawa oraz potrzeby.
4. Niedopuszczalne jest stosowanie wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie.
5. Niedopuszczalne jest nawiązywanie z dzieckiem relacji o charakterze seksualnym czy romantycznym.
6. Kadra działa w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych organizatora wypoczynku oraz swoich kompetencji.
7. Każdy pracownik jest zobowiązany do utrzymywania profesjonalnej relacji z dzieckiem i każdorazowego rozważenia, czy reakcja, komunikat bądź działanie wobec dziecka są adekwatne do sytuacji, bezpieczne, uzasadnione i sprawiedliwe wobec innych dzieci. Wszelkie działania względem dziecka powinny być prowadzone w sposób otwarty i przejrzysty dla innych, aby zminimalizować ryzyko błędnej interpretacji zachowania.

• 13

Komunikacja z dziećmi

 

Każdy członek kadry w komunikacji z dzieckiem:

• zachowuje cierpliwość i szacunek wobec dziecka;
• uważnie słucha dzieci i udziela im odpowiedzi adekwatnych do ich wieku i danej sytuacji;
• zwraca się do dziecka po imieniu (nie nazwisku lub numerze na koszulce);
• podejmując decyzje dotyczące dziecka, informuje je o tym i stara się brać pod uwagę jego oczekiwania;
• szanuje prawo dziecka do prywatności. Jeśli konieczne jest odstąpienie od zasady poufności, aby chronić dziecko, informuje je o tym najszybciej jak to możliwe;
• dba o to, aby w przypadku dostępności innych pracowników, być w zasięgu ich wzroku lub słuchu, kiedy prowadzi aktywności z dziećmi. W wyjątkowych i uzasadnionych sytuacjach, kiedy musi zostać z dzieckiem sam na sam, zawsze powiadamia o tym innych pracowników oraz informuje, w którym dokładnie miejscu będzie przebywać wraz z dzieckiem;
• zapewnia dziecko, że jeśli czuje się niekomfortowo w jakiejś sytuacji, wobec konkretnego zachowania czy słów, może o tym powiedzieć temu pracownikowi lub wskazanej osobie i może oczekiwać odpowiedniej reakcji i/lub pomocy;
• nie zawstydza, nie upokarza, nie lekceważy i nie obraża dziecka;
• nie krzyczy na dziecko;
• nie ujawnia informacji wrażliwych dotyczących dziecka wobec osób nieuprawnionych, w tym wobec innych dzieci. Obejmuje to wizerunek dziecka, informacje o jego/jej sytuacji rodzinnej, ekonomicznej, medycznej, opiekuńczej i prawnej;
• nie zachowuje się w obecności dzieci w sposób niestosowny. Obejmuje to używanie wulgarnych słów, gestów i żartów, czynienie obraźliwych uwag, nawiązywanie w wypowiedziach do aktywności bądź atrakcyjności seksualnej oraz wykorzystywanie wobec dziecka relacji władzy lub przewagi fizycznej (zastraszanie, przymuszanie, groźby).

 

• 14.

Działania z dziećmi

1. Każdy członek kadry w działaniach z dziećmi:

• jest zobowiązany do jawności każdorazowego kontaktu z dziećmi;
• swoim zachowaniem daje przykład dzieciom i jest dla nich wzorem do naśladowania;
• aktywizuje dzieci i traktuje je równo;
• dba o bezpieczeństwo i dobre samopoczucie dzieci (Oznacza to też konieczność bieżącej czujności i zgłaszanie organizatorowi wypoczynku zauważonych nieprawidłowości, np. niezabezpieczonej instalacji elektrycznej w obiekcie);
• zawsze ma wiedzę, co robią dzieci, znajdujące się pod jego opieką i gdzie przebywają;
• nie dopuszcza do oddalenie się dziecka od grupy tylko z jednym dorosłym, chyba że dotyczy to członka rodziny/osoby bliskiej i zostało to wcześniej uzgodnione z rodzicem dziecka lub wymagają tego względy bezpieczeństwa (np. wizyta z dzieckiem u lekarza);
• jest uważny na fizyczne i emocjonalne potrzeby dzieci oraz pomaga w ich zabezpieczeniu. Upewnia się, że dzieci wiedzą, komu mogą zgłaszać swoje obawy lub niewłaściwe zachowania;
• stawia na pierwszym miejscu dobrostan dzieci i ich radość z uczestnictwa w wypoczynku. Wspiera dzieci w nawiązywaniu relacji z innymi uczestnikami wypoczynku w sposób pozbawiony presji i pozostawiający wolność wyboru co do osób, z którymi dziecko chce lub nie chce nawiązywać kontaktu. Jest uważny na procesy grupowe występujące między dziećmi;
• dba o odpowiednie rozlokowanie dzieci w pokojach;[2]
• zgłasza wszelkie obawy dotyczące bezpieczeństwa i dobrego samopoczucia dzieci do kierownictwa lub osoby wyznaczonej, odpowiedzialnej za bezpieczeństwo dzieci;
• uwzględnia bezpieczeństwo dzieci oraz zapewnia dostęp do szybkiej pomocy medycznej (dostęp do apteczki pierwszej pomocy, możliwość wezwania pogotowia);
• nie angażuje dzieci w zabawy i inne aktywności uwłaczające lub obrażające je, ośmieszające, niewłaściwe, przekraczając granice intymności;
• dba o dobrostan fizyczny dziecka, zapewniając mu wartościowe posiłki, odpowiednią ilość snu oraz czas na regenerację;
• informuje kierownictwo podmiotu o wszystkich ryzykownych sytuacjach, które obejmują zauroczenie dziecka pracownikiem lub pracownika dzieckiem. W przypadku bycia świadkiem takiej sytuacji, reaguje stanowczo i z wyczuciem;
• unika faworyzowania dzieci i nie otacza ich osobistą opieką, której nie potrzebują;
• nie nawiązuje z dzieckiem jakichkolwiek relacji romantycznych lub seksualnych ani nie składa mu propozycji o nieodpowiednim charakterze. Obejmuje to także seksualne komentarze, żarty, gesty oraz udostępnianie dzieciom treści erotycznych i pornograficznych bez względu na ich formę;
• nie utrwala wizerunku dziecka (filmowanie, nagrywanie głosu, fotografowanie) dla potrzeb prywatnych. Dotyczy to także umożliwienia osobom trzecim utrwalenia wizerunków dzieci, jeśli kierownictwo podmiotu nie zostało o tym poinformowane, nie wyraziło na to zgody i nie uzyskało zgód rodziców/opiekunów prawnych oraz samych dzieci;
• nie proponuje dzieciom alkoholu, wyrobów tytoniowych ani nielegalnych substancji, jak również nie używa ich w obecności dzieci;
• nie przyjmuje pieniędzy ani prezentów od dziecka oraz rodziców/opiekunów prawnych dziecka. Nie wchodzi w relacje jakiejkolwiek zależności wobec dziecka lub rodziców/opiekunów dziecka, które mogłyby prowadzić do oskarżeń o nierówne traktowanie bądź czerpanie korzyści majątkowych i innych.

2. Osoby niepełnoletnie pełniące rolę kadry są zakwaterowane w oddzielnych pokojach (nie z dziećmi i nie z dorosłymi);
3. Wychowankowie i kadra są zakwaterowani w osobnych pokojach.

Rozlokowanie wychowanków w pokojach powinno być dla nich komfortowe i dostosowane do etapu ich rozwoju psychofizycznego. W przypadku noclegu zbiorowego dzieci powinny być podzielone z uwagi na płeć, a jeśli nocleg odbywa się w jednej dużej sali, należy wyznaczyć strefy w różnych miejscach pomieszczenia.

4. Niedozwolone jest pozostawianie dzieci samych na noc w pokoju opiekuna (z wyjątkiem członków rodziny – za zgodą rodzica);
5. Przed wejściem do pokoi dzieci zawsze puka sygnalizując swoją chęć wejścia.
6. Członek kadry nie przebywa w pokoju sam na sam z wychowankiem. Jeśli taka sytuacja ma miejsce, należy zostawić otwarte drzwi.

                                    

• 15.

Kontakt fizyczny z dziećmi

 

Każde działanie wobec dziecka noszące znamiona aktu przemocy jest niedopuszczalne. Istnieją jednak sytuacje, w których fizyczny kontakt z dzieckiem może być stosowny i spełnia zasady bezpiecznego kontaktu, gdyż jest odpowiedzią na potrzeby dziecka w danym momencie, uwzględnia wiek dziecka, etap rozwojowy, płeć, kontekst kulturowy i sytuacyjny. Nie można jednak wyznaczyć uniwersalnej zasady, po to by określić, kiedy taki kontakt fizyczny jest odpowiedni, ponieważ zachowanie odpowiednie wobec jednego dziecka może być nieodpowiednie wobec innego. Należy zawsze kierować się swoim profesjonalnym osądem, słuchając, obserwując i odnotowując reakcję dziecka, pytając je o zgodę na kontakt fizyczny (np. przytulenie) i zachowując świadomość, że nawet przy dobrych intencjach taki kontakt może być błędnie zinterpretowany przez dziecko lub osoby trzecie.

• 16.

Każdy członek kadry wypoczynku w kontakcie fizycznym z dziećmi:

• w sytuacji, w której musi dotknąć dziecko, aby skorygować jego postawę, uprzednio wyjaśnia co i z jakiego powodu będzie robił;
• jest zawsze przygotowany na wyjaśnienie swoich czynności i gestów względem dziecka;
• zachowuje szczególną ostrożność wobec dzieci, które doświadczyły nadużycia i krzywdzenia, w tym seksualnego, fizycznego bądź zaniedbania;

Takie doświadczenia mogą czasem sprawić, że dziecko będzie dążyć do nawiązania niestosownych bądź nieadekwatnych fizycznych kontaktów z dorosłymi. W takich sytuacjach pracownik powinien reagować z wyczuciem, jednak stanowczo i pomóc dziecku zrozumieć znaczenie osobistych granic.

• nie ukrywa i zachowuje jawność utrzymywania kontaktów z dzieckiem.

Kontakt fizyczny nie może być związany z jakąkolwiek gratyfikacją ani wynikać z relacji władzy. Jeśli pracownik jest świadkiem jakiegokolwiek z wyżej opisanych zachowań i/lub sytuacji ze strony innych dorosłych lub dzieci, zawsze powinien poinformować o tym osobę odpowiedzialną i/lub postąpić zgodnie z obowiązującą procedurą interwencji.

• w sytuacjach wymagających czynności pielęgnacyjnych i higienicznych wobec dziecka, unika innego niż niezbędny kontaktu fizycznego z dzieckiem. Należy zadbać o to, aby podczas każdej czynności pielęgnacyjnej i higienicznej była obecna inna osoba z podmiotu. Jeśli pielęgnacja i opieka higieniczna nad dziećmi należą do obowiązków kadry, jest ona odpowiednio przeszkolona (dotyczy to zwłaszcza pomagania dziecku w ubieraniu i rozbieraniu, jedzeniu, myciu i w korzystaniu z toalety. Jeżeli dziecko tego potrzebuje, przy ustalaniu osoby towarzyszącej dziecku podczas tych czynności należy uwzględnić preferencje dziecka co do wyboru tej osoby. Jeśli pielęgnacja i opieka higieniczna nad dziećmi należą do obowiązków kadry, powinna zostać przeszkolona w tym kierunku);
• nie bije, nie szturcha, nie popycha, nie szarpie, nie kopie, nie klepie, ani w jakikolwiek sposób nie narusza integralności fizycznej dziecka;
• nie dotyka dziecka w sposób, który może być uznany za nieprzyzwoity lub niestosowny;
• nie angażuje się w takie aktywności jak łaskotanie, udawane walki z dziećmi czy brutalne zabawy fizyczne;
• niedopuszczalne jest spanie z dzieckiem w jednym łóżku lub w jednym pokoju. Jeżeli ze względów organizacyjnych obiektu, w którym odbywa się wypoczynek, dzieci wymagające szczególnej opieki muszą zostać umieszczone w pokojach kilku lub kilkunastoosobowych, dopuszczalne jest, aby w pokoju z dziećmi dla ich bezpieczeństwa spało również dwóch opiekunów, najlepiej tej samej co dzieci płci.

W takim wypadku należy zadbać o prywatność zarówno dzieci jak i opiekunów, w szczególności nie dopuszczać do złamania zasady intymności i prywatności przy czynnościach takich jak przebieranie się dzieci i dorosłych.

 

• 17

Kontakty przed i po zakończonym wypoczynku

1. Kontakt z dzieckiem powinien odbywać się wyłącznie w czasie przygotowania, odbycia i zakończenia wypoczynku oraz dotyczyć celów mieszczących się w zakresie obowiązków kadry.
2. Kadrze nie wolno zapraszać dzieci do swojego miejsca zamieszkania ani spotykać się z nimi w innych miejscach, przed lub po zakończonym wypoczynku.
3. Kadrze nie wolno kontaktować się z dziećmi poprzez prywatne kanały komunikacji (prywatny telefon, e-mail, komunikatory, profile w mediach społecznościowych). Jeżeli nawiązanie kontaktu jest konieczne, właściwą formą komunikacji z dziećmi i ich opiekunami przed i po zakończonym wypoczynku są kanały służbowe (e-mail, telefon służbowy). Jeśli podmiot nie posiada telefonów służbowych istnieje możliwość komunikacji z dzieckiem przez kanały internetowe (np. grupy w mediach społecznościowych, mailingi) wyłącznie, jeśli w grupie lub w gronie odbiorców jest jeszcze jedna osoba dorosła, lub odbiorcami jest co najmniej dwoje dzieci. Każdorazowo musi być to kontakt jawny.
4. Jeśli zachodzi konieczność spotkania z dzieckiem przed lub po zakończonym wypoczynku, kadra powinna poinformować o tym organizatora wypoczynku, a opiekun dziecka musi wyrazić zgodę na taki kontakt.
5. Jeśli dziecko i jego opiekun są osobami bliskimi lub znajomymi członka kadry, podczas kontaktów towarzyskich, ten członek kadry jest zobowiązany do zachowania w poufności wszystkich informacji dotyczących innych dzieci oraz ich opiekunów.

 

• 18

Bezpieczeństwo w kontaktach online

1. Każdy członek kadry jest świadomy cyfrowych zagrożeń i ryzyka wynikającego z rejestrowania prywatnej aktywności w sieci przez aplikacje i algorytmy, ale także własnych działań w Internecie. Świadomość dotyczy polubień określonych stron, korzystania z aplikacji randkowych, na których można spotkać dzieci, z którymi prowadzi działania w obszarze zawodowym, obserwowania określonych osób/stron w mediach społecznościowych i ustawień prywatności kont, z których korzysta. Pracownik musi też wiedzieć, że jeśli profil pracownika jest publicznie dostępny, dziecko, rodzic/opiekunowie będzie mieć wgląd w jego cyfrową aktywność.
2. Członek kadry nie może używać swoich prywatnych kont w mediach społecznościowych do publikowania informacji związanych z pracą z dziećmi. Wszelka tego rodzaju komunikacja jest prowadzona poprzez oficjalne media społecznościowe podmiotu. Publikując komentarze na portalach społecznościowych, każdy pracownik kieruje się rozwagą i ocenia, czy nie zagraża to dobru dziecka i nie wyrządzi mu krzywdy.
3. Członkowi kadry nie wolno nawiązywać kontaktów z dzieckiem znajdującym się pod opieką poprzez przyjmowanie bądź wysyłanie zaproszeń w mediach społecznościowych dla celów innych niż służbowe.
4. W trakcie zajęć czy innych aktywności, dzieci nie powinny używać urządzeń elektronicznych[3].
5. Komunikacja internetowa, przed, w trakcie i po wypoczynku, powinna odbywać się w miarę możliwości za pośrednictwem opiekuna. W przypadku, kiedy nie jest to możliwe, należy uzyskać zgodę opiekuna oraz dziecka na komunikację bezpośrednią, pamiętając o tym, że bezpośrednia komunikacja z dzieckiem za pośrednictwem poczty elektronicznej bądź zamkniętych grup służących komunikacji z dziećmi (np. Whatsapp, Messenger), jest możliwa wyłącznie, jeśli w grupie lub w gronie odbiorców jest jeszcze jedna osoba dorosła, lub odbiorcami jest co najmniej dwoje dzieci. Każdorazowo musi być to kontakt jawny.
6. Wiadomości powinny ograniczać się wyłącznie do komunikacji związanej bezpośrednio z uczestnictwem dziecka w wypoczynku. W szczególności nie należy przesyłać niczego, co osoba trzecia mogłaby uznać za wiadomość o charakterze seksualnym.
7. Zabronione jest komunikowanie się z dziećmi poprzez czaty internetowe, strony z grami, komunikatory internetowe, za wyjątkiem sytuacji opisanej w ust.5.

 

• 19

Zasady bezpiecznych relacji dziecko – dziecko

Zasady bezpiecznych relacji dziecko – dziecko dotyczą bezpiecznych relacji pomiędzy dziećmi będącymi odbiorcami działań podmiotu, zwłaszcza, gdy trwają one dłuższy czas, a dzieci funkcjonują w społeczności i tworzą się między nimi relacje.

W przypadku podmiotów, w których kontakt między dziećmi jest okazjonalny i krótkotrwały wprowadzenie zasad nie jest obowiązkowe, aczkolwiek zaleca się komunikowanie dzieciom zasad, na jakich funkcjonuje przestrzeń wolna od przemocy oraz podanie informacji o osobie, do której dziecko może się zwrócić w sytuacji, gdy wydarzyło się coś, co je niepokoi, ktoś je skrzywdził lub przekroczył granice dziecka.

Treść zasad bezpiecznych relacji dziecko – dziecko powinna zostać wypracowana z udziałem dzieci i z uwzględnieniem specyfiki podmiotu oraz potrzeb dzieci w nim przebywających. W sytuacji, gdy w podmiocie są dzieci w różnych grupach wiekowych i z różnymi potrzebami, można opracować wersję zasad dla różnych grup.

Zagadnienia, które znajdują w „zasadach bezpiecznych relacji między dziećmi” powinny obejmować:

1)           Zasady komunikacji;

2)           Zakaz stosowania przemocy w jakiejkolwiek formie;

3)           Sposoby rozwiązywania konfliktów;

4)           Szacunek dla cudzej własności, prywatności i przestrzeni;

5)           Równe traktowanie, szacunek dla różnorodności, indywidualnej tożsamości i ekspresji.

2. Jeśli podjęto interwencję z powodu krzywdzenia rówieśniczego, ewaluacja i weryfikacja zasad bezpiecznych relacji pomiędzy dziećmi odbywa się po każdej sytuacji kryzysowej.

 

• 20

Szkolenia

1. Każdy członek kadry posiada wiedzę i w ramach wykonywanych obowiązków zwraca uwagę na czynniki ryzyka i symptomy krzywdzenia dzieci.
2. Każdy członek kadry uczestniczy w organizowanych lub rekomendowanych przez dyrekcję szkoleniach dotyczących ochrony dzieci. Szkolenia są dostoswane do roli, jaką członek kadry pełni podczas wypoczynku.
3. Członkowie kadry pracujący bezpośrednio z dziećmi odbywają specjalistyczne szkolenie, które dotyczy tematyki związanej z ich obowiązkami względem dzieci znajdujących się pod ich opieką.
4. W przypadku stałej grupy pracowników szkolenie odbywa się dla niej minimum raz na 2 lata.
5. Po aktualizacji standardów członkowie kadry są informowani o wprowadzanych zmianach, a w razie potrzeby szkolenie jest powtarzane.

Rozdział III

Procedury interwencji w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa dziecka

Kadra wypoczynku, podczas pobytu z dzieckiem przez czas turnusu, ma możliwość ujawnienia symptomów krzywdzenia u dziecka. Z tego względu pełni ważną rolę w procesie rozpoznawania go u dziecka.

 

• 21

1. Procedury interwencji mają na celu wspieranie kadry w realizowaniu prawnego i społecznego obowiązku reagowania w sytuacji podejrzenia krzywdzenia dziecka.

Interwencję należy podjąć niezależnie od tego, czy krzywdzenie nastąpiło podczas wypoczynku, czy kadra powzięła informacje na temat przemocy mającej miejsce poza czasem trwania wypoczynku (na przykład przemoc występująca w domu rodzinnym dziecka). Zgłoszenie powinno zostać przekazane do właściwych rzeczowo podmiotów takich jak: policja, prokuratura, ośrodek pomocy społecznej, czy kuratorium.

Wymaga wskazania, że zgodnie z art. 569 §  2 Kodeksu postępowania cywilnego, w wypadkach nagłych sąd opiekuńczy wydaje z urzędu wszelkie potrzebne zarządzenia nawet w stosunku do osób, które nie podlegają jego właściwości miejscowej, zawiadamiając o tym sąd opiekuńczy miejscowo właściwy.

2. Celem interwencji jest zatrzymanie krzywdzenia dziecka, udzielenie mu ochrony w celu zapewnienia mu bezpieczeństwa.
3. Zagrożenie bezpieczeństwa dzieci może przybierać różne formy, z wykorzystaniem różnych sposobów kontaktu i komunikowania.
4. Na potrzeby niniejszego dokumentu przyjęto następującą kwalifikację zagrożenia bezpieczeństwa dzieci:

• przestępstwo na szkodę dziecka (np. wykorzystanie seksualne, znęcanie się nad dzieckiem),
• inna forma krzywdzenia, niebędąca przestępstwem, taka jak np. krzyk, kary fizyczne, poniżanie,
• zaniedbanie potrzeb życiowych dziecka (np. związanych z żywieniem, higieną czy zdrowiem).

5. Na potrzeby niniejszego dokumentu wyróżniono procedury interwencji w przypadku podejrzenia działania na szkodę dziecka przez:

1) osoby dorosłe (pracownicy, inne osoby trzecie, rodziców/opiekunów prawnych),

2) inne dziecko.

• 22

1. Osobą odpowiedzialną za prowadzenie interwencji jest kierownik wypoczynku, który może powierzyć wykonywanie tego zadania innej osobie.
2. W przypadku powzięcia przez wychowawcę podejrzenia, że dziecko jest krzywdzone, lub zgłoszenia takiej okoliczności przez dziecko lub opiekuna dziecka, wychowawca ma obowiązek sporządzenia notatki służbowej i przekazania uzyskanej informacji osobie odpowiedzialnej za prowadzenie interwencji. Notatka ma formę pisma lub maila.
3. W braku reakcji ze strony osoby odpowiedzialnej za prowadzenie interwencji, wychowawca ma obowiązek przekazania notatki służbowej i uzyskanej informacji kierownictwu organizatora wypoczynku.
4. W przypadku braku reakcji ze strony kierownictwa organizatora wypoczynku, wychowawca ma obowiązek przekazania notatki służbowej i wszelkich informacji właściwemu dla miejsca wypoczynku kuratorium oświaty, a w przypadku wypoczynku organizowanego poza granicami kraju do kuratorium oświaty właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania organizatora wypoczynku.
5. Interwencja prowadzona jest przez osobę odpowiedzialną za prowadzenie interwencji, która w porozumieniu z organizatorem wypoczynku, może wyznaczyć do tego zadania inną osobę. W przypadku wyznaczenia takiej osoby jej dane (imię, nazwisko, email, telefon) zostaną podane do wiadomości kadry, dzieci i opiekunów.
6. Jeżeli zgłoszono krzywdzenie ze strony osoby odpowiedzialnej za prowadzenie interwencji, nie będącej kierownikiem wypoczynku, wówczas interwencja prowadzona jest przez kierownika wypoczynku.
7. Jeżeli zgłoszono krzywdzenie ze strony kierownika wypoczynku, a nie została wyznaczona inna osoba do prowadzenia interwencji, wówczas działania opisane w niniejszym rozdziale podejmuje osoba, która dostrzegła krzywdzenie lub do której zgłoszono podejrzenie krzywdzenia.
8. Do udziału w interwencji można dołączyć specjalistów, w szczególności psychologów i pedagogów, celem skorzystania z ich pomocy w trakcie rozmowy z dzieckiem o trudnych doświadczeniach[4].

 

• 23

1. Kierownik wypoczynku w porozumieniu z kierownictwem organizatora wypoczynku informuje opiekuna o ciążącym na nim obowiązku zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia dziecka do odpowiedniej instytucji (prokuratura/policja lub sąd rodzinny lub opiekuńczy, lub najbliższy ośrodek pomocy społecznej). Jeżeli poinformowanie opiekuna dziecka jest sprzeczne z dobrem dziecka lub niemożliwe, odstępuje się od tego obowiązku.
2. Po poinformowaniu opiekunów zgodnie z punktem poprzedzającym, kierownictwo podmiotu będącego organizatorem wypoczynku w porozumieniu z kierownikiem wypoczynku składa zawiadomienie o podejrzeniu przestępstwa do prokuratury/policji lub wniosek o wgląd w sytuację rodziny do sądu rejonowego, wydziału rodzinnego i nieletnich, ośrodka pomocy społecznej.
3. Dalsze czynności są podejmowane przez właściwe instytucje, zgodnie z ich kompetencjami.
4. Z przebiegu każdej interwencji sporządza się kartę interwencji, której wzór stanowi Załącznik do niniejszych Standardów. Kartę załącza się do rejestru interwencji prowadzonego przez organizatora wypoczynku.

 

• 24

W przypadku podejrzenia, że życie dziecka jest zagrożone lub grozi mu ciężki uszczerbek na zdrowiu, członek kadry, który pierwszy powziął informację o zagrożeniu, niezwłocznie powiadomi odpowiednie służby (policja, pogotowie ratunkowe), dzwoniąc pod numer 112. Po dokonaniu zawiadomienia sporządza kartę interwencji, którą przekazuje osobie odpowiedzialnej za prowadzenie interwencji.

 

• 25

Krzywdzenie przez osobę dorosłą

1. W przypadku, gdy zgłoszono krzywdzenie dziecka, osoba odpowiedzialna za interwencję przeprowadza rozmowę z dzieckiem i innymi osobami mającymi lub mogącymi mieć wiedzę o zdarzeniu i o sytuacji osobistej (rodzinnej, zdrowotnej) dziecka, a w szczególności – z jego opiekunem. Osoba odpowiedzialna za interwencję podejmuje starania w celu ustalenia przebiegu zdarzenia, ale także wpływu zdarzenia na zdrowie psychiczne i fizyczne dziecka. Ustalenia są spisywane w karcie interwencji.
2. Osoba odpowiedzialna za interwencję organizuje spotkanie/a z opiekunem dziecka (o ile opiekun nie jest osobą stosującą przemoc), podczas którego przekazuje informacje o zdarzeniu oraz o zasadności i istniejących możliwościach skorzystania ze specjalistycznego wsparcia, w tym u innych podmiotów lub służb.
3. Jeżeli istnieje podejrzenie, że na szkodę dziecka popełniono przestępstwo, osoba odpowiedzialna za interwencję sporządza zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa i przekazuje je do właściwej miejscowo jednostce policji lub prokuratury.

 

• 26

1. W przypadku, gdy z rozmowy z opiekunem wynika, że nie jest zainteresowany udzieleniem pomocy dziecku, ignoruje zdarzenie lub w inny sposób nie wspiera dziecka, które doświadczyło krzywdzenia, osoba odpowiedzialna za interwencję sporządza wniosek o wgląd w sytuację rodziny, który kieruje do sądu rodzinnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania rodziny.
2. W przypadku, gdy z przeprowadzonych ustaleń wynika, że opiekun dziecka zaniedbuje jego potrzeby psychofizyczne lub rodzina jest niewydolna wychowawczo (np. ustalone zostaje, że dziecko opuszcza miejsce zamieszkania bez nadzoru osoby dorosłej, jest często głodne), członek rodziny stosuje przemoc wobec dziecka (rodzic/inny domownik krzyczy na dziecko, stosuje klapsy lub podobnego rodzaju kary fizyczne), należy poinformować ośrodek pomocy społecznej o tym fakcie oraz potrzebie udzielenia pomocy rodzinie. Nadto, gdy niespełnianie potrzeb wynika z sytuacji ubóstwa, ma miejsce przemoc i zaniedbanie – należy także powiadomić o konieczności wszczęcia procedury „Niebieskiej Karty”.

• 27

1. W przypadku gdy zgłoszono krzywdzenie dziecka przez członka kadry, osoba ta zostaje odsunięta od wszelkich form kontaktu z dziećmi (nie tylko dzieckiem pokrzywdzonym) do czasu wyjaśnienia sprawy.
2. W przypadku gdy jest oczywiste, że członek kadry dopuścił się wobec dziecka innej formy krzywdzenia niż popełnienie przestępstwa na jego szkodę i nie zachodzi potrzeba natychmiastowego powiadamiania właściwych instytucji, osoba odpowiedzialna za interwencje bada wszystkie okoliczności sprawy, w szczególności wysłuchuje osobę podejrzewaną o krzywdzenie, dziecko krzywdzone oraz innych świadków zdarzenia.

W przypadku ustalenia, że naruszenie dobra dziecka było znaczne, w szczególności, gdy doszło do dyskryminacji lub naruszenia godności dziecka, należy rozważyć rozwiązanie stosunku prawnego z osobą, która dopuściła się krzywdzenia, lub zarekomendować takie rozwiązanie zwierzchnikom tej osoby.

Jeżeli osoba, która dopuściła się krzywdzenia, nie jest zatrudniona przez organizatora wypoczynku, lecz przez inny podmiot, współpracujący lub jest wolontariuszem, rekomendujemy wprowadzenie zakazu wstępu tej osoby na teren podmiotu. Jeżeli uznajemy to za niewystarczające, należy zmienić lub rozwiązać umowę z instytucją współpracującą w celu uniemożliwienia tej osobie kontaktu z dziećmi.

3. Wszystkie osoby, które w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych powzięły informację o krzywdzeniu dziecka lub informacje z tym związane, są zobowiązane do zachowania tych informacji w tajemnicy, wyłączając informacje przekazywane uprawnionym instytucjom w ramach działań interwencyjnych.

 

• 28

Krzywdzenie rówieśnicze

1. W przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka przez inne dziecko przebywające na wypoczynku należy przeprowadzić rozmowę z dzieckiem podejrzewanym o krzywdzenie oraz jego opiekunem, a także oddzielnie z dzieckiem krzywdzonym i jego opiekunem. Ponadto należy porozmawiać z innymi osobami mającymi wiedzę o zdarzeniu.
2. W trakcie rozmów należy dążyć do ustalenia przebiegu zdarzenia, a także wpływu zdarzenia na zdrowie psychiczne i fizyczne dziecka krzywdzonego. Ustalenia są spisywane na karcie interwencji. Karty interwencji sporządza się odrębnie dla dziecka krzywdzącego oraz krzywdzonego.
3. Wspólnie z opiekunem dziecka krzywdzącego należy opracować plan naprawczy, celem zmiany niepożądanych zachowań.
4. Z opiekunem dziecka krzywdzonego należy opracować plan zapewnienia mu bezpieczeństwa, włączając w ten plan sposoby odizolowania dziecka od źródeł zagrożenia.
5. W trakcie rozmów należy upewnić się, że dziecko podejrzewane o krzywdzenie innego dziecka samo nie jest krzywdzone przez opiekuna, innych dorosłych bądź inne dzieci. W przypadku potwierdzenia takiej okoliczności należy podjąć stosowną interwencję także w stosunku do tego dziecka.

• 29

1. W przypadku, gdy dziecko krzywdzące nie uczestniczy w działaniach organizatora (jest osobą „z zewnątrz”) należy porozmawiać z dzieckiem krzywdzonym, innymi osobami mającymi wiedzę o zdarzeniu, a także z opiekunami dziecka krzywdzonego celem ustalenia przebiegu zdarzenia, a także wpływu zdarzenia na zdrowie psychiczne i fizyczne dziecka.
2. Kierownictwo podmiotu organizuje spotkanie/a z opiekunem dziecka, którym przekazuje informacje o zdarzeniu oraz o potrzebie/możliwości skorzystania ze specjalistycznego wsparcia, w tym u innych podmiotu lub służb oraz o sposobach reakcji na zdarzenie (poinformowanie sądu rodzinnego, poinformowanie szkoły, poinformowanie opiekunów dziecka krzywdzącego).

• 30

1. Jeżeli osobą podejrzewaną o krzywdzenie jest dziecko w wieku od 13 do 17 lat, a jego zachowanie nosi znamiona czynu karalnego, należy o zdarzeniu poinformować pisemnie właściwy dla jego miejsca zamieszkania sąd rodzinny lub policję.
2. Jeżeli osobą podejrzewaną o krzywdzenie jest dziecko powyżej lat 17, a jego zachowanie nosi znamiona przestępstwa, o zdarzeniu należy pisemnie poinformować właściwą miejscowo jednostkę policji lub prokuratury.

 

• 31

W przypadku zgłoszenia/ujawnienia treści nielegalnych, szkodliwych lub nieodpowiednich do wieku, lub w przypadku zdarzeń godzących w bezpieczeństwo dzieci związanych z korzystaniem z Internetu należy:

• powiadomić opiekuna dziecka skrzywdzonego i dziecka udostępniającego treści;
• zdarzenie zarejestrować, przeanalizować oraz odpowiednio udokumentować;
• powiadomić policję/sąd rodzinny w przypadku podejrzenia popełnienia czynu zabronionego;
• zapewnić bezpieczeństwo i wsparcie dziecku poszkodowanemu.

 

• 32

Plan wsparcia

Wobec dziecka poddawanego krzywdzeniu należy opracować plan wsparcia na czas pobytu na wypoczynku. Dotyczy to sytuacji krzywdzenia przez osoby dorosłe (członka kadry, inne osoby trzecie, rodziców/opiekunów prawnych) oraz inne dziecko. Plan powinien zawierać wskazania dotyczące podjęcia przez podmiot działań w celu zapewnienia dziecku bezpieczeństwa, w tym:

1)           sposoby odizolowania go od źródeł zagrożenia;

2)           wsparcia, jakie podmiot zaoferuje dziecku;

3)           skierowania dziecka do specjalistycznej placówki pomocy dziecku, jeżeli zachodzi taka potrzeba.

Plan wsparcia powinien być opracowany z opiekunem dziecka i omówiony z dzieckiem. W przypadku, gdy opiekun jest osobą krzywdzącą dziecko, wówczas plan należy opracować w porozumieniu z rodzicem niekrzywdzącym.

W tworzeniu planu wsparcia należy korzystać z możliwości i zasobów organizatora wypoczynku (kadry wypoczynku) oraz włączać  (na ile to możliwe i realne przez czas wypoczynku) inne specjalistyczne podmioty takie jak: lokalne ośrodki pomocy społecznej, ośrodki interwencji kryzysowej, poradnie psychologiczno – pedagogiczne, specjalistyczne poradnie rodzinne, ośrodki wczesnej interwencji, ośrodki wsparcia dziennego, środowiskowe centra zdrowia psychicznego dla dorosłych oraz środowiskowe centra zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży, centra pomocy dzieciom (centrapomocydzieciom.fdds.pl), ogólnopolskie i lokalne organizacje pozarządowe zajmujące się wspieraniem rodziców i dzieci.

Jako uzupełnienie działań można przekazać dziecku numer telefonu zaufania 116 111. Dorośli mogą skorzystać z Telefonu dla Rodziców i Nauczycieli w sprawie Bezpieczeństwa Dzieci 800 100 100.

Rozdział IV

Zasady dostępu dzieci do Internetu

 

• 33

Organizator wypoczynku zapewniając dzieciom dostęp do Internetu jest zobowiązany podejmować stosowne działania zabezpieczające dzieci przed dostępem do treści, które mogą stanowić zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju.

1. Za zagrożenia związane z użytkowaniem przez dzieci Internetu i mediów elektronicznych uznaje się:

• dostęp do treści nielegalnych, min. materiałów przedstawiających seksualne wykorzystywanie dziecka; materiały przedstawiające twardą pornografię, treści propagujące rasizm i ksenofobię, inne nielegalne treści skierowane przeciwko bezpieczeństwu dzieci, na przykład:  propagowanie lub pochwalanie zachowań o charakterze pedofilskim, materiały utrwalające wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej przy użyciu przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu albo rozpowszechniane bez jej zgody, treść pornograficzne udostępniane małoletniemu, uwodzenie dziecka poniżej 15 r.ż. przez Internet, tzw. child grooming, zjawisko szantażu na tle seksualnym (określane również jako „sextortion”).
• dostęp do treści szkodliwych i nieodpowiednich m.in. treści obrazujących przemoc, obrażenia fizyczne, prezentujących drastyczne sceny, śmierć, okrucieństwo wobec zwierząt, treści nawołujących do podejmowania działań autodestrukcyjnych (samookaleczeń, pro-ana, samobójstw, zażywania szkodliwych substancji, w tym środków psychoaktywnych niezidentyfikowanych jednoznacznie jako narkotyki itp.), treści nawołujących do przemocy, przestępczości, radykalizacji (również sekty) i ekstremizmu, patostreamy, treści dyskryminacyjnych oraz pornograficznych.
• dostęp do szkodliwych i nieodpowiednich kontaktów online oraz usług online – m.in. presja rówieśnicza, cyberprzemoc, grooming, szantaż na tle seksualnym, aktywność seksualna jako źródło dochodu osób nieletnich, hazard online, reklamy niedostosowane do wieku, media społecznościowe niedostosowane do wieku.
• dostęp do szkodliwych i ryzykownych zachowań – np. podejmowanie wyzwań online, seksting, wywieranie presji, stosowanie przemocy z wykorzystaniem technologii informacyjnych i komunikacyjnych.

2. Jeśli dzieci korzystają ze sprzętu i wifi udostępnianego przez obiekt, w którym odbywa się wypoczynek, dostęp dziecka do Internetu możliwy jest:

• pod nadzorem członka kadry wypoczynku i – na urządzeniach obiektu;
• bez nadzoru – na przeznaczonych do tego komputerach, znajdujących się na terenie obiektu i (dostęp swobodny);
• za pomocą sieci wifi obiektu, po podaniu hasła.

3. Nie dopuszcza się dzieci do korzystania z prywatnego sprzętu elektronicznego należącego do członka kadry. Jeśli jest to koniecznie, musi odbywać się w obecności pracownika w celu uniemożliwienia dziecku dostępu do prywatnych treści znajdujących się na urządzeniu.
4. W przypadku dostępu realizowanego pod nadzorem członka kadry, osoba ta ma obowiązek informowania dzieci o zasadach bezpiecznego korzystania z Internetu. Pracownik czuwa także nad bezpieczeństwem korzystania z Internetu.
5. Podczas wypoczynku zapewniony jest stały dostęp do materiałów edukacyjnych, dotyczących bezpiecznego korzystania z Internetu, przy komputerach, z których możliwy jest swobodny dostęp do sieci. Koordynator bezpieczeństwa w Internecie zapewnia, aby sieć internetowa podmiotu lub sieć udostępniania dzieciom w inny sposób, była zabezpieczona przed niebezpiecznymi treściami.

 

• 34

1. Jeśli podmiot udostępnia dzieciom sprzęt elektroniczny, koordynator bezpieczeństwa w Internecie przynajmniej raz w miesiącu sprawdza, czy na komputerach ze swobodnym dostępem, podłączonych do Internetu nie znajdują się niepożądane treści. W przypadku znalezienia niepożądanych treści, wyznaczona osoba stara się ustalić, kto korzystał z komputera w czasie ich wprowadzenia.
2. Informację o dziecku, które korzystało z komputera w czasie wprowadzenia niebezpiecznych treści, koordynator bezpieczeństwa w Internecie przekazuje osobie odpowiedzialnej za interwencję, która powiadamia opiekunów dziecka o zdarzeniu.
3. W miarę możliwości koordynator bezpieczeństwa w Internecie przeprowadza z dziećmi cykliczne warsztaty dotyczące bezpiecznego korzystania z Internetu.

4 . Każdy członek kadry wypoczynku czuwa nad bezpiecznym korzystaniem przez nie z mediów elektronicznych, w szczególności pilnuje, aby dzieci nie rejestrowały, ani nie publikowały wizerunku swojego lub innych dzieci przed, w trakcie i po wypoczynku w sposób sprzeczny z godnością dziecka, a także informuje dzieci o konieczności rozważnego korzystania z mediów społecznościowych

Rozdział V

Monitoring stosowania standardów

 

• 27

1. Osobą odpowiedzialną za standardy ochrony dzieci podczas wypoczynku jest kierownik lub osoba przez niego delegowana.
2. Osoba odpowiedzialna za standardy ochrony dzieci monitoruje standardy, reaguje na sygnały ich naruszenia, prowadzi rejestr zgłoszeń oraz opracowuje propozycje zmian w standardach
3. Osoba odpowiedzialna za standardy ochrony dzieci przeprowadza wśród kadry i dzieci, po zakończonym wypoczynku, ankietę bądź inną formę oceny monitorującą poziom realizacji standardów. Wzór ankiet stanowi Załącznik. W ankiecie kadra i dzieci mogą proponować zmiany standardów oraz wskazywać ich naruszenia w organizacji.
4. Osoba odpowiedzialna za standardy ochrony dzieci opracowuje ankiety wypełnione przez kadrę i dzieci oraz dokonuje oceny zgodności Standardów z obowiązującymi przepisami prawa. Na tej podstawie jest sporządzany raport z monitoringu, który następnie przekazuje organizatorowi wypoczynku.
5. Organizator wypoczynku wprowadza do Standardów niezbędne zmiany i przekazuje je przyszłym kierownikom wypoczynku.

Rozdział VI

Przepisy końcowe

 

• 28

 

1. Standardy wchodzą w życie z dniem 15 sierpnia 2024 r.
2. Standardy zostają umieszczone na stronie internetowej podmiotu (www.franciszanie-warszawa.pl) i udostępnione w wersji skróconej, przeznaczonej dla dzieci.
3. Podmioty współpracujące, w przypadku, gdy ich działalność obejmuje kontakt z dziećmi, są zobowiązane do przestrzegania niniejszych standardów.
4. Standardy w wersji zrozumiałej dla dzieci stanowi załącznik.

Załącznik nr 1 Karta interwencji

 

Załącznik nr 2 Wzór zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa

Miejscowość, dnia …………………………….. r.

Prokuratura Rejonowa w………………¹

1. dz…….

Zawiadamiający:

Imię i nazwisko lub nazwa instytucji

reprezentowana przez: …………………………

adres do korespondencji: …………………………

Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa

Niniejszym składam zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa ………………………………………………………………. wobec małoletniego ………………………………………………………… (imię i nazwisko, data urodzenia) przez ……………………………………………………………………….. (imię i nazwisko domniemanego sprawcy).

Uzasadnienie

W trakcie wykonywania przez ………………………………………………………… (imię i nazwisko pracownika) czynności służbowych (informacja o charakterze czynności, np. aktywności w trakcie wypoczynku) ………………………………………………………………… (imię i nazwisko dziecka), dziecko ujawniło ………………………………………………………………………………………².

Dalszy opis podejrzenia popełnienia przestępstwa

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Mając na uwadze powyższe informacje, a także dobro i bezpieczeństwo małoletniego wnoszę o wszczęcie postępowania w tej sprawie.

Wszelką korespondencję w sprawie proszę przesyłać na adres korespondencyjny, z powołaniem się na numer i liczbę dziennika pisma.

…………………………………………………                                 ………………………………………………

podpis pracownika                                                podpis osoby odpowiedzialnej za podejmowanie interwencji

Załączniki:

1. Dokument uprawniający do reprezentacji, wystawiony przez organizatora wypoczynku
2. Ew. inne dokumenty

¹Zawiadomienie należy złożyć do prokuratury rejonowej właściwej ze względu na miejsce popełnienia przestępstwa.

²Opis sytuacji, która miała miejsce. Należy uzupełnić zgodnie z tym, co się wydarzyło (ważne jest, by zaznaczyć np.: kiedy i gdzie miało miejsce zdarzenie, kto mógł je widzieć/wiedzieć o nim, kto mógł popełnić przestępstwo).

 

Załącznik nr 3 Wzór wniosku o wgląd w sytuację dziecka/rodziny

Miejscowość…………………….., dnia ………………………….

Sąd Rejonowy w    …………………………….

1. dz…….

Wnioskodawca:

Imię i nazwisko lub nazwa instytucji

reprezentowana przez: …………………………………

adres do korespondencji: …………………………….

Uczestnicy postępowania: …………………………………….

(imiona i nazwiska rodziców/opiekunów małoletniego)

ul ……………………………………………………………..

(adres zamieszkania)

dane małoletniego: …………………………………………………………………………..

(imię i nazwisko dziecka, data urodzenia)

Wniosek o wgląd w sytuację dziecka

Niniejszym wnoszę o wgląd w sytuację małoletniego …………………………………………………………………………………………………… (imię i nazwisko dziecka, data urodzenia) i wydanie odpowiednich zarządzeń opiekuńczych.

Uzasadnienie

Opis sytuacji zagrożenia dobra dziecka ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Mając powyższe fakty na uwadze, można przypuszczać, że dobro małoletniej/małoletniego …………………………….………………. jest zagrożone, a rodzice nie wykonują właściwie władzy rodzicielskiej. Dlatego wniosek o wgląd w sytuację rodzinną małoletniej i ewentualne wsparcie rodziców jest uzasadniony[5].

Wszelką korespondencję w sprawie proszę przesyłać na adres korespondencyjny, z powołaniem się na numer i liczbę dziennika pisma.

…………………………………………                                       …………………………………………………

podpis pracownika                                podpis osoby odpowiedzialnej za  podejmowanie    interwencji

Załączniki:

1. Dokument potwierdzający uprawnienie do reprezentacji zgłaszającego.
2. Ew. inne dokumenty
3. Odpis pisma

Uwaga: Wniosek należy złożyć do sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, nie zaś miejsce zameldowania.

Należy zawsze podać imię i nazwisko dziecka i adres jego pobytu. Tylko w takim wypadku sąd może skutecznie pomóc, m.in. poprzez wysłanie do rodziny kuratora na wywiad.

 

Załącznik nr 4 Oświadczenie o zapoznaniu się ze standardami ochrony dzieci i zobowiązaniu do ich  przestrzegania

Oświadczenie o zapoznaniu się ze standardami ochrony dzieci i zobowiązaniu do ich przestrzegania

………………………………………..

Miejscowość i data

Ja, ……………………………………………………………………………………………………………….. oświadczam, że zapoznałam/-em się z polityką ochrony dzieci (w tym zasadami bezpiecznych relacji personel – dziecko ) obowiązującą w …………………………………………… i zobowiązuję się jej ich przestrzegania.

………………………………………..

podpis

[1] Przy czym dla dziecka właściwość miejscową ustala się przy uwzględnieniu miejsce jego zamieszkania

[2] Cała grupa powinna mieszkać na jednym piętrze, a jeżeli jest to niemożliwe co najmniej jeden wychowawca powinien mieszkać na każdym piętrze zajmowanym przez dzieci. Rozlokowanie podopiecznych w pokojach powinno być dla nich komfortowe i dostosowane do etapu ich rozwoju psychofizycznego. W przypadku noclegu zbiorowego dzieci powinny być podzielone według płci, a jeśli nocleg odbywa się w jednej dużej sali, należy wyznaczyć strefy dostosowane do podanych wytycznych, rozlokowane w różnych miejscach pomieszczenia.

[3] Chodzi o zapobieżenie nagrywaniu, robieniu zdjęć.

[4] Zaproszenie specjalistów musi być zgodne z obowiązującymi przepisami.

[5] Można dodać: wnoszę, aby sąd powiadomił o wszczęciu postępowania z urzędu lub braku podstaw do jego wszczęcia z urzędu.

STANDARDY OCHRONY DZIECI W OBSZARZE SPORTU

 

Preambuła

Uprawianie sportu może przynieść dziecku wiele korzyści: jest dobre dla zdrowia fizycznego i psychicznego, może pomóc w budowaniu pewności siebie i stać się szansą na nawiązanie nowych przyjaźni. By to wszystko było możliwe, sport musi być przede wszystkim bezpieczny dla dzieci i powinien sprawiać im prawdziwą radość. Każde dziecko, niezależnie od motywacji do uprawiania sportu, zasługuje na ochronę.

1. Naczelną zasadą wszystkich działań podejmowanych przez pracowników jest działanie dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie.
2. Każdy pracownik traktuje dziecko z szacunkiem oraz uwzględnia jego potrzeby.
3. Niedopuszczalne jest stosowanie przez kogokolwiek wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie.
4. Pracownicy, realizując te cele, działają w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych podmiotu oraz swoich kompetencji.

Rozdział I

Organizacja systemu ochrony

 

• 1.

Użyte w tym dokumencie określenia oznaczają:

1. Podmiot – organ zarządzający jednostką sportową, organizator działalności sportowej (np. organizacje pozarządowe, osoby fizyczne, spółki).
2. Pracownik – osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej, jest nim także członek kierownictwa podmiotu, a także wolontariusz, stażysta czy praktykant.
3. Kierownictwo podmiotu – osoba, organ lub podmiot, który w strukturze danego podmiotu zgodnie z obowiązującym prawem i/lub wewnętrznymi dokumentami jest uprawniony do podejmowania decyzji o działaniach podmiotu.
4. Dziecko – osoba, która nie ukończyła 18. roku życia.
5. Opiekun dziecka – osoba uprawniona do reprezentacji dziecka, w szczególności jego rodzic lub opiekun. W myśl niniejszego dokumentu opiekunem jest również rodzic zastępczy.
6. Zgoda rodzica/opiekuna dziecka – zgoda co najmniej jednego z rodziców dziecka/opiekuna. Jednak w przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka należy poinformować rodziców o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinny.
7. Krzywdzenie dziecka – krzywdzenie dziecka to każde zachowanie względem dziecka, które stanowi wobec niego czyn zabroniony. Oprócz tego krzywdzeniem jest zaniedbanie (zamierzone lub niezamierzone), działanie lub zaniechanie a także każdy jego rezultat, skutkujący naruszeniem praw, swobody, dóbr osobistych dziecka i zakłóceniem jego rozwoju.

Wyróżnia się następujące, podstawowe formy krzywdzenia:

• Przemoc fizyczna wobec dziecka. Jest to jednorazowe bądź powtarzające się działanie bądź zaniechanie wskutek którego dziecko doznaje faktycznej fizycznej krzywdy lub jest na nią potencjalnie zagrożone. Krzywda stanowi rezultat działania bądź zaniechania ze strony rodzica, opiekuna, osoby odpowiedzialnej za dziecko, posiadającej nad nim władzę lub takiej, której ufa.
• Przemoc psychiczna wobec dziecka. Jest to długotrwała, niefizyczna, szkodliwa interakcja pomiędzy dzieckiem a osobą za nie odpowiedzialną lub osobą, której dziecko ufa. Tak jak w przypadku przemocy fizycznej obejmuje zarówno działania, jak i zaniechania. Do przejawów przemocy psychicznej zaliczamy m.in.:

1. niedostępność emocjonalną;
2. zaniedbywanie emocjonalne;
3. relacja z dzieckiem oparta na wrogości, obwinianiu, oczernianiu, odrzucaniu;
4. nieodpowiednie rozwojowo lub niekonsekwentne interakcje z dzieckiem;
5. niedostrzeganie lub nieuznawanie indywidualności dziecka;
6. niedostrzeganie lub nieuznawanie granic psychicznych między dzieckiem a osobą odpowiedzialną;
7. nieodpowiednia socjalizacja, demoralizacja;
8. sytuacje w których dziecko jest świadkiem przemocy;

• Przemoc seksualna wobec dziecka (wykorzystywanie seksualne dziecka). Jest to angażowanie dziecka poprzez dorosłego lub inne dziecko w aktywność seksualną. Dotyczy sytuacji gdy nie dochodzi do kontaktu fizycznego (np. ekshibicjonizm, molestowanie werbalne – np. prowadzenie rozmów o treści seksualnej nieadekwatnej do wieku dziecka, komentowanie w sposób seksualny wyglądu i zachowania dziecka, zachęcanie do kontaktu z treściami pornograficznymi, grooming – strategie nieseksualnego uwodzenia dziecka z intencją nawiązania kontaktu seksualnego w przyszłości) i gdy do takiego kontaktu dochodzi (sytuacje takie jak: dotykanie dziecka, zmuszanie dziecka do dotykania ciała sprawcy, stosunek seksualny). Każda czynność seksualna podejmowana z dzieckiem przed ukończeniem 15 roku życia jest przestępstwem. W przypadku dzieci mówimy o wykorzystaniu seksualnym, kiedy między wykorzystującym (dorosły, inne dziecko) a wykorzystywanym (dziecko) z uwagi na wiek lub stopień rozwoju zachodzi relacja władzy, opieki czy zależności. Do innej formy wykorzystywania seksualnego dzieci zalicza się wyzyskiwanie seksualne. Jest to jakiekolwiek: faktyczne lub usiłowane nadużycie podatności dziecka na zagrożenia, przewagi sił lub zaufania – w celu seksualnym. Wyzysk seksualny obejmuje (chociaż nie jest to konieczne) czerpanie zysków finansowych, społecznych lub politycznych z wykorzystania seksualnego. Szczególne zagrożenie wyzyskiem seksualnym ma miejsce podczas kryzysów humanitarnych. Zagrożenie wyzyskiem seksualnym dotyczy zarówno samych dzieci, jak i opiekunów tych dzieci, mogących paść ofiarą wyzysku.
• Zaniedbywanie dziecka. Jest to chroniczne lub incydentalne niezaspokajanie fizycznych i psychicznych potrzeb dziecka. Może przyjmować formę nierespektowania praw dziecka, co w rezultacie prowadzi do zaburzeń w jego zdrowiu i/lub rozwoju. Do zaniedbywania dziecka dochodzi w relacjach dziecka z osobą zobowiązaną do opieki, wychowania, troski i ochrony.
• Przemoc rówieśnicza (nękanie rówieśnicze, bullying). Przemoc rówieśnicza ma miejsce gdy dziecko doświadcza różnych form nękania ze strony rówieśników. Dotyczy działań bezpośrednich lub z użyciem technologii komunikacyjnych (np. za pośrednictwem Internetu i telefonów komórkowych). Przemoc rówieśniczą obserwujemy, gdy szkodliwe działanie ma na celu wyrządzenie komuś przykrości lub krzywdy (intencjonalność), ma charakter systematyczny (powtarzalność), a ofiara jest słabsza od sprawcy bądź grupy sprawców. Obejmuje:

1. przemoc werbalną (np. przezywanie, dogadywanie, ośmieszanie);
2. przemoc relacyjną (np wykluczenie z grupy, ignorowanie, nastawianie innych przeciwko osobie, szantaż);
3. przemoc fizyczną (np. pobicie, kopanie, popychanie, szarpanie);
4. przemoc materialną (np. kradzież, niszczenie przedmiotów);
5. cyberprzemoc/przemoc elektroniczną (np. złośliwe wiadomości w komunikatorach, wpis w serwisie społecznościowym, umieszczanie w Internecie zdjęć lub filmów ośmieszających ofiarę);
6. wykorzystanie seksualne – dotykanie intymnych części ciała lub zmuszanie do stosunku płciowego lub innych czynności seksualnych przez rówieśnika,
7. przemoc uwarunkowaną normami i stereotypami związanymi z płcią (np. przemoc w relacjach romantycznych między rówieśnikami).
8. Osoba odpowiedzialna za standardy ochrony dzieci – osoba wdrażającą standardy ochrony dzieci – pracownik wyznaczony przez kierownictwo podmiotu sprawujący nadzór nad prawidłowym stosowaniem standardów ochrony dziecka w podmiocie oraz ich aktualność.
9. Koordynator bezpieczeństwa w Internecie – wyznaczony przez kierownictwo pracownik, sprawujący nadzór nad korzystaniem z Internetu przez dzieci na terenie podmiotu oraz nad bezpieczeństwem dzieci w Internecie.
10. Osoba odpowiedzialna za ochronę dziecka –pracownik wyznaczony przez kierownictwo podmiotu odpowiedzialny za przyjmowanie zgłoszeń o zagrożeniu dobra dziecka i podejmowanie interwencji przed właściwymi organami lub instytucjami.
11. Osoba odpowiedzialna za udzielanie wsparcia dziecku – osoba odpowiedzialna za opracowanie planu wsparcia dziecka i jego monitorowanie.
12. Dane osobowe dziecka – wszelkie informacje umożliwiające identyfikację dziecka, w tym jego imię i nazwisko, wizerunek.

 

• 2.

Pracownicy wyznaczeni do działań na rzecz ochrony dziecka:

L.p.	Obszar odpowiedzialności	Imię i nazwisko	Dane kontaktowe
1	Nadzór nad prawidłowym stosowaniem standardów i ich aktualnością – osoba odpowiedzialna za standardy ochrony dzieci wdrażającą standardy ochrony dzieci
2	Zapewnienie bezpiecznego korzystania z Internetu – Osoba odpowiedzialna za bezpieczeństwo w Internecie
3	Przyjmowanie zgłoszeń i uruchamianie interwencji –  osoba odpowiedzialna za ochronę dziecka
4	Opracowanie planu wsparcia i jego monitorowanie – osoba odpowiedzialna za udzielanie wsparcia

Podmiot współpracuje z:

placówką ochrony zdrowia…………….

jednostką pomocy społecznej…………

jednostkami opieki specjalistycznej…………..

związkiem sportowym (jeśli jest w nim zrzeszony)……………..

Podmiot Placówka znajduje się na terenie właściwości:

Sądu Rejonowego………………….

jednostką Policji…………….

Ośrodka Pomocy Społecznej………………..

Ważne urzędy:

Rzecznik Praw Obywatelskich

Rzecznik Praw Dziecka

Rozdział II

Rozpoznawanie i reagowanie na czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci

 

• 3.

1. Każdy pracownik podmiotu posiada wiedzę i w ramach wykonywanych obowiązków zwraca uwagę na czynniki ryzyka i symptomy krzywdzenia dzieci.
2. Każdy pracownik w przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka przekazuję tę informację pracownikowi odpowiedzialnemu za ochronę dziecka, który podejmuje rozmowę z opiekunem. W trakcie rozmowy z opiekunem przekazuje informacje na temat dostępnej oferty wsparcia i motywuje do przyjęcia wsparcia.
3. Pracownik odpowiedzialny za ochronę dziecka oraz pracownik mający bieżący kontakt z dzieckiem, monitoruje sytuację i dobrostan dziecka.

 

• 4

Do obowiązków osoby odpowiedzialnej za standardy ochrony dzieci należy:

1)           dbałość o udostępnienie standardów ochrony dzieci na stronie internetowej podmiotu oraz na jego terenie;

2)           przygotowanie pracownika podmiotu do stosowania standardów ochrony dzieci przed przystąpieniem do pracy albo po dokonaniu jakichkolwiek zmian w standardach;

3)           delegowanie zadań oraz odpowiedzialności związanych z realizacją standardów ochrony dzieci w podmiocie do odpowiednich jednostek oraz monitoring ich realizacji;

4)           prowadzenie ewidencji pracowników podmiotu, którzy zapoznali się ze standardami ochrony dzieci przed przystąpieniem do pracy albo po dokonaniu w niej zmian;

5)           przegląd standardów ochrony dzieci w porozumieniu i współpracy z kierownictwem, pracownikami podmiotu oraz dziećmi i w miarę możliwości ich rodzicami/opiekunami;

6)           monitorowanie czy występują trudności w stosowaniu standardów;

7)           koordynowanie prac związanych z aktualizacją standardów.

 

• 5

Koordynator bezpieczeństwa w Internecie ma za zadanie zapewnić:

1)           opracowanie zasad bezpiecznego korzystania z Internetu na terenie działalności podmiotu;

2)           dostępność opracowanych zasad zarówno dla pracowników jak i dzieci;

3)           bezpieczne warunki korzystania z Internetu na komputerach znajdujących się w podmiocie;

4)           instalację oraz regularną, przynajmniej raz w miesiącu, aktualizację oprogramowania blokującego dostęp treści szkodliwych i nieodpowiednich do wieku dzieci;

5)           sprawdzenie, co najmniej raz na miesiąc, czy na komputerach ze swobodnym dostępem do sieci Internet znajdują się treści szkodliwe i nieodpowiednie do wieku podopiecznych;

6)           cykliczne, przynajmniej raz na kwartał, spotkanie z dziećmi poświęcone zasadom bezpiecznego korzystania z Internetu.

 

• 6.

Do osoby odpowiedzialnej za ochronę dziecka należy, stosowne do sytuacji:

1)           przyjęcie zgłoszenia o wystąpieniu czynnika ryzyka zagrożenia dobra dziecka;

2)           przyjęcie zgłoszenia o ujawnieniu symptomów krzywdzenia dziecka lub krzywdzeniu dziecka; ujawnionych lub zgłoszonych incydentach lub zdarzeniach zagrażających dobru dziecka, udokumentowanie ich, weryfikacja oraz informowanie kierownictwa podmiotu o wynikach poczynionych ustaleń;

3)           przyjęcie zgłoszenia o podejrzeniu lub niewłaściwym udostępnieniu; rozpowszechnianiu lub wykorzystaniu wizerunku dziecka lub ujawnione na tym tle problemy;

4)           zainicjowanie interwencji;

5)           zawiadomienie zespołu interdyscyplinarnego w celu wszczęcie procedury „Niebieskiej Karty”;

6)           zawiadomienie sądu opiekuńczego;

7)           złożenie zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego;

8)           prowadzenie ewidencji zdarzeń oraz interwencji, zabezpieczanie dokumentacji.

 

• 7.

Do osoby odpowiedzialnej za udzielanie wsparcia dziecku należy:

1)           opracowanie planu pomocy dziecku;

2)           współpraca ze specjalistami udzielającymi wsparcia;

3)           monitorowanie wsparcia udzielanego dziecku.

 

• 8.

1. W każdym przypadku, niezależnie od podstawy zatrudnienia lub nawiązania współpracy, podmiot ustala dane kandydata na pracownika, jego kwalifikacje oraz kompetencje do pracy z dzieckiem.
2. Przed zatrudnieniem osoby w podmiocie lub nawiązaniem współpracy w innej formie i powierzeniem kandydatowi obowiązków polegających na pracy z dzieckiem podmiot ustala także czy występuje z jego strony ryzyko stworzenia zagrożenia dla dobra i bezpieczeństwa dziecka. Nadto ustala, czy kandydat podziela wartości podmiotu dotyczące poszanowania dzieci oraz ich praw.

 

• 9.

W trakcie rekrutacji należy uzyskać:

1)           dane osobowe kandydata, takie jak imię (imiona) i nazwisko, datę urodzenia, dane kontaktowe, potwierdzone sprawdzeniem dokumentu tożsamości;

2)           informacje dotyczące:

1. wykształcenia kandydata/kandydatki;
2. kwalifikacji zawodowych kandydata/kandydatki;
3. przebiegu dotychczasowego zatrudnienia kandydata/kandydatki.

3)           W celu uzyskania dodatkowych informacji o kandydatce/kandydacie podmiot może wystąpić do niego/do niej o przedstawienie referencji z poprzednich miejsc zatrudnienia (od poprzedniego pracodawcy) lub wskazanie kontaktu w celu pozyskania rzeczonych referencji. Nieprzedłożenie ww. dokumentu nie może jednak wywoływać negatywnych konsekwencji dla kandydata lub kandydatki.

4)           Przed nawiązaniem współpracy z daną osobą, podmiot przestrzega obowiązku wynikającego z art. 21 ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich.

 

• 10

1. Wszelkie oświadczenia złożone przez osobę, z którą ma być nawiązany stosunek pracy lub która ma działać w ramach podmiotu, zostają włączone do akt osobowych pracownika, a w przypadku ich braku dołączone do umowy cywilnoprawnej.
2. Brak zgody na podpisanie wymaganych oświadczeń wyłącza możliwość nawiązania stosunku pracy lub nawiązania każdej innej formy współpracy.

 

• 11.

Zasady bezpiecznych relacji

1. Każdy pracownik zna i stosuje ustalone w podmiocie zasady bezpiecznych relacji pracownik–dziecko, dziecko–dziecko oraz uczestnik wydarzeń – dziecko.
2. Każdy pracownik ma prawo zaznajomić opiekuna dziecka z zasadami bezpiecznych relacji opisanymi w ust. 1.

• 12.

Zasady bezpiecznych relacji pracownicy – dziecko

1. Zasady bezpiecznych relacji pracowników z dziećmi obowiązują wszystkich pracowników, współpracowników, stażystów i wolontariuszy, członków podmiotu, a także każdą dorosłą osobę mającą kontakt z dziećmi znajdującymi się pod opieką podmiotu, jeśli kontakt ten jest związany z działalnością podmiotu.
2. Naczelną zasadą wszystkich czynności podejmowanych przez pracowników jest działanie dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie.
3. Każdy pracownik traktuje dziecko z szacunkiem oraz uwzględnia jego godność iindywidualne potrzeby.
4. Niedopuszczalne jest stosowanie przemocy wobec dziecka w jakiejkolwiek formie.
5. Niedopuszczalne jest nawiązywanie z dzieckiem jakichkolwiek relacji o charakterze seksualnym czy romantycznym.
6. Każdy pracownik działa w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych podmiotu oraz swoich kompetencji.
7. Każdy pracownik jest zobowiązany do utrzymywania profesjonalnej relacji z dzieckiem i każdorazowego rozważenia, czy reakcja, komunikat bądź działanie wobec dziecka są adekwatne do sytuacji, bezpieczne, uzasadnione i sprawiedliwe wobec innych dzieci. Wszelkie działania względem dziecka powinny być prowadzone w sposób otwarty i przejrzysty dla innych, aby zminimalizować ryzyko błędnej interpretacji zachowania.

• 13.

Komunikacja z dziećmi

Każdy pracownik w komunikacji z dzieckiem:

• zachowuje cierpliwość i szacunek wobec dziecka;
• uważnie słucha dzieci i udziela im odpowiedzi adekwatnych do ich wieku i danej sytuacji;
• zwraca się do dziecka po imieniu (nie nazwisku lub numerze na koszulce);
• podejmując decyzje dotyczące dziecka, informuje je o tym i stara się brać pod uwagę jego oczekiwania;
• szanuje prawo dziecka do prywatności. Jeśli konieczne jest odstąpienie od zasady poufności, aby chronić dziecko, informuje je o tym najszybciej jak to możliwe;
• dba o to, aby w przypadku dostępności innych pracowników, być w zasięgu ich wzroku lub słuchu kiedy prowadzi aktywności z dziećmi. W wyjątkowych i uzasadnionych sytuacjach, kiedy musi zostać z dzieckiem sam na sam, zawsze powiadamia o tym inni pracownicy oraz informuje, w którym dokładnie miejscu będzie przebywać wraz z dzieckiem;
• zapewnia dziecko że jeśli czuje się niekomfortowo w jakiejś sytuacji, wobec konkretnego zachowania czy słów, może o tym powiedzieć temu pracownikowi lub wskazanej osobie i może oczekiwać odpowiedniej reakcji i/lub pomocy;
• nie zawstydza, nie upokarza, nie lekceważy i nie obraża dziecka;
• nie krzyczy na dziecko, a w sytuacji wynikającej z zagrożenia bezpieczeństwa dziecka lub innych dzieci reaguje w inny stanowczy, zdecydowany sposób;
• nie ujawnia informacji wrażliwych dotyczących dziecka wobec osób nieuprawnionych, w tym wobec innych dzieci. Obejmuje to wizerunek dziecka, informacje o jego/jej sytuacji rodzinnej, ekonomicznej, medycznej, opiekuńczej i prawnej;
• nie zachowuje się w obecności dzieci w sposób niestosowny. Obejmuje to używanie wulgarnych słów, gestów i żartów, czynienie obraźliwych uwag, nawiązywanie w wypowiedziach do aktywności bądź atrakcyjności seksualnej oraz wykorzystywanie wobec dziecka relacji władzy lub przewagi fizycznej (zastraszanie, przymuszanie, groźby).

 

• 14.

Działania z dziećmi

Każdy pracownik w działaniach z dziećmi:

• jest zobowiązany do jawności każdorazowego kontaktu z dziećmi;
• swoim zachowaniem daje przykład dzieciom i jest dla nich wzorem do naśladowania;
• docenia i szanuje wkład i wysiłek dzieci, nie koncentruje się wyłącznie na wydajności i wynikach, nie obwinia dzieci za przegraną;
• aktywizuje dzieci i traktuje je równo;
• stosuje reguły fair play i zachęca innych do ich przestrzegania;
• szanuje prywatność dzieci, w szczególności nie wchodzi do toalet, pod prysznice i do szatni, gdy przebywają tam dzieci;
• stawia na pierwszym miejscu dobrostan dzieci i ich radość z uprawiania sportu;
• informuje kierownictwo podmiotu o wszystkich ryzykownych sytuacjach, które obejmują zauroczenie dziecka pracownikiem lub pracownika dzieckiem. W przypadku bycia świadkiem takiej sytuacji, reaguje stanowczo i z wyczuciem.
• nie wywiera presji w celu osiągnięcia korzystnych wyników za wszelką cenę, bez zwracania uwagi na możliwe negatywne konsekwencje, w szczególności nie zachęca do treningu czy zawodów w przypadku kontuzji;
• nie uzależnia wartości dzieci od wyników w sporcie;
• unika faworyzowania dzieci i nie otacza ich osobistą opieką, której nie potrzebują;
• nie nawiązuje z dzieckiem jakichkolwiek relacji romantycznych lub seksualnych ani nie składa mu propozycji o nieodpowiednim charakterze. Obejmuje to także seksualne komentarze, żarty, gesty oraz udostępnianie dzieciom treści erotycznych i pornograficznych bez względu na ich formę.
• nie utrwala wizerunku dziecka (filmowanie, nagrywanie głosu, fotografowanie) dla potrzeb prywatnych. Dotyczy to także umożliwienia osobom trzecim utrwalenia wizerunków dzieci, jeśli kierownictwo podmiotu nie zostało o tym poinformowane, nie wyraziło na to zgody i nie uzyskał zgód rodziców/opiekunów prawnych oraz samych dzieci.
• nie proponuje dzieciom alkoholu, wyrobów tytoniowych ani nielegalnych substancji, jak również nie używa ich w obecności dzieci.
• nie przyjmuje pieniędzy ani prezentów od dziecka oraz rodziców/opiekunów prawnych dziecka. Nie wchodzi w relacje jakiejkolwiek zależności wobec dziecka lub rodziców/opiekunów dziecka, które mogłyby prowadzić do oskarżeń o nierówne traktowanie bądź czerpanie korzyści majątkowych i innych.

• 15.

Kontakt fizyczny z dziećmi

Każde działanie wobec dziecka noszące znamiona aktu przemocy jest niedopuszczalne. Istnieją jednak sytuacje, w których fizyczny kontakt z dzieckiem może być stosowny i spełnia zasady bezpiecznego kontaktu, gdyż jest odpowiedzią na potrzeby dziecka w danym momencie, uwzględnia wiek dziecka, etap rozwojowy, płeć, kontekst kulturowy i sytuacyjny. Nie można jednak wyznaczyć uniwersalnej zasady, po to by określić kiedy taki kontakt fizyczny jest odpowiedni, ponieważ zachowanie odpowiednie wobec jednego dziecka może być nieodpowiednie wobec innego. Należy zawsze kierować się swoim profesjonalnym osądem, słuchając, obserwując i odnotowując reakcję dziecka, pytając je o zgodę na kontakt fizyczny (np. przytulenie) i zachowując świadomość, że nawet przy dobrych intencjach taki kontakt może być błędnie zinterpretowany przez dziecko lub osoby trzecie.

Każdy pracownik w kontakcie fizycznym z dziećmi:

• w sytuacji, w której musi dotknąć dziecko, aby skorygować jego postawę, uprzednio wyjaśnia co i z jakiego powodu będzie robił;
• jest zawsze przygotowany na wyjaśnienie swoich czynności i gestów względem dziecka;
• zachowuje szczególną ostrożność wobec dzieci, które doświadczyły nadużycia i krzywdzenia, w tym seksualnego, fizycznego bądź zaniedbania (Takie doświadczenia mogą czasem sprawić, że dziecko będzie dążyć do nawiązania niestosownych bądź nieadekwatnych fizycznych kontaktów z dorosłymi. W takich sytuacjach pracownik powinien reagować z wyczuciem, jednak stanowczo i pomóc dziecku zrozumieć znaczenie osobistych granic).
• nie ukrywa i zachowuje jawność utrzymywania kontaktów z dzieckiem (Kontakt fizyczny nie może być związany z jakąkolwiek gratyfikacją ani wynikać z relacji władzy. Jeśli pracownik jest świadkiem jakiegokolwiek z wyżej opisanych zachowań i/lub sytuacji ze strony innych dorosłych lub dzieci, zawsze powinien poinformować o tym osobę odpowiedzialną i/lub postąpić zgodnie z obowiązującą procedurą interwencji).
• w sytuacjach wymagających czynności pielęgnacyjnych i higienicznych wobec dziecka, unika innego niż niezbędny kontaktu fizycznego z dzieckiem. Należy zadbać o to, aby podczas każdej czynności pielęgnacyjnej i higienicznej była obecna inna osoba z podmiotu. Jeśli pielęgnacja i opieka higieniczna nad dziećmi należą do obowiązków pracownika, jest on odpowiednio przeszkolony.
• dba o to, aby w przypadku konieczności indywidualnej opieki fizjoterapeuty, zapewnić w miarę możliwości obecność drugiej osoby dorosłej, np. lekarza, innego członka sztabu medycznego lub członka sztabu trenerskiego. W takich sytuacjach dorosły nigdy nie powinien zostawać sam z dzieckiem ani nawet sam w obecności drugiego, towarzyszącego dziecka.
• nie bije, nie szturcha, nie popycha, nie szarpie, nie kopie, nie klepie, ani w jakikolwiek sposób nie narusza integralności fizycznej dziecka
• nie dotyka dziecka w sposób, który może być uznany za nieprzyzwoity lub niestosowny.
• nie angażuje się w takie aktywności jak łaskotanie, udawane walki z dziećmi czy brutalne zabawy fizyczne.

1. Podczas dłuższych niż jednodniowe wyjazdów i wycieczek niedopuszczalne jest spanie pracownika z dzieckiem w jednym łóżku lub w jednym pokoju. Zawsze przyjmujemy zasadę współpracy z organizatorem, który zapewni zakwaterowanie dzieci z dziećmi, a trenerów z trenerami.

• 16.

Korzystanie z szatni i łazienek

1. Jeśli zajęcia lub zawody odbywają się w nieznanym pracownikowi do tej pory obiekcie, należy przed wyjazdem zdobyć informacje dotyczące tego, czy dzieci mają wydzieloną łazienkę i szatnię na wyłączność, czy też są one udostępnione publicznie. W tym drugim przypadku, podejmujemy działania mające na celu ochronę dzieci przed możliwymi zagrożeniami.
2. Dorosłym nie wolno przebierać się w obecności dzieci ani znajdować się w szatni i łazience, gdy dzieci są rozebrane. Osoby dorosłe, w tym trenerzy lub opiekunowie, nie mogą korzystać z szatni i prysznica znajdujących się w tych samych pomieszczeniach co szatnie i prysznice przeznaczone dla dzieci. Należy zminimalizować ryzyko poprzez oddzielenie przestrzeni lub wyznaczenie godzin korzystania z nich tylko przez dzieci.
3. W przypadku zajęć koedukacyjnych zapewniamy dzieciom osobne łazienki i szatnie.

• Używanie telefonów komórkowych lub sprzętu z funkcją nagrywania przez trenerów lub opiekunów jest całkowicie zabronione w szatniach i łazienkach. Dzieci tłumaczymy dlaczego nie ma potrzeby korzystać z telefonów w tych miejscach. W przypadku, gdy dzieci uzyskują pozwolenie na używanie telefonów, należy im przekazać informacje dotyczące bezpiecznego i odpowiedzialnego korzystania z nich.
• Rodzic /opiekun może wejść do przebieralni gdy:

1. zna zasady bezpiecznych relacji;
2. jest to konieczne;
3. rodzic jest tej samej płci co pozostali zawodnicy;
4. trener został o tym poinformowany;
5. w miarę możliwości powinien towarzyszyć mu co najmniej jeden pracownik.

• Jeżeli dziecko czuje się niekomfortowo, przebierając się lub biorąc prysznic na terenie obiektu prowadzonego przez podmiot, nie należy wywierać presji na dziecko, zmuszać do tych czynności. Zamiast tego należy je zachęcać do wykonywania tych czynności w domu[1].
• Jeśli dziecko z niepełnosprawnością musi korzystać z w/w pomieszczeń, należy upewnić się, że spełniają one wymogi dostępności, że dziecko z niepełnosprawnością i jego opiekun są zaangażowani w podejmowanie decyzji oraz czy i jak należy im pomóc. Należy ustalić, sposób porozumiewania się z dzieckiem, w tym jak komunikuje zgodę na oferowaną pomoc.
• Należy reagować na zgłaszane zachowania ośmieszające i zawstydzające między zawodnikami – rozbieranie się dla “zabawy”, komentarze dotyczące wyglądu, wynikające np. z różnego stopnia rozwoju poszczególnych dzieci.

 

• 17.

Kontakty poza zajęciami

1. Co do zasady kontakt pracownika z dzieckiem powinien odbywać się wyłącznie w godzinach pracy i dotyczyć celów mieszczących się w zakresie obowiązków pracownika.
2. Pracownikowi nie wolno zapraszać dziecka do swojego miejsca zamieszkania ani spotykać się z nim poza godzinami pracy.
3. Pracownikowi wolno kontaktować się z dziećmi poprzez prywatne kanały komunikacji (prywatny telefon, e-mail, komunikatory, profile w mediach społecznościowych). Jeżeli nawiązanie kontaktu jest konieczne, właściwą formą komunikacji z dziećmi i ich opiekunami poza godzinami pracy są kanały służbowe (e-mail, telefon służbowy). Jeśli podmiot nie posiada telefonów służbowych istnieje możliwość komunikacji z dzieckiem przez kanały internetowe (np. grupy w mediach społecznościowych, mailingi) wyłącznie, jeśli w grupie lub w gronie odbiorców jest jeszcze jedna osoba dorosła, lub odbiorcami jest co najmniej dwoje dzieci. Każdorazowo musi być to kontakt jawny, odbywany za wiedzą kierownictwa podmiotu.
4. Jeśli jest to konieczne, spotkanie z dzieckiem poza godzinami pracy, pracownik musi poinformować o tym kierownictwo podmiotu, a rodzic/opiekun dziecka musi wyrazić zgodę na taki kontakt.
5. Jeśli dziecko i jego opiekun dzieci są osobami bliskimi lub znajomymi pracownika, podczas kontaktów towarzyskich, pracownik ten jest zobowiązany do zachowania w poufności wszystkich informacji dotyczących innych dzieci oraz ich opiekunów.
6. Zabrania się pracownikowi podróży z dzieckiem bez jego opiekuna. Nie dotyczy to podróży związanych z wyjazdem na zgrupowanie, obóz, zawody.
7. W przypadku treningów indywidualnych konieczna jest zgoda opiekuna oraz rekomendowana obecność jeszcze jednego dorosłego podczas takiego treningu. W miarę możliwości treningi indywidualne powinny odbywać się równolegle (dwoje podopiecznych i dwóch trenerów w miejscu treningu).

 

• 18.

Bezpieczeństwo podczas wyjazdów lub obozów

1. Każdy pracownik podczas wyjazdów lub obozów:

• dba o bezpieczeństwo i dobre samopoczucie dzieci. W tym celu podejmuje działania mające na celu wyeliminowanie zagrożeń podczas transportu i w miejscu zakwaterowania;
• zawsze wie co robią dzieci i gdzie przebywają;
• jest uważny na fizyczne i emocjonalne potrzeby dzieci oraz pomaga w ich zabezpieczeniu. Upewnia się, że dzieci wiedzą komu mogą zgłaszać swoje obawy lub niewłaściwe zachowania;
• zgłasza wszelkie obawy dotyczące bezpieczeństwa i dobrego samopoczucia dzieci do kierownictwa lub osoby wyznaczonej – odpowiedzialnej za bezpieczeństwo dzieci;

2. Niedopuszczalne jest opuszczenie przez dziecko grupy tylko z jednym dorosłym (opiekunem/członkiem sztabu), chyba że dotyczy to członka rodziny i zostało to wcześniej uzgodnione z rodzicem dziecka lub wymagają tego względy bezpieczeństwa;
3. Zawsze dbamy o odpowiednie rozlokowanie dzieci w pokojach. Staramy się by cała grupa mieszkała na jednym piętrze, a jeżeli to niemożliwe zapewniamy, że co najmniej jeden opiekun mieszka na każdym piętrze zajmowanym przez dzieci (rozlokowanie podopiecznych w pokojach powinno być dla nich komfortowe i dostosowane do etapu ich rozwoju psychofizycznego. W przypadku noclegu zbiorowego dzieci powinny być podzielone z uwagi na płeć, a jeśli nocleg odbywa się w jednej dużej sali, należy wyznaczyć strefy w różnych miejscach pomieszczenia).

4. Niedopuszczalne jest spanie z dzieckiem w jednym łóżku lub w jednym pokoju. Jeżeli ze względów organizacyjnych obiektu, w którym odbywa się wypoczynek, dzieci wymagające opieki muszą zostać umieszczone w pokojach kilku lub kilkunastoosobowych, dopuszczamy, aby w pokoju z dziećmi dla ich bezpieczeństwa spało również 2 opiekunów, o ile możliwe tej samej płci (W takim wypadku należy zadbać o prywatność zarówno dzieci jak i opiekunów, w szczególności nie dopuszczać do złamania zasady intymności i prywatności przy czynnościach takich jak przebieranie się dzieci i dorosłych).
5. Osoby niepełnoletnie pełniące rolę kadry (trenerzy, sędziowie) są zakwaterowane w oddzielnych pokojach (nie z dziećmi i nie z dorosłymi);
6. Zawodnicy i pracownicy są zakwaterowani w osobnych pokojach.
7. Niedozwolone jest pozostawianie dzieci samych na noc w pokoju opiekuna (z wyjątkiem członków rodziny – za zgodą rodzica);
8. Przed wejściem do pokoi zawodników pracownik zawsze puka sygnalizując swoją chęć wejścia.
9. Pracownik unika sytuacji pobytu w pokoju sam na sam z zawodnikiem/zawodniczką. Jeśli taka sytuacja ma miejsce, należy zostawić otwarte drzwi.
10. Podczas wyjazdu lub obozu uwzględnia się bezpieczeństwo dzieci na nich przebywających.
11. Jesteśmy szczególne uważani, jeśli mają kontakt ze sprzętem, oraz zapewnia się dostęp do szybkiej pomocy medycznej (dostęp do apteczki pierwszej pomocy, możliwość wezwania pogotowia);

 

• 19.

Bezpieczeństwo w kontaktach online

1. Pracownik jest świadomy cyfrowych zagrożeń i ryzyka wynikającego z rejestrowania prywatnej aktywności w sieci przez aplikacje i algorytmy, ale także własnych działań w Internecie (Świadomość dotyczy określonych stron, korzystania z aplikacji randkowych, na których można spotkać dzieci, z którymi prowadzi działania w obszarze zawodowym, obserwowania określonych osób/stron w mediach społecznościowych i ustawień prywatności kont, z których korzysta. Pracownik musi też wiedzieć, że jeśli profil pracownika jest publicznie dostępny, dziecko, rodzic/opiekunowie będzie mieć wgląd w jego cyfrową aktywność.).
2. Pracownik nie może używać swoich prywatnych kont w mediach społecznościowych do publikowania informacji związanych z pracą z dziećmi. Wszelka tego rodzaju komunikacja jest prowadzona poprzez oficjalne media społecznościowe podmiotu. Publikując komentarze na portalach społecznościowych każdy pracownik kieruje się rozwagą, i ocenia czy nie zagraża to dobru dziecka i nie wyrządzi mu krzywdy.
3. Pracownikowi nie wolno nawiązywać kontaktów z dzieckiem znajdującym się pod opieką podmiotu poprzez przyjmowanie bądź wysyłanie zaproszeń w mediach społecznościowych dla celów innych niż służbowe.
4. W trakcie zajęć czy innych aktywności, dzieci nie powinny używać urządzeń elektronicznych[2].
5. Komunikacja online powinna odbywać się w miarę możliwości za pośrednictwem rodziców lub opiekunów. W przypadku, kiedy nie jest to możliwe, należy uzyskać zgodę w/w osób oraz dziecka na komunikację bezpośrednią, pamiętając o tym, że bezpośrednia komunikacja z dzieckiem za pośrednictwem poczty elektronicznej bądź zamkniętych grup służących komunikacji z dziećmi (np. Whatsapp, Messenger), jest możliwa wyłącznie, jeśli w grupie lub w gronie odbiorców jest jeszcze jedna osoba dorosła, lub odbiorcami jest co najmniej dwoje dzieci. Każdorazowo musi być to kontakt jawny.
6. Wiadomości powinny ograniczać się wyłącznie do komunikacji związanej bezpośrednio z uczestnictwem dziecka w treningu bądź zawodach. W szczególności nie należy przesyłać niczego co osoba trzecia mogłaby uznać za wiadomość o charakterze seksualnym. Jeśli trener chce udzielić informacji zwrotnej dotyczącej postępów w osiąganiu celów treningowych, powinien to zrobić w bezpośrednim kontakcie z dzieckiem.
7. Bezwzględnie zabronione jest komunikowanie się z dziećmi poprzez czaty internetowe, strony z grami, komunikatory internetowe, za wyjątkiem sytuacji opisanej w pkt. 5.

 

• 20.

Zasady bezpiecznych relacji między dziećmi

1. Zasady bezpiecznych relacji dziecko – dziecko dotyczą bezpiecznych relacji pomiędzy dziećmi będącymi odbiorcami działań podmiotu, zwłaszcza, gdy trwają one dłuższy czas, a dzieci funkcjonują w społeczności i tworzą się między nimi relacje.

W przypadku podmiotów, w których kontakt między dziećmi jest okazjonalny i krótkotrwały wprowadzenie zasad nie jest obowiązkowe, aczkolwiek zaleca się komunikowanie dzieciom zasad, na jakich funkcjonuje przestrzeń wolna od przemocy oraz podanie informacji o osobie, do której dziecko może się zwrócić w sytuacji, gdy wydarzyło się coś, co je niepokoi, ktoś je skrzywdził lub przekroczył granice dziecka.

Treść zasad bezpiecznych relacji dziecko – dziecko powinna zostać wypracowana z udziałem dzieci i z uwzględnieniem specyfiki podmiotu oraz potrzeb dzieci w nim przebywających. W sytuacji, gdy w podmiocie są dzieci w różnych grupach wiekowych i z różnymi potrzebami, można opracować wersję zasad dla różnych grup.

Zagadnienia, które znajdują w „zasadach bezpiecznych relacji między dziećmi” powinny obejmować:

1)           Zasady komunikacji;

2)           Zakaz stosowania przemocy w jakiejkolwiek formie;

3)           Sposoby rozwiązywania konfliktów;

4)           Szacunek dla cudzej własności, prywatności i przestrzeni;

5)           Równe traktowanie, szacunek dla różnorodności, indywidualnej tożsamości i ekspresji.

2. Ewaluacja i weryfikacja zasad bezpiecznych relacji pomiędzy dziećmi odbywa się nie rzadziej niż raz na dwa lata, w tym po każdej sytuacji kryzysowej, jeśli w podmiocie podjęto interwencję z powodu krzywdzenia rówieśniczego.

 

• 21.

Zasady bezpiecznych relacji uczestnik wydarzeń – dziecko

1. Zasady bezpiecznych relacji uczestnik wydarzeń – dziecko dotyczą bezpiecznych relacji pomiędzy dziećmi będącymi odbiorcami działań podmiotu, a obserwatorami wydarzeń sportowych, w tym rodzicami będącymi kibicami.
2. Kierownictwo podmiotu umożliwia zapoznanie się uczestników wydarzeń ze standardami poprzez zamieszczenie treści na stronie internetowej podmiotu. W przypadku organizacji imprezy masowej, obowiązek zapoznania się ze standardami umieszczany jest w regulaminie imprezy masowej.
3. Kierownictwo podmiotu jest zobowiązane do organizacji wydarzeń sportowych uwzględniając:

• właściwą komunikację pomiędzy uczestnikami wydarzenia,
• przestrzeganie przez uczestników wydarzeń zasad analogicznych do relacji pracownika z dzieckiem określonych w § 8,
• Kierownictwo podmiotu ma obowiązek podjąć działania mające na celu usunięcie z wydarzeń sportowych osoby zakłócające porządek, zachowujące się w sposób wulgarny i naruszające zasady określone w ust. 2.

 

• 22.

Szkolenia

1. Pracownik posiada wiedzę i w ramach wykonywanych obowiązków zwraca uwagę na czynniki ryzyka i symptomy krzywdzenia dzieci.
2. Pracownik uczestniczy w organizowanych lub rekomendowanych przez dyrekcję szkoleniach dotyczących ochrony dzieci. Szkolenia są dostoswane do roli jaką pracownik pełnią w podmiocie.
3. Osoby pracujące z dziećmi przechodzą specjalistyczne szkolenie, które dotyczy tematyki związanej z ich obowiązkami względem dzieci znajdujących się pod ich opieką.
4. Po aktualizacji standardów pracownicy są informowani o wprowadzanych zmianach, a w razie potrzeby szkolenie jest powtarzane.
5. Każdy nowo przyjęty pracownik oraz raz na 2 lata każdy pracownik pracujący z dziećmi przechodzi szkolenie w zakresie zapisów Standardów ochrony dzieci (obowiązujące zasady i procedury).

Rozdział III

Procedury interwencji w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa dziecka

Pracownicy w obszarze sportu ze względu na możliwość obserwowania dziecka w sytuacjach ukazujących skutki krzywdzenia, pełnią ważną rolę w procesie rozpoznawania go u dziecka.

• 23.

1. Procedury interwencji mają na celu wspieranie pracowników w realizowaniu prawnego i społecznego obowiązku reagowania w sytuacji podejrzenia krzywdzenia dziecka.
2. Celem interwencji jest zatrzymanie krzywdzenia dziecka, udzielenie mu ochrony w celu zapewnienia mu bezpieczeństwa.
3. Zagrożenie bezpieczeństwa dzieci może przybierać różne formy, z wykorzystaniem różnych sposobów kontaktu i komunikowania.
4. Na potrzeby niniejszego dokumentu przyjęto następującą kwalifikację zagrożenia bezpieczeństwa dzieci:

• przestępstwo na szkodę dziecka (np. wykorzystanie seksualne, znęcanie się nad dzieckiem),
• inna forma krzywdzenia, niebędąca przestępstwem, taka jak np. krzyk, kary fizyczne, poniżanie,
• zaniedbanie potrzeb życiowych dziecka (np. związanych z żywieniem, higieną czy zdrowiem).

2. Na potrzeby niniejszego dokumentu wyróżniono procedury interwencji w przypadku podejrzenia działania na szkodę dziecka przez:

• osoby dorosłe (pracownicy, inne osoby trzecie, rodziców/opiekunów prawnych),
• inne dziecko.

 

• 24.

1. Osobą odpowiedzialną za prowadzenie interwencji jest kierownictwo podmiotu, które, może powierzyć wykonywanie do tego zadania innej osobie.
2. W przypadku powzięcia przez pracownika podejrzenia, że dziecko jest krzywdzone, lub zgłoszenia takiej okoliczności przez dziecko lub opiekuna dziecka, pracownik ma obowiązek sporządzenia notatki służbowej i przekazania uzyskanej informacji osobie odpowiedzialnej za prowadzenie interwencji. Notatka ma formę pisma lub maila.
3. Jeżeli zgłoszono krzywdzenie ze strony osoby odpowiedzialnej za prowadzenie interwencji, wówczas działania opisane w niniejszym rozdziale podejmuje osoba, która dostrzegła krzywdzenie lub do której zgłoszono podejrzenie krzywdzenia.
4. Do udziału w interwencji można włączyć specjalistów, w szczególności psychologów i pedagogów aby skorzystać z ich profesjonalnej pomocy podczas rozmowy z dzieckiem o trudnych doświadczeniach[3].

 

• 25.

5. Osoba odpowiedzialna za prowadzenie interwencji informuje opiekunów o ciążącym na niej obowiązku zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia dziecka do odpowiedniej instytucji (prokuratura/policja lub sąd rodzinno-opiekuńczy, lub najbliższy ośrodek pomocy społecznej). Jeżeli poinformowanie opiekuna dziecka jest sprzeczne z dobrem dziecka lub niemożliwe, odstępuje się od tego obowiązku.
6. Po poinformowaniu opiekunów zgodnie z punktem poprzedzającym, osoba odpowiedzialna za interwencję składa zawiadomienie o podejrzeniu przestępstwa do prokuratury i/lub policji lub wniosek o wgląd w sytuację rodziny do sądu rejonowego, wydziału rodzinnego i nieletnich oraz ośrodka pomocy społecznej.
7. Dalsze czynności są podejmowane przez właściwe instytucje, zgodnie z ich kompetencjami.

 

• 26.

1. Z przebiegu każdej interwencji sporządza się kartę interwencji, której wzór stanowi załącznik do niniejszych standardów. Kartę załącza się do rejestru interwencji prowadzonego przez podmiot.
2. Wszystkie osoby, które w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych powzięły informację o krzywdzeniu dziecka lub informacje z tym związane, są zobowiązane do zachowania poufności, wyłączając informacje przekazywane uprawnionym instytucjom w ramach działań interwencyjnych.
3. W przypadku gdy podejrzenie zagrożenia bezpieczeństwa dziecka zgłosił opiekun dziecka, a podejrzenie to nie zostało potwierdzone, należy o tym fakcie poinformować opiekunów dziecka na piśmie.
4. W zależności od potrzeb, może zostać powołany zespół w celu opracowania metod wsparcia dziecka krzywdzonego składający się ze specjalistów i pracowników podmiotu.

 

• 27.

W przypadku podejrzenia, że życie dziecka jest zagrożone lub grozi mu ciężki uszczerbek na zdrowiu pracownik, który pierwszy powziął informację o zagrożeniu niezwłocznie odpowiednie służby (policja, pogotowie ratunkowe), dzwoniąc pod numer 112. Po dokonaniu zawiadomienia sporządza kartę interwencji, którą przekazuje osobie odpowiedzialnej za prowadzenie interwencji.

 

• 28.

1. W przypadku gdy zgłoszono krzywdzenie dziecka, osoba odpowiedzialna za interwencję przeprowadza rozmowę z dzieckiem i innymi osobami mającymi lub mogącymi mieć wiedzę o zdarzeniu i o sytuacji osobistej (rodzinnej, zdrowotnej) dziecka, a w szczególności – z jego opiekunem. Osoba odpowiedzialna za interwencję podejmuje starania w celu ustalenia przebiegu zdarzenia, ale także wpływu zdarzenia na zdrowie psychiczne i fizyczne dziecka. Ustalenia są spisywane w karcie interwencji.
2. Osoba odpowiedzialna za interwencję organizuje spotkanie/a z opiekunem dziecka (o ile opiekun nie jest osobą stosującą przemoc), podczas którego przekazuje informacje o zdarzeniu oraz o zasadności i istniejących możliwościach skorzystania ze specjalistycznego wsparcia, w tym u innych podmiotu lub służb.
3. Jeżeli istnieje podejrzenie, że na szkodę dziecka popełniono przestępstwo, osoba odpowiedzialna za interwencję sporządza zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa i przekazuje je do właściwej miejscowo jednostce policji lub prokuratury.

 

• 29.

1. W przypadku, gdy z rozmowy z opiekunem wynika, że nie jest zainteresowany udzieleniem pomocy dziecku, ignoruje zdarzenie lub w inny sposób nie wspiera dziecka, które doświadczyło krzywdzenia, osoba odpowiedzialna za interwencję sporządza wniosek o wgląd w sytuację rodziny, który kieruje do sądu rodzinnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka.
2. W przypadku, gdy z przeprowadzonych ustaleń wynika, że opiekun dziecka zaniedbuje jego potrzeby psychofizyczne lub rodzina jest niewydolna wychowawczo (np. dziecko chodzi w nieadekwatnych do pogody ubraniach, opuszcza miejsce zamieszkania bez nadzoru osoby dorosłej), rodzina stosuje przemoc wobec dziecka (rodzic/inny domownik krzyczy na dziecko, stosuje klapsy lub podobnego rodzaju kary fizyczne), należy poinformować ośrodek pomocy społecznej o tym fakcie oraz potrzebie udzielenia pomocy rodzinie. Nadto gdy niespełnianie potrzeb wynika z sytuacji ubóstwa, ma miejsce przemoc i zaniedbanie – należy także powiadomić o konieczności wszczęcia procedury „Niebieskie Karty”.

 

• 30

1. W przypadku gdy zgłoszono krzywdzenie dziecka przez pracownika podmiotu, osoba ta zostaje odsunięta od wszelkich form kontaktu z dziećmi (nie tylko dzieckiem pokrzywdzonym) do czasu wyjaśnienia sprawy.
2. W przypadku gdy jest oczywiste, że pracownik podmiotu dopuścił się wobec dziecka innej formy krzywdzenia niż popełnienie przestępstwa na jego szkodę, i nie zachodzi potrzeba natychmiastowego powiadamiania właściwych instytucji, osoba odpowiedzialna za interwencję bada wszystkie okoliczności sprawy, w szczególności wysłuchuje osobę podejrzewaną o krzywdzenie, dziecko pokrzywdzone oraz innych świadków zdarzenia.

W przypadku ustalenia, że naruszenie dobra dziecka było znaczne, w szczególności, gdy doszło do dyskryminacji lub naruszenia godności dziecka, należy rozważyć rozwiązanie stosunku prawnego z osobą, która dopuściła się krzywdzenia, lub zarekomendować takie rozwiązanie zwierzchnikom tej osoby. Jeżeli osoba, która dopuściła się krzywdzenia, nie jest zatrudniona przez dany podmiot, lecz  podmiot współpracujący lub jest wolontariuszem rekomendujemy wprowadzenie zakazu wstępu tej osoby na teren podmiotu. Jeżeli  uznajemy to za niewystarczające, należy zmienić lub rozwiązać umowę z instytucją współpracującą w celu uniemożliwienia tej osobie kontaktu z dziećmi.

3. Wszystkie osoby, które w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych powzięły informację o krzywdzeniu dziecka lub informacje z tym związane, są zobowiązane do zachowania tych informacji w tajemnicy, wyłączając informacje przekazywane uprawnionym instytucjom w ramach działań interwencyjnych.

 

• 31.

Krzywdzenie rówieśnicze

1. W przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka przez inne dziecko przebywające na terenie podmiotu (np. na zajęciach grupowych) należy przeprowadzić rozmowę z dzieckiem podejrzewanym o krzywdzenie oraz jego opiekunem a także oddzielnie z dzieckiem krzywdzonym i jego opiekunem. Ponadto należy porozmawiać z innymi osobami mającymi wiedzę o zdarzeniu.
2. W trakcie rozmów należy dążyć do ustalenia przebiegu zdarzenia, a także wpływu zdarzenia na zdrowie psychiczne i fizyczne dziecka krzywdzonego. Ustalenia są spisywane na karcie interwencji. Sporządza się dwie odrębne karty interwencji dla dziecka krzywdzącego oraz krzywdzonego.
3. Wspólnie z opiekunem dziecka krzywdzącego należy opracować plan naprawczy, celem zmiany niepożądanych zachowań.
4. Z opiekunem dziecka krzywdzonego należy opracować plan zapewnienia mu bezpieczeństwa, włączając w ten plan sposoby odizolowania dziecka od źródeł zagrożenia.
5. W trakcie rozmów należy upewnić się, że dziecko podejrzewane o krzywdzenie innego dziecka samo nie jest krzywdzone przez opiekuna, innych dorosłych bądź inne dzieci. W przypadku potwierdzenia takiej okoliczności, należy podjąć stosowną interwencję także w stosunku do tego dziecka.
6. W przypadku, gdy dziecko krzywdzące nie uczestniczy w działaniach podmiotu (jest osobą „z zewnątrz”) należy porozmawiać z dzieckiem krzywdzonym, innymi osobami mającymi wiedzę o zdarzeniu, a także z opiekunami dziecka krzywdzonego celem ustalenia przebiegu zdarzenia, a także wpływu zdarzenia na zdrowie psychiczne i fizyczne dziecka. Kierownictwo podmiotu organizuje spotkanie/a z opiekunem dziecka, którym przekazuje informacje o zdarzeniu oraz o potrzebie/możliwości skorzystania ze specjalistycznego wsparcia, w tym u innych podmiotu lub służb oraz o sposobach reakcji na zdarzenie (poinformowanie sądu rodzinnego, poinformowanie szkoły, poinformowanie opiekunów dziecka krzywdzącego).

 

• 32.

7. Jeżeli osobą podejrzewaną o krzywdzenie jest dziecko w wieku od 13 do 17 lat, a jego zachowanie nosi znamiona czynu karalnego, należy o zdarzeniu poinformować pisemnie właściwy ze względu na jego miejsce zamieszkania sąd rodzinny lub policję.
8. Jeżeli osobą podejrzewaną o krzywdzenie jest dziecko powyżej lat 17, a jego zachowanie nosi znamiona przestępstwa, o zdarzeniu należy pisemnie poinformować właściwą miejscowo jednostkę policji lub prokuratury.

 

• 33.

W przypadku zgłoszenia/ujawnienia treści nielegalnych, szkodliwych lub nieodpowiednich do wieku, lub w przypadku zdarzeń godzących w bezpieczeństwo dzieci związanych z korzystaniem z Internetu należy:

• powiadomić opiekuna dziecka skrzywdzonego i dziecka udostępniającego treści;
• zdarzenie zarejestrować, przeanalizować oraz odpowiednio udokumentować;
• powiadomić policję/sąd rodzinny w przypadku podejrzenia popełnienia czynu zabronionego;
• zapewnić bezpieczeństwo i wsparcie dziecku poszkodowanemu.

 

• 34. Plan wsparcia

Wobec dziecka poddawanego krzywdzeniu należy opracować plan wsparcia. Dotyczy to sytuacji krzywdzenia przez osoby dorosłe (pracownicy, inne osoby trzecie, rodziców/opiekunów prawnych) oraz inne dziecko. Plan powinien zawierać wskazania dotyczące podjęcia przez podmiot działań w celu zapewnienia dziecku bezpieczeństwa, w tym:

1)           sposoby odizolowania go od źródeł zagrożenia;

2)           wsparcia, jakie podmiot zaoferuje dziecku;

3)           skierowania dziecka do specjalistycznej placówki pomocy dziecku, jeżeli zachodzi taka potrzeba.

Plan wsparcia powinien być opracowany z opiekunami dziecka i omówiony z dzieckiem. W przypadku, gdy opiekun jest osobą krzywdzącą dziecko, wówczas plan należy opracować w porozumieniu z rodzicem niekrzywdzącym.

W tworzeniu planu wsparcia należy korzystać z możliwości i zasobów podmiotu oraz włączać inne specjalistyczne podmioty takie jak: lokalne ośrodki pomocy społecznej, ośrodki interwencji kryzysowej, poradnie psychologiczno – pedagogiczne, specjalistyczne poradnie rodzinne, ośrodki wczesnej interwencji, ośrodki wsparcia dziennego, środowiskowe centra zdrowia psychicznego dla dorosłych oraz środowiskowe centra zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży, centra pomocy dzieciom (centrapomocydzieciom.fdds.pl), ogólnopolskie i lokalne organizacje pozarządowe zajmujące się wspieraniem rodziców i dzieci.

Jako uzupełnienie działań można przekazać dziecku numer telefonu zaufania 116 111. Dorośli mogą skorzystać z Telefonu dla Rodziców i Nauczycieli w sprawie Bezpieczeństwa Dzieci 800 100 100.

Rozdział IV

Zasady dostępu dzieci do Internetu

• 35

Zapewniając dzieciom dostęp do Internetu podmiot jest zobowiązany podejmować stosowne działania zabezpieczające dzieci przed dostępem do treści, które mogą stanowić zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju.

1. Za zagrożenia związane z użytkowaniem przez dzieci Internetu i mediów elektronicznych uznaje się:

• dostęp do treści nielegalnych, min. materiałów przedstawiających seksualne wykorzystywanie dziecka; materiały przedstawiające twardą pornografię, treści propagujące rasizm i ksenofobię, inne nielegalne treści skierowane przeciwko bezpieczeństwu dzieci, na przykład:  propagowanie lub pochwalanie zachowań o charakterze pedofilskim, materiały utrwalające wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej przy użyciu przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu albo rozpowszechniane bez jej zgody, treść pornograficzne udostępniane małoletniemu, uwodzenie dziecka poniżej 15 r.ż. przez Internet, tzw. child grooming, zjawisko szantażu na tle seksualnym (określane również jako „sextortion”).
• dostęp do treści szkodliwych i nieodpowiednich m.in. treści obrazujących przemoc, obrażenia fizyczne, prezentujących drastyczne sceny, śmierć, okrucieństwo wobec zwierząt, treści nawołujących do podejmowania działań autodestrukcyjnych (samookaleczeń, pro-ana, samobójstw, zażywania szkodliwych substancji, w tym środków psychoaktywnych niezidentyfikowanych jednoznacznie jako narkotyki itp.), treści nawołujących do przemocy, przestępczości, radykalizacji (również sekty) i ekstremizmu, patostreamy, treści dyskryminacyjnych oraz pornograficznych.
• dostęp do szkodliwych i nieodpowiednich kontaktów online oraz usług online – m.in. presja rówieśnicza, cyberprzemoc, grooming, szantaż na tle seksualnym, aktywność seksualna jako źródło dochodu osób nieletnich, hazard online, reklamy niedostosowane do wieku, media społecznościowe niedostosowane do wieku.
• dostęp do szkodliwych i ryzykownych zachowań – np. podejmowanie wyzwań online, seksting, wywieranie presji, stosowanie przemocy z wykorzystaniem technologii informacyjnych i komunikacyjnych.

2. Jeśli podmiot ma własną siedzibę, w której udostępnia sieć wi-fi rozwiązania organizacyjne na poziomie placówki bazują na aktualnych standardach bezpieczeństwa dostęp dziecka do Internetu możliwy jest:

• pod nadzorem pracownika podmiotu i na urządzeniach podmiotu;
• bez nadzoru – na przeznaczonych do tego komputerach, znajdujących się na terenie podmiotu i w swobodnym dostępie;
• za pomocą sieci wifi podmiotu po podaniu hasła.

3. Nie dopuszcza się dzieci do korzystania z prywatnego sprzętu elektronicznego należącego do pracownika. Jeśli jest to koniecznie, musi odbywać się w obecności pracownika w celu uniemożliwienia dziecku dostępu do prywatnych treści znajdujących się na urządzeniu.
4. W przypadku dostępu realizowanego pod nadzorem pracownika podmiotu, osoba ta ma obowiązek informowania dzieci o zasadach bezpiecznego korzystania z Internetu. Pracownik czuwa także nad bezpieczeństwem korzystania z Internetu.

5.Podmiot zapewnia stały dostęp do materiałów edukacyjnych, dotyczących bezpiecznego korzystania z Internetu, przy komputerach, z których możliwy jest swobodny dostęp do sieci. Koordynator bezpieczeństwa w Internecie zapewnia, aby sieć internetowa podmiotu lub sieć udostępniania dzieciom w inny sposób, była zabezpieczona przed niebezpiecznymi treściami

 

• 36

1. Jeśli podmiot udostępnia dzieciom sprzęt elektroniczny, Koordynator bezpieczeństwa w Internecie przynajmniej raz w miesiącu sprawdza, czy na komputerach ze swobodnym dostępem, podłączonych do Internetu nie znajdują się niepożądane treści. W przypadku znalezienia niepożądanych treści, wyznaczona osoba stara się ustalić, kto korzystał z komputera w czasie ich wprowadzenia.
2. Informację o dziecku, które korzystało z komputera w czasie wprowadzenia niebezpiecznych treści, Koordynator bezpieczeństwa w Internecie przekazuje kierownictwu podmiotu, który powiadamia opiekunów dziecka o zdarzeniu.
3. W miarę możliwości Koordynator bezpieczeństwa w Internecie przeprowadza z dziećmi cykliczne warsztaty dotyczące bezpiecznego korzystania z Internetu.

4 .Każdy pracownik pracujący z dziećmi czuwa nad bezpiecznym korzystaniem przez nie z mediów elektronicznych, w szczególności pilnuje, aby dzieci nie rejestrowały ani nie publikowały wizerunku swojego lub innych dzieci przed, w trakcie i po treningu/rozgrywkach w sposób sprzeczny z godnością dziecka, a także informuje dzieci o konieczności rozważnego korzystania z mediów społecznościowych.

Rozdział V

Monitoring stosowania Standardów

 

• 37.

1. Należy podać z imienia i nazwiska osobę odpowiedzialną za standardy ochrony dzieci w podmiocie.
2. Osoba, o której mowa w punkcie poprzedzającym, jest odpowiedzialna za monitorowanie realizacji standardów, za reagowanie na sygnały naruszenia standardów, prowadzenie i analizę rejestru zgłoszeń oraz proponowanie w nich zmian.
3. Osoba, o której mowa w ust. 1 niniejszego paragrafu, przeprowadza wśród pracowników podmiotu, raz na 12 miesięcy, ankietę monitorującą poziom realizacji Standardów. Wzór ankiety stanowi załącznik do niniejszej standardów.

 

• 38.

1. W ankiecie pracownik może proponować zmiany standardów oraz wskazywać naruszenia standardów.
2. Osobna ankieta bądź inna forma oceny funkcjonowania standardów przeprowadzana jest wśród dzieci i ich opiekunów [załącznik do niniejszych standardów]
3. Osoba, odpowiedzialna za standardy ochrony dzieci dokonuje opracowania ankiet lub innych form oceny z przeznaczeniem do wypełnienia przez pracowników, dzieci i ich rodziców/opiekunów. Nadto dokonuje oceny zgodności standardów z obowiązującymi przepisami prawnymi.  Na tej podstawie sporządza raport z monitoringu, który następnie przekazuje kierownictwu podmiotu.
4. Po wprowadzeniu do standardów niezbędnych zmian, są one udostępniane pracownikom, dzieciom i ich rodzicom/opiekunom.

 

Rozdział VI

Przepisy końcowe

• 39

1. Standardy wchodzą w życie z dniem 15 sierpnia 2024 r.
2. Standardy zostają umieszczone na stronie internetowej podmiotu (www. franciszanie-warszawa.pl ) i udostępnione w wersji skróconej, przeznaczonej dla dzieci.
3. Podmioty współpracujące, w przypadku, gdy ich działalność obejmuje kontakt z dziećmi, są zobowiązane do przestrzegania niniejszej Standardów.
4. Standardy w wersji zrozumiałej dla dzieci stanowi załącznik do niniejszych standardów

Załącznik nr 1 Karta interwencji

1. Imię i nazwisko dziecka
2. Przyczyna interwencji (forma krzywdzenia)
3. Osoba zawiadamiająca o podejrzeniu krzywdzenia
4. Opis podjętych działań, innych niż interwencja	Data	Działanie
5. Spotkania z rodzicami/opiekunami prawnymi dziecka	Data	Opis spotkania
6. Forma podjętej interwencji (zakreślić właściwe)	zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, wniosek o wgląd w sytuację dziecka/rodziny, inny rodzaj interwencji. Jaki?
7. Dane dotyczące interwencji (nazwa organu, do którego zgłoszono interwencję) i data interwencji
8. Wyniki interwencji: działania organów wymiaru sprawiedliwości, jeśli organizacja uzyskała informacje o wynikach działania własnego/działania rodziców/ opiekunów prawnych	Data	Działanie

 

Załącznik nr 2 Monitoring standardów – ankieta dla pracowników

Oceń (w skali od 1 do 10) swoją znajomość standardów ochrony dzieci (1 – niska, 10 – wysoka)
Jak oceniasz (w skali od 1 do 10) poziom znajomości standardów ochrony dzieci wśród personelu? ( 1 – niski, 10 – wysoki)
Oceń (w skali od 1 do 10) swoją umiejętność rozpoznawania symptomów krzywdzenia dzieci (1 – niska, 10 – wysoka)
Jak oceniasz (w skali od 1 do 10) umiejętność innych członków personelu rozpoznawania symptomów krzywdzenia dzieci? (1 – niskie, 10 – wysokie)
Oceń (w skali od 1 do 10) swoja znajomość procedur     reagowania na symptomy krzywdzenia dzieci (1 – niska, 10 – wysoka)
Jak oceniasz (w skali od 1 do 10) znajomość wśród personelu procedur reagowania na symptomy krzywdzenia dzieci (1 – niska, 10 – wysoka)
Czy w Twojej ocenie konieczne jest podniesienie znajomości obowiązujących standardów ochrony dzieci wśród personelu? Jeśli tak, zaznacz w jakim obszarze.	zasad bezpiecznych relacji pomiędzy personelem a dziećmi zasad bezpiecznych relacji pomiędzy dziećmi zasad bezpiecznych relacji pomiędzy uczestnikami wydarzeń a dziećmi zasad i procedur reagowania w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka zasad ochrony wizerunku dziecka i danych osobowych zasad dostępu dzieci do Internetu i bezpieczeństwa online
Czy w Twojej ocenie konieczne jest podniesienie znajomości obowiązujących standardów ochrony dzieci wśród dzieci? Jeśli tak, zaznacz w jakim obszarze.	zasad bezpiecznych relacji pomiędzy personelem a dziećmi zasad bezpiecznych relacji pomiędzy dziećmi zasad bezpiecznych relacji pomiędzy uczestnikami wydarzeń a dziećmi zasad i procedur reagowania w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka zasad ochrony wizerunku dziecka i danych osobowych zasad dostępu dzieci do Internetu i bezpieczeństwa online
Czy zdarzyło Ci się zaobserwować naruszenie w placówce standardów ochrony dzieci? Jeśli tak – jakie zasady zostały naruszone (odpowiedz opisowo)
Czy zostały wówczas podjęte przez Ciebie jakieś działania? Jeśli tak – jakie, jeśli nie – dlaczego? (odpowiedz opisowo)
Co w Twojej ocenie szczególnie się sprawdza w standardach ochrony dzieci? Które zasady są trudne do realizacji? Zaproponuj zmiany i szkolenia.

 

Załącznik nr 3 Monitoring standardów – ankieta dla dzieci

Oceń w skali od 1 do 10 swoje poczucie bezpieczeństwa podczas treningów (1 – niskie, 10 – wysokie)
Jak się czujesz w relacjach z personelem (trenerami, wolontariuszami) (1 – źle, 10 – bardzo dobrze). Uzasadnij krótko swoją odpowiedź.
Określ w skali od 1 do 10 poziom zaufania do personelu (trenerów, wolontariuszy, sędziów) (1 – niski, 10 – wysoki). Uzasadnij krótko swoją odpowiedź.
Oceń w skali od 1 do 10 swoje poczucie bezpieczeństwa podczas wydarzeń takich jak rozgrywki, turnieje (1 – niskie, 10 – wysokie)
Jak oceniasz swoje relacje z innymi dziećmi z klubu? (1 – trudne, 10 – bardzo dobre). Uzasadnij krótko swoją odpowiedź.
Jak oceniasz swoje relacje z innymi dziećmi, które nie trenują z Tobą, ale spotykasz je na wydarzeniach takich jak turnieje, rozgrywki itp.? (1 – trudne, 10 – bardzo dobre). Uzasadnij krótko swoją odpowiedź.
Napisz przy każdym punkcie, czy w Twojej opinii wystarczająco często Twój trener, lub inny przedstawiciel klubu podejmuje tematy: Twoich praw bezpiecznych relacji między personelem a dziećmi bezpiecznych relacji pomiędzy dziećmi bezpiecznych relacji między uczestnikami wydarzeń a dziećmi miejsc, w których można uzyskać pomoc co zrobić w trudnej sytuacji bezpieczeństwa w Internecie ochrony wizerunku i danych osobowych
Czy zdarzyło Ci się być świadkiem przemocy podczas treningów? Jeśli tak, to jakiej? Napisz, co się wówczas zdarzyło i co zrobiłeś?
Czy zdarzyło Ci się być świadkiem przemocy podczas wydarzeń takich jak rozgrywki, turnieje itp.? Jeśli tak, to jakiej? Napisz, co się wówczas zdarzyło i co zrobiłeś?
Czy zdarzyło Ci się doświadczyć przemocy podczas treningów lub wydarzeń takich jak rozgrywki, turnieje itp.? Jeśli tak, to jakiej? Napisz, co się wówczas wydarzyło i co zrobiłeś?
Czy w miejscu, w którym odbywasz treningi, w widocznym miejscu są informacje na temat możliwości uzyskania pomocy w trudnej sytuacji, w tym numery bezpłatnych telefonów zaufania dla dzieci i młodzieży?
To jest miejsce dla Ciebie. Napisz, czego brakuje Ci w relacjach z personelem (trenerami, wolontariuszami, sędziami) oraz podczas treningów i innych wydarzeń i w standardach ochrony dzieci,  co chciałbyś/chciałabyś zmienić, ale także co Ci się podoba.

 

Załącznik nr 4 Wzór zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa

Miejsce, dnia …………………………….. r.

Prokuratura Rejonowa w………………¹

1. Dz. ……………..

Zawiadamiający:

Imię i nazwisko lub nazwa instytucji

reprezentowana przez: …………………………

adres do korespondencji: …………………………

 

Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa

Niniejszym składam zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa ………………………………………………………………. wobec małoletniego ………………………………………………………… (imię i nazwisko, data urodzenia) przez ……………………………………………………………………….. (imię i nazwisko domniemanego sprawcy).

Uzasadnienie

W trakcie wykonywania przez ………………………………………………………… (imię i nazwisko pracownika) czynności służbowych (informacja o charakterze czynności, np. podczas treningu) ………………………………………………………………… (imię i nazwisko dziecka), dziecko ujawniło ………………………………………………………………………………………².

 

Dalszy opis podejrzenia popełnienia przestępstwa

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Mając na uwadze powyższe informacje, a także dobro i bezpieczeństwo małoletniego wnoszę o wszczęcie postępowania w tej sprawie.

Wszelką korespondencję w sprawie proszę przesyłać na adres korespondencyjny, z powołaniem się na numer i liczbę dziennika pisma.

…………………………………………………                                 ………………………………………………

podpis pracownika                                                podpis osoby odpowiedzialnej za podejmowanie interwencji

Załączniki:

1. Dokument potwierdzający uprawnienie do działania w imieniu zgłaszającego.
2. Ew. inne dokumenty

¹Zawiadomienie należy złożyć do prokuratury rejonowej właściwej ze względu na miejsce popełnienia przestępstwa.

²Opis sytuacji, która miała miejsce. Należy uzupełnić zgodnie z tym, co się wydarzyło (ważne jest, by zaznaczyć np.: kiedy i gdzie miało miejsce zdarzenie, kto mógł je widzieć/wiedzieć o nim, kto mógł popełnić przestępstwo).

 

Załącznik nr 5 Wzór wniosku o wgląd w sytuację dziecka/rodziny

 

Wzór wniosku o wgląd w sytuację dziecka/rodziny

Miejsce, dnia …………………………. Sąd Rejonowy w    …………………………….

Wydział Rodzinny i Nieletnich

1. Dz. ……………..

Wnioskodawca:

Imię i nazwisko lub nazwa instytucji

reprezentowana przez: …………………………………

adres do korespondencji: …………………………….

Uczestnicy postępowania: …………………………………….

(imiona i nazwiska rodziców/opiekunów małoletniego)

ul ……………………………………………………………..

(adres zamieszkania)

dane małoletniego: …………………………………………………………………………..

(imię i nazwisko dziecka, data urodzenia)

 

Wniosek o wgląd w sytuację dziecka

Niniejszym wnoszę o wgląd w sytuację małoletniego …………………………………………………………………………………………………… (imię i nazwisko dziecka, data urodzenia) i wydanie odpowiednich zarządzeń opiekuńczych.

 

Uzasadnienie

Opis sytuacji zagrożenia dobra dziecka ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Mając powyższe fakty na uwadze, można przypuszczać, że dobro małoletniej/małoletniego …………………………….………………. jest zagrożone, a rodzice nie wykonują właściwie władzy rodzicielskiej. Dlatego wniosek o wgląd w sytuację rodzinną małoletniej i ewentualne wsparcie rodziców jest uzasadniony.[4]

Wszelką korespondencję w sprawie proszę przesyłać na adres korespondencyjny, z powołaniem się na numer i liczbę dziennika pisma.

…………………………………………                                       …………………………………………………

podpis pracownika                                podpis osoby odpowiedzialnej za podejmowanie interwencji

Załączniki:

1. Dokument potwierdzający uprawnienie do reprezentacji zgłaszającego.
2. Ew. inne dokumenty
3. Odpis pisma

Uwaga:

Wniosek należy złożyć do sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, niezameldowania.

Należy zawsze podać imię i nazwisko dziecka i adres jego pobytu. Tylko w takim wypadku sąd może skutecznie pomóc, m.in. poprzez wysłanie do rodziny kuratora na wywiad.

 

 

 

 

Załącznik nr 6 Oświadczenie o zapoznaniu się ze standardami ochrony dzieci i zobowiązaniu do ich  przestrzegania

 

 

Oświadczenie o zapoznaniu się ze standardami ochrony dzieci i zobowiązaniu do ich przestrzegania

………………………………………..

miejsce i data

Ja, ……………………………………………………………….. nr PESEL ……………………………………………… oświadczam, że zapoznałam/-em się ze standardami ochrony dzieci (w tym zasadami bezpiecznych relacji personel – dziecko ) obowiązującą w …………………………………………… i zobowiązuję się jej ich przestrzegania.

………………………………………..

podpis

 

 

 

[1] Chodzi o sytuację gdy dziecko przychodzi na zajęcia a po ich zakończeniu wraca do domu.

[2] Chodzi o zapobieżenie nagrywaniu, robieniu zdjęć.

[3] Zaproszenie specjalistów musi być zgodne z obowiązującymi przepisami.

[4] Można dodać: wnoszę, aby sąd powiadomił o wszczęciu postępowania z urzędu lub braku podstaw do jego wszczęcia z urzędu.

OCHRONA DZIECI W OBSZARZE OBIEKTÓW

OFERUJĄCYCH MIEJSCA NOCLEGOWE

Preambuła

Mając na uwadze obowiązek wynikający z odpowiednich przepisów prawa powszechnie obowiązującego przyjmuje do stosowania Standardy Ochrony Dzieci.

Standardy Ochrony Dzieci w obiektach oferujących miejsca noclegowe są realizowane w oparciu o niżej wymienione zasady:

• Obiekty oferujące miejsca noclegowe prowadzą swoją działalność operacyjną z poszanowaniem praw dzieci, które z uwagi na swój wiek, stan emocjonalny i psychiczny, są szczególnie narażone na krzywdzenie.
• Obiekty oferujące miejsca noclegowe uznają swoją rolę w prowadzeniu działalności społecznie odpowiedzialnej i promowaniu pożądanych postaw społecznych.
• Obiekty oferujące miejsca noclegowe uznają istotność prawnego i społecznego obowiązku zawiadamiania organów ścigania o każdym przypadku krzywdzenia, podejrzenia popełnienia przestępstwa na szkodę dziecka i zobowiązuje się szkolić swoich pracowników, aby posiadali kompetencje do wywiązywania się z tego obowiązku.

 

Słowniczek

Na potrzeby tego dokumentu poniżej wymienionym terminom nadano następujące znaczenie:

• Obiekty noclegowe – obiekty w postaci domów pielgrzyma
• Dziecko/małoletni – na potrzeby niniejszych standardów przyjmuje się, że dzieckiem, jest każda osoba, która nie ukończyła 18 roku życia.
• Opiekun dziecka – przedstawiciel ustawowy dziecka: rodzic albo opiekun; rodzic zastępczy; opiekun tymczasowy (czyli osoba upoważniona do reprezentowania małoletniego obywatela Ukrainy, który przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez opieki osób dorosłych)
• Obca osoba dorosła to każda osoba powyżej 18 roku życia, która nie jest dla dziecka jego opiekunem, w rozumieniu pkt 3.
• Krzywdzenie dziecka – Krzywdzenie dziecka – krzywdzenie dziecka to każde zachowanie względem dziecka, które stanowi wobec niego czyn zabroniony. Oprócz tego krzywdzeniem jest zaniedbanie (zamierzone lub niezamierzone), działanie lub zaniechanie a także każdy jego rezultat, skutkujący naruszeniem praw, swobody, dóbr osobistych dziecka i zakłóceniem jego rozwoju.

Wyróżnia się następujące, podstawowe formy krzywdzenia:

Przemoc fizyczna wobec dziecka. Jest to jednorazowe bądź powtarzające się działanie bądź zaniechanie wskutek którego dziecko doznaje faktycznej fizycznej krzywdy lub jest na nią potencjalnie zagrożone. Krzywda stanowi rezultat działania bądź zaniechania ze strony rodzica, opiekuna, osoby odpowiedzialnej za dziecko, posiadającej nad nim władzę lub takiej, której ufa.

Przemoc psychiczna wobec dziecka. Jest to długotrwała, niefizyczna, szkodliwa interakcja pomiędzy dzieckiem a osobą za nie odpowiedzialną lub osobą, której dziecko ufa. Tak jak w przypadku przemocy fizycznej obejmuje zarówno działania, jak i zaniechania. Do przejawów przemocy psychicznej zaliczamy m.in.:

• niedostępność emocjonalną;
• zaniedbywanie emocjonalne;
• relacja z dzieckiem oparta na wrogości, obwinianiu, oczernianiu, odrzucaniu;
• nieodpowiednie rozwojowo lub niekonsekwentne interakcje z dzieckiem;
• niedostrzeganie lub nieuznawanie indywidualności dziecka;
• niedostrzeganie lub nieuznawanie granic psychicznych między dzieckiem a osobą odpowiedzialną;
• nieodpowiednia socjalizacja, demoralizacja;
• sytuacje w których dziecko jest świadkiem przemocy;

Przemoc seksualna wobec dziecka (wykorzystywanie seksualne dziecka). Jest to angażowanie dziecka poprzez dorosłego lub inne dziecko w aktywność seksualną. Dotyczy sytuacji gdy nie dochodzi do kontaktu fizycznego (np. ekshibicjonizm, molestowanie werbalne – np. prowadzenie rozmów o treści seksualnej nieadekwatnej do wieku dziecka, komentowanie w sposób seksualny wyglądu i zachowania dziecka, zachęcanie do kontaktu z treściami pornograficznymi, grooming – strategie nieseksualnego uwodzenia dziecka z intencją nawiązania kontaktu seksualnego w przyszłości) i gdy do takiego kontaktu dochodzi (sytuacje takie jak: dotykanie dziecka, stosunek seksualny, zmuszanie dziecka do dotykania ciała sprawcy). Każda czynność seksualna podejmowana z dzieckiem przed ukończeniem 15 roku życia jest przestępstwem. W przypadku dzieci mówimy o wykorzystaniu seksualnym, kiedy między wykorzystującym (dorosły, inne dziecko) a wykorzystywanym (dziecko) z uwagi na wiek lub stopień rozwoju zachodzi relacja władzy, opieki czy zależności. Do innej formy wykorzystywania seksualnego dzieci zalicza się wyzyskiwanie seksualne. Jest to jakiekolwiek: faktyczne lub usiłowane nadużycie podatności dziecka na zagrożenia, przewagi sił lub zaufania – w celu seksualnym. Wyzysk seksualny obejmuje (chociaż nie jest to konieczne) czerpanie zysków finansowych, społecznych lub politycznych z wykorzystania seksualnego. Szczególne zagrożenie wyzyskiem seksualnym ma miejsce podczas kryzysów humanitarnych. Zagrożenie wyzyskiem seksualnym dotyczy zarówno samych dzieci, jak i opiekunów tych dzieci, mogących paść ofiarą wyzysku.

Zaniedbywanie dziecka. Jest to chroniczne lub incydentalne niezaspokajanie fizycznych i psychicznych potrzeb dziecka. Może przyjmować formę nierespektowania praw dziecka, co w rezultacie prowadzi do zaburzeń w jego zdrowiu i/lub rozwoju. Do zaniedbywania dziecka dochodzi w relacjach dziecka z osobą zobowiązaną do opieki, wychowania, troski i ochrony.

Przemoc rówieśnicza (nękanie rówieśnicze, bullying). Przemoc rówieśnicza ma miejsce gdy dziecko doświadcza różnych form nękania ze strony rówieśników. Dotyczy działań bezpośrednich lub z użyciem technologii komunikacyjnych (np. za pośrednictwem Internetu i telefonów komórkowych). Przemoc rówieśniczą obserwujemy, gdy szkodliwe działanie ma na celu wyrządzenie komuś przykrości lub krzywdy (intencjonalność), ma charakter systematyczny (powtarzalność), a ofiara jest słabsza od sprawcy bądź grupy sprawców. Obejmuje:

• przemoc werbalną (np. przezywanie, dogadywanie, ośmieszanie);
• przemoc relacyjną (np wykluczenie z grupy, ignorowanie, nastawianie innych przeciwko osobie, szantaż);
• przemoc fizyczną (np. pobicie, kopanie, popychanie, szarpanie);
• przemoc materialną (np. kradzież, niszczenie przedmiotów);
• cyberprzemoc/przemoc elektroniczną (np. złośliwe wiadomości w komunikatorach, wpis w serwisie społecznościowym, umieszczanie w Internecie zdjęć lub filmów ośmieszających ofiarę);
• wykorzystanie seksualne – dotykanie intymnych części ciała lub zmuszanie do stosunku płciowego lub innych czynności seksualnych przez rówieśnika,
• przemoc uwarunkowaną normami i stereotypami związanymi z płcią (np. przemoc w relacjach romantycznych między rówieśnikami).
• Przestępstwo na szkodę dziecka – kodeks karny co do zasady zawiera katalog czynów zabronionych, które mogą być popełnione na szkodę dorosłych i dzieci. Dodatkowo przewidziane są w nim czyny zabronione, które znajdują zastosowanie w przypadku ich popełnienia na szkodę osoby małoletniej, w tym także osoby małoletniej, która nie ukończyła do 15 roku życia^[1]).

Z uwagi na specyfikę obiektów zakwaterowania, w których łatwo jest uzyskać możliwość odosobnienia, może dojść na ich terenie, do popełnienia przestępstw przeciwko wolności seksualnej i obyczajności. Są to przykładowo:

zgwałcenie (art. 197 kodeksu karnego),

wykorzystanie niepoczytalności i bezradności innej osoby przy popełnianiu czyny zabronionego, który to czyn polega na doprowadzeniu danej osoby do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności (art. 198 kk),

wykorzystanie zależności lub krytycznego położenia innej osoby, przy popełnianiu czynu zabronionego , który to czyn polega na doprowadzeniu tej osoby do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności (art. 199 kk),

obcowanie płciowe z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszczenie się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej lub doprowadzenie jej do poddania się takim czynnościom albo do ich wykonania (art. 200 kk),

grooming (uwiedzenie małoletniego za pomocą środków porozumiewania się na odległość – art. 200a kk).

rozpowszechnianie produkowanie, utrwalanie lub sprowadzanie, przechowywanie lub posiadanie albo rozpowszechnianie lub prezentowanie treści pornograficzne z udziałem małoletniego, a także posiadanie przetworzonego wizerunku dziecka, uczestnictwo w prezentacji treści pornograficznych z udziałem małoletniego (art. 202 K.k.)

• Pracownik to osoba zatrudniona na umowę o pracę lub świadcząca pracę na podstawie zbliżonej umowy (np. zlecenie, B2B, umowa o dzieło), a także stażysta, praktykant, wolontariusz itp.
• Pracownikiem pracującym z dziećmi jest każda osoba, której rzeczywiste obowiązki są związane z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi.
• Zarządca – organ/podmiot/osoba zarządzająca danym obiektem oferującym miejsca noclegowe, odpowiedzialna za właściwe funkcjonowanie obiektu pod względem formalnym.

Rozdział I

Pracownicy obiektu

Zasady ogólne

1. Obiekty oferujące miejsca noclegowe prowadzą edukację swoich pracowników w celu wyposażenia ich w umiejętność rozpoznawania objawów/symptomów krzywdzenie dziecka oraz umiejętność szybkiego i odpowiedniego reagowania na sytuacje krzywdzenia.

Każdy obiekt może realizować ww. edukację poprzez różne formy np.: szkolenia zewnętrzne, wewnętrzne, e-learning, materiały edukacyjne wypracowane przez obiekt i dostępne dla pracowników, materiały edukacyjne dostępne bezpłatnie, wypracowane przez inne organizacje.

2. Każdy pracownik, przed dopuszczeniem do pracy, zapoznaje się ze Standardami Ochrony Dzieci, co potwierdza złożeniem oświadczenia o dokonaniu tej czynności. Jednocześnie składa zobowiązanie przestrzegania zasad i procedur zawartych w standardach.
3. Obiekty oferujące miejsca noclegowe uwzględniają sytuację dzieci z niepełnosprawnościami oraz dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Obiekt powinien sporządzić listę materiałów edukacyjnych i udostępnić ją pracownikom, tak aby mieli możliwość samodzielnego szkolenia się w zakresie symptomów krzywdzenia oraz reagowania na krzywdzenie dziecka.

Zatrudnianie osób do pracy z dziećmi

Przed zatrudnieniem lub skierowaniem danej osoby do pracy z dziećmi[2] ustalane jest, czy w przeszłości nie dopuściła się krzywdzenia dziecka.  Ustalenia następują zgodnie z art. 21 ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich.

W przypadku obiektów noclegowych należy każdorazowo weryfikować, czy obowiązki danego pracownika wchodzą w zakres działalności wymienionych w art. 21 ustawy o ochronie małoletnich.

Osoby, których rzeczywiste obowiązki będą polegały na edukacji, opiece nad dziećmi itp. zostaną sprawdzone przez pracodawcę w Rejestrze Sprawców Seksualnych. One same będą też musiały dostarczyć przed nawiązaniem stosunku pracy lub przed dopuszczeniem do działalności informacje o karalności.

W przypadku obiektów oferujących miejsca noclegowe najczęściej będą to osoby zatrudniane do pracy z dziećmi podczas organizowania im czasu wolnego lub zajęć edukacyjnych (specjalne wydarzenia na terenie obiektu, zielone szkoły – o ile pracownik obiektu zostaje wyznaczony do prowadzenia zajęć lub do opieki nad dziećmi; kącik malucha – jeśli jest tam pracownik, który sprawuje nadzór lub opiekę nad dziećmi/organizuje im czas, itp). Będą to także pracownicy, którzy są opiekunami niepełnoletnich praktykantów, stażystów i wolontariuszy (przykładowe stanowiska pracownicze Załącznik nr 8 ).

W sytuacji jakichkolwiek wątpliwości pracodawca zawsze może poprosić pracowników, którzy nie zajmują się bezpośrednio pracą z dziećmi, ale mogą mieć z nimi pośredni kontakt, do podpisania dobrowolnych oświadczeń o niekaralności i dołączyć je do akt osobowych.

Informacje z Krajowego Rejestru Karnego może uzyskać osoba, której ta informacja ma dotyczyć (kandydat/pracownik). Zaświadczenie można uzyskać bezpośrednio w sądzie lub on-line. Szczegółowe informacje można sprawdzić tutaj:https://www.gov.pl/web/gov/uzyskaj-zaswiadczenie-z-krajowego-rejestru-karnego. Uzyskanie zaświadczenia jest płatne.

Zakres kompetencji i odpowiedzialności osób wyznaczonych do wdrażania  Standardów Ochrony Dzieci w obiektach oferujące miejsca noclegowe

• Nadzór nad stosowaniem Standardów Ochrony Dzieci prowadzi Zarządca .
• Zarządca powołuje koordynatora ds. Standardów Ochrony Dzieci (w dalszej części dokumentu zwanego „Koordynatorem”).
• Koordynator jest osobą odpowiedzialną za zapoznanie pracowników z treścią Standardów Ochrony Dzieci oraz monitorowanie jej stosowania w obiekcie oferującym miejsca noclegowe .
• Koordynator organizuje i dokumentuje proces edukacji pracowników w zakresie rozpoznawania symptomów, że przebywające w obiekcie dziecko może być krzywdzone oraz sposobów szybkiego i odpowiedniego reagowania na takie sytuacje, zgodnie z procedurami przyjętymi przez obiekt.
• Koordynator opisuje każdą interwencję lub zgłoszone zdarzenie związane z krzywdzeniem dziecka na terenie obiektu w dokumencie, który jest stworzony do tego celu (np. dziennik zdarzeń lub rejestr interwencji).
• W przypadku uzasadnionego podejrzenia, że doszło do popełnienia przestępstwa, Koordynator jest odpowiedzialny za zabezpieczenie dowodów (w tym nagrań z monitoringu) i przekazanie ich na wniosek służb w formie kopii listem poleconym lub osobiście prokuratorowi lub policji.
• Koordynator jest odpowiedzialny za prowadzenie procedury w sytuacji, kiedy doszło do skrzywdzenia dziecka przez pracownika obiektu lub inną osobę dorosłą, która nie jest bezpośrednio zatrudniona przez obiekt oferujący miejsca noclegowe, lecz przez podmiot trzeci.
• Koordynator jest odpowiedzialny za monitorowanie i aktualizację Standardów Ochrony Dzieci oraz ich dostępność zarówno wśród pracowników, jak i innych podmiotów współpracujących z obiektem oraz gości.
• Dane koordynatora są dostępne dla wszystkich pracowników i gości obiektu, również dzieci. Dane muszą zawierać informację, w jaki sposób można skontaktować się z Koordynatorem (adres e-mail, telefon, dostępność: dni i godziny pracy).

W zależności od struktury zatrudnienia oraz sposobu funkcjonowania, obiekt oferujący miejsca noclegowepowinien wytypować osobę/osoby odpowiedzialne za wdrażanie Standardów Ochrony Dzieci, określić ich kompetencje i odpowiedzialność w zakresie:

1. a) składania zawiadomień w sytuacji podejrzenia popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego,
2. b) przygotowania personelu podmiotu do stosowania standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności.

Powyższe odpowiedzialności może realizować jedna lub kilka osób wyznaczonych przez zarządcę, a ich dane powinny zostać udostępnione zarówno dla pracowników obiektu jak i gości.

W sytuacji powołania więcej niż jednej osoby, należy zadbać o precyzyjne określenie zakresu obowiązków i odpowiedzialności każdej z nich.

W sytuacji wyboru jednej osoby do wszystkich powyższych zadań należy przemyśleć sytuacje, w której ta osoba może być nieobecna i inny pracownik musi podjąć się wypełniania tych funkcji.

Zasady bezpiecznych relacji pracownik – dziecko

1. Do stosowania poniższych zasad zobowiązani są wszyscy pracownicy obiektu oferującego miejsca noclegowe, również inne osoby dorosłe, które mają kontakt z dziećmi na terenie obiektu, jeśli kontakt ten odbywa się za zgodą obiektu.
2. Naczelną zasadą wszystkich działań podejmowanych przez pracowników mających kontakt z dziećmi znajdującymi się na terenie obiektów oferujących miejsca noclegowe jest traktowanie dziecka z szacunkiem i uwzględnianie jego godności i potrzeb.
3. Niedopuszczalne jest stosowanie przez pracowników i inne osoby dorosłe wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie.

Zachowania i praktyki oczekiwane od pracowników

1. W komunikacji z dzieckiem zachowuj cierpliwość i szacunek.
2. Słuchaj uważnie dziecka i udzielaj mu odpowiedzi adekwatnych do jego wieku i danej sytuacji. Komunikując się z dzieckiem staraj się, by Twoja twarz była na poziomie twarzy dziecka.
3. Zapewnij dziecko, że jeśli czuje się niekomfortowo z jakąś sytuacją, potrzebuje pomocy, może o tym powiedzieć Tobie lub innej wskazanej osobie i uzyskać pomoc.
4. Poinformuj dziecko, gdzie w obiekcie oferującym miejsca noclegowe znajdują się Standardy Ochrony Dzieci w wersji dla niego zrozumiałej. Zapewnij, że jeśli będzie miało pytania może się zgłosić do Ciebie lub innej wyznaczonej osoby.
5. Traktuj dzieci jednakowo.
6. Zadbaj o bezpieczną przestrzeń. Jeśli w obszarze, w którym pracujesz przebywają dzieci, upewnij się, że sprzęt i wyposażenie są używane w sposób zgodny z przeznaczeniem, a otoczenie jest bezpieczne (zwróć uwagę na zabezpieczenia okien i schodów, ograniczony dostęp do ruchliwych dróg, otwartej wody itd.).
7. Jeśli widzisz dziecko/dzieci pozostawione bez opieki, a sytuacja może wskazywać na zagrożenie bezpieczeństwa dziecka, podejmij działania, aby odnaleźć rodzica/opiekuna.

Zachowania i praktyki niedopuszczalne ze strony pracowników w stosunku do dzieci w obiekcie

1. Nie wolno Ci krzyczeć, zawstydzać, upokarzać, lekceważyć i obrażać dziecka.
2. Nie wolno Ci bić, szturchać, popychać ani w jakikolwiek sposób naruszać integralności fizycznej dziecka, chyba, że występuje zagrożenie zdrowia lub życia dziecka.
3. Nie wolno Ci nawiązywać z dzieckiem jakichkolwiek relacji romantycznych lub seksualnych ani składać mu nieodpowiednich propozycji. Obejmuje to także seksualnie komentarze, żarty, gesty oraz udostępnianie dzieciom treści erotycznych i pornograficznych bez względu na ich formę.
4. Nie wolno Ci utrwalać wizerunku dziecka w celach prywatnych ani służbowych (nagrywanie, fotografowanie) bez zgody rodziców/opiekunów dziecka i zgody samego dziecka. Dotyczy to także umożliwienia osobom trzecim utrwalenia wizerunków dzieci. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy wizerunek dziecka stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza – wtedy zgoda rodzica/opiekuna dziecka nie jest wymagana.
5. Nie wolno Ci nawiązywać kontaktu z dzieckiem poprzez prywatne kanały komunikacji (prywatny telefon, e-mail, komunikatory, profile w mediach społecznościowych), ani spotykać się dzieckiem poza miejscem pracy.
6. Nie wolno Ci proponować dziecku alkoholu, wyrobów tytoniowych ani nielegalnych substancji.
7. Nigdy nie dotykaj dziecka, jeśli ono tego nie chce ani w sposób, który może być uznany za nieprzyzwoity lub niestosowny.

Jeśli będziesz świadkiem jakiegokolwiek z wyżej opisanych zachowań i/lub sytuacji ze strony innych dorosłych lub dzieci, zawsze poinformuj o tym osobę odpowiedzialną w obiekcie za wdrażanie i monitorowanie Standardów ochrony Dzieci lub bezpośredniego przełożonego: [należy wskazać funkcję osoby wraz z danymi kontaktowymi, do której należy zgłaszać krzywdzenie dzieci przez pracownika, inną osobę dorosłą czy rówieśnika]

Rozdział II

Procedura identyfikacji dziecka podczas rejestracji w recepcji

Jedną z form skutecznego zapobiegania krzywdzeniu dzieci jest ustalenie tożsamości dziecka przebywającego w obiekcie noclegowym i jego relacji z dorosłym, z którym przebywa w obiekcie.

W tym celu Pracownik recepcji podejmuje wszelkie możliwe kroki zmierzające do przeprowadzenia identyfikacji dziecka i jego relacji z osobą dorosłą, która towarzyszy dziecku.

Na potrzeby  identyfikacji dziecka i jego relacji z osobą dorosłą, z którą przebywa w obiekcie, należy:

1. Poprosić o dokument tożsamości dziecka (dowód osobisty) lub inny dokument potwierdzający dane dziecka. Przykładowe inne dokumenty mogące posłużyć identyfikacji to: legitymacja szkolna, aplikacja MObywatel, Internetowe Konto Pacjenta.
2. W przypadku braku dokumentu tożsamości lub odmowy jego okazania należy poprosić o podanie danych dziecka (np. imię, nazwisko, adres, datę urodzenia) przez zarówno osobę dorosłą oraz dziecko.Dodatkowo należy zapytać zarówno osobę dorosłą jak i dziecko o relację między nimi. Przykładowy schemat rozmowy z dorosłym i dzieckiem znajduje się w Załączniku nr 2.
3. Jeżeli osoba dorosła nie jest opiekunem dziecka, powinna zostać poproszona o okazanie stosownego dokumentu np. zgody rodzica na podróżowanie danej osoby z dzieckiem. Może to być zgoda sporządzona w formie pisemnej z podpisem urzędowo poświadczonym przez notariusza lub zgoda podpisana przez rodzica dziecka, w której będą wpisane dane dziecka, adres jego zamieszkania, telefon do rodzica i numer dokumentu tożsamości/numer PESEL osoby, której rodzic powierzył opiekę nad dzieckiem. Jeśli osoba dorosła nie posiada żadnego z ww. dokumentów, należy poprosić ją o wypełnienie stosownego oświadczenia, zgodnie ze wzorem przygotowanym przez obiekt oferujący miejsca noclegowe . Oświadczenie powinno zawierać dane dziecka i dane dorosłego, z którym dziecko przebywa, wraz ze wskazaniem relacji, jaka występuje pomiędzy dzieckiem a dorosłym. W przypadku gdy osoba dorosła nie jest rodzicem ani opiekunem dziecka, powinna oświadczyć, iż rodzice/opiekunowie wyrazili zgodę na opiekę nad dzieckiem.
4. W przypadku gdy osoba dorosła, w której towarzystwie przebywa dziecko, odmówi okazania dokumentu dziecka i/lub wskazania relacji między nimi należy wyjaśnić, że procedura służy zapewnieniu bezpieczeństwa dzieciom korzystającym z obiektu oferującego miejsca noclegowe i że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 maja 2016 roku pracownicy obiektu mają obowiązek ustalić, czy dziecko jest bezpieczne. Po wyjaśnieniu sprawy w sposób pozytywny należy podziękować za czas poświęcony na upewnienie się, że dziecko jest pod dobrą opieką.
5. W przypadku gdy rozmowa nie rozwieje wątpliwości dotyczących osoby dorosłej towarzyszącej dziecku i jej intencji wobec dziecka, a zwłaszcza, gdy odmawia on okazania dokumentu tożsamości lub złożenia oświadczenia zawierającego dane dziecka, należy o tym dyskretnie powiadomić przełożonego i pracowników ochrony (jeśli przebywają oni w tym czasie na terenie obiektu), w taki sposób, aby nie wzbudzać podejrzeń (można np. powołać się na konieczność skorzystania ze sprzętów na zapleczu recepcji, prosząc osobę dorosłą, aby poczekała wraz z dzieckiem w holu, restauracji lub innym miejscu).
6. Od momentu, kiedy pojawią się pierwsze wątpliwości, pracownik obiektu oferującego miejsca noclegowepowinien być uważny zarówno na dziecko, jak i osobę dorosłą, a o ile to możliwe starać się, by nie pozostali sami.
7. Przełożony, który został powiadomiony o sytuacji, przejmuje rozmowę z osobą dorosłą w celu uzyskania dalszych wyjaśnień.
8. W przypadku gdy rozmowa potwierdzi przekonanie o próbie lub o popełnieniu czynu na szkodę dziecka, przełożony zawiadamia o tym fakcie policję. Dalej stosuje się procedurę jak w przypadku okoliczności wskazujących na skrzywdzenie dziecka (patrz rozdział III).
9. W przypadku, gdy świadkami nietypowych i/lub podejrzanych sytuacji są pracownicy innych działów obiektu oferującego miejsca noclegowe serwis sprzątający, obsługa pokoi, pracownicy baru i restauracji, strefy relaksu, ochrony i in., powinni oni niezwłocznie zawiadomić przełożonego, a w przypadku jego nieobecności – osobę decyzyjną, która podejmie odpowiednie działania (patrz punkty 7 i 8 powyżej).
10. W zależności od sytuacji i miejsca przełożony weryfikuje, na ile podejrzenie krzywdzenia dziecka jest zasadne. W tym celu dobiera odpowiednie środki prowadzące do wyjaśnienia sytuacji lub podejmuje decyzję o przeprowadzeniu interwencji i zawiadamia policję.

Aby uniknąć sytuacji, w których osoba dorosła nie jest przygotowana do okazania dokumentów dziecka (brak dowodu, legitymacji szkolnej lub innych dokumentów umożliwiających tę identyfikację) należy umieścić informację o takim obowiązku w widocznym miejscu, na swojej stronie www oraz innych stronach pośredniczących w rezerwacji pokoi w obiekcie, a także w potwierdzeniu rezerwacji wysyłanym do gościa.

Należy poinformować osoby dorosłe podróżujące z dziećmi, że podczas rejestracji w obiekcie wymagane będzie okazanie dokumentu pozwalającego na weryfikację tożsamości dziecka, wskazującego na pokrewieństwo (np. dowód osobisty, legitymacja szkolna, aplikacja MOBYWATEL Internetowe Konto Pacjenta, akt stanu cywilnego, zgoda notarialna rodzica na podróżowanie danej osoby z dzieckiem lub zgoda podpisana przez rodzica dziecka wraz ze wskazaniem danych dziecka, adresu jego zamieszkania, kontaktem telefonicznym do rodzica i numerem dokumentu tożsamości/numerem PESEL osoby, której rodzic powierzył opiekę nad dzieckiem).

W przypadku, gdy osoba dorosła nie posiada takich dokumentów minimalnym działaniem ze strony personelu będzie uważna rozmowa z dzieckiem i dorosłym.

Wzór oświadczenia, które składa dorosła osoba w sytuacji braku dokumentów lub możliwości ustalenia relacji oraz tożsamości dziecka i dorosłego, powinien zostać skonsultowany pod kątem RODO oraz innych regulacji obowiązujących na terenie obiektu.

Rozdział III

Procedura interwencji w sytuacji ujawnienia okoliczności wskazujących na krzywdzenie dziecka przez osobę dorosłą

1. Ujawnienie krzywdzenia może nastąpić w następujący sposób:
2. dziecko ujawniło pracownikowi obiektu fakt krzywdzenia,
3. pracownik zaobserwował krzywdzenie,
4. dziecko ma na sobie ślady krzywdzenia (np. zadrapania, zasinienia), a zapytane odpowiada niespójnie i/lub chaotycznie lub/i popada w zakłopotanie, bądź występują inne okoliczności mogące wskazywać na krzywdzenie np. znalezienie materiałów pornograficznych z udziałem dzieci w pokoju osoby dorosłej.
5. Pracownik, który ma uzasadnione podejrzenie, że dziecko przebywające w obiekcie jest lub zostało skrzywdzone, powinien niezwłocznie zawiadomić przełożonego/osobę decyzyjną, która zawiadamia policję.
6. W przypadku istniejącego zagrożenia bezpieczeństwa dziecka, pracownik, który powziął uzasadnione podejrzenie skrzywdzenia dziecka niezwłocznie zawiadamia policję, dzwoniąc pod numer 112 i opisując okoliczności zdarzenia. Niezależnie od powyższego Pracownik zawiadamia o zdarzeniu Koordynatora obiektu oferującego miejsca noclegowe.
7. Należy dołożyć starań, aby utrudnić lub nawet uniemożliwić dziecku oraz osobie podejrzewanej o krzywdzenie dziecka oddalenie się z obiektu.
8. W przypadku określonym w art. 243 Kodeksu Postepowania Karnego można dokonać ujęcie obywatelskiego osoby podejrzewanej. W takiej sytuacji, do czasu przybycia policji, osoba zatrzymana pozostaje pod nadzorem pracowników ochrony lub innych pracowników obiektu oferującego miejsca noclegowe, którzy mogą dokonać takich czynności bez narażenia swojego zdrowia lub życia.
9. W każdym przypadku należy zadbać o bezpieczeństwo dziecka. Dziecko, w miarę możliwości powinno przebywać pod opieką pracownika do czasu przyjazdu policji. O ile to możliwe, należy podjąć próbę wsparcia dziecka.
10. W przypadku uzasadnionego podejrzenia, że doszło do popełnienia przestępstwa skutkującego kontaktem dziecka z materiałem biologicznym sprawcy (sperma, ślina, naskórek), należy w miarę możliwości nie dopuścić, aby dziecko myło się oraz jadło/piło do czasu przyjazdu policji. Należyspokojnie i z szacunkiem wyjaśnić dziecku, dlaczego zastosowano wobec niego takie ograniczenia.
11. Po przejęciu dziecka przez policję należy zabezpieczyć materiał z monitoringu oraz inne istotne dowody (np. dokumenty) dotyczące zdarzenia i przekazać je Koordynatorowi, który na wniosek służb przekaże ich kopię listem poleconym lub osobiście prokuratorowi lub policji.
12. Po interwencji należy zgłosić zdarzenie Koordynatorowi, który następnie opisuje je w dzienniku zdarzeń lub innym dokumencie przeznaczonym do tego celu.

Ujęcie obywatelskie – Art.  243.  Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 37).

• 1. Każdy ma prawo ująć osobę na gorącym uczynku przestępstwa lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa, jeżeli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej tożsamości.

Użyte w § 1 określenie „na gorącym uczynku” oznacza ujęcie sprawcy w toku realizacji którejkolwiek z form stadialnych przestępstwa (ale nie wykroczenia), tj. w fazie karalnego przygotowania, usiłowania lub dokonania. W praktyce najczęściej będzie to usiłowanie, jako że zatrzymanie z reguły udaremnia dokonanie czynu zabronionego. Do podjęcia czynności zatrzymania wystarczy dostrzeżenie samej tylko strony przedmiotowej przestępstwa. (K. Dudka [w:] M. Janicz, C. Kulesza, J. Matras, H. Paluszkiewicz, B. Skowron, K. Dudka, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2020, art. 243).

• 2. Osobę ujętą należy niezwłocznie oddać w ręce policji.

Wyjaśnienie: Obiekt nie ma możliwości weryfikacji swojego podejrzenia na podstawie faktów czy dowodów, od tego jest organ procesowy. W ust. 2 opisaliśmy sytuacje, kiedy zachodzi uzasadnione podejrzenie. Do zatrzymania obywatelskiego nie jest konieczne wystąpienie dokonania czynu zabronionego (np. „najścia” dorosłego w trakcie obcowania z dzieckiem), do zatrzymania wystarczające są formy stadialne czynu, zatem przygotowanie, usiłowanie czy dokonanie. Zatrzymanie w momencie usiłowania (a zatem bezpośredniego zmierzania do dokonania czynu) jest jego zapobieżeniem. Usiłowaniem będzie w tym przypadku już próba wynajęcia pokoju z dzieckiem.

 

Rozdział IV

Procedura w przypadku podejrzenia lub stwierdzenia

krzywdzenia dziecka przez pracownika/inną osobę dorosłą

1. W przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka przez pracownika lub inną osobę dorosłą, która nie jest bezpośrednio zatrudniona przez obiekt oferujący miejsca noclegowe lecz przez podmiot trzeci, osoba, która powzięła tę informację powinna niezwłocznie poinformować o tym fakcie Koordynatora, a pod jego nieobecność inną osobę wyznaczoną do tego celu.
2. Jeżeli zagrożone jest życie lub zdrowie dziecka, osoba, która powzięła wiadomość na ten temat, powinna niezwłocznie powiadomić policję, dzwoniąc na numer alarmowy 112, podając dane własne, dane dziecka (o ile to możliwe), miejsce pobytu dziecka oraz opis okoliczności sprawy oraz powiadomić przełożonego/osobę decyzyjną, który powiadamia opiekunów/rodziców dziecka. Osoba, która powzięła wiadomość o zdarzeniu informuje także Koordynatora w formie mailowej/pisemnej.
3. W przypadku, gdy pracownik dopuścił się wobec dziecka innej formy krzywdzenia niż popełnienie przestępstwa na jego szkodę, Koordynator, po powzięciu informacji, powinien zbadać wszystkie okoliczności sprawy, w szczególności wysłuchując pracownika podejrzewanego o krzywdzenie oraz innych świadków zdarzenia. W sytuacji, gdy naruszenie dobra dziecka jest znaczne, w szczególności, gdy doszło do dyskryminacji lub naruszenia godności dziecka, Koordynator powinien zarekomendować osobie kierującej obiektem adekwatne działania personalne w stosunku do tego pracownika.
4. Jeżeli osoba, która dopuściła się krzywdzenia nie jest bezpośrednio zatrudniona przez obiekt oferujący miejsca noclegowe lecz przez podmiot trzeci (np. outsourcing) wówczas należy zarekomendować zakaz jej wstępu na teren obiektu, a w razie potrzeby rozwiązać z podmiotem trzecim umowę.

Należy wskazać pracownikom innej niż Koordynator osoby, która może przyjąć zgłoszenie o skrzywdzeniu dziecka przez pracownika lub inną osobę dorosłą. Wynika to z faktu, że czasami Koordynator nie będzie obecny, a sprawa będzie wymagała pilnej interwencji. To również zapobiega sytuacji, w której to Koordynator może stać się osobą krzywdzącą i wtedy pracownik musi mieć alternatywę zgłoszenia tego faktu innemu pracownikowi.

Jeśli istnieje taka możliwość, warto zagwarantować pracownikowi zgłaszającemu skrzywdzenie anonimowość, tak aby nie obawiał się poniesienia negatywnych konsekwencji ze strony pracownika, którego podejrzewa o skrzywdzenie, zwłaszcza jeśli będzie to jego przełożony. Stanowi to najczęstszy powód niezgłaszania podejrzeń związanych z krzywdzeniem dziecka przez dorosłego.

Anonimowość zgłoszenia może nie być możliwa w sytuacji, kiedy doszło do przestępstwa i odpowiednie służby będą chciały zweryfikować szczegółowo informacje o zdarzeniu, również poprzez przesłuchanie świadków. Należy o tym poinformować osobę zgłaszającą zdarzenie.

Rozdział V

Procedura w przypadku stwierdzenia stosowania innych form przemocy wobec dziecka przez rodzica/opiekuna/inną osobę dorosłą

1. W przypadku stwierdzenia krzywdzenia dziecka przez rodzica/opiekuna lub inną osobę dorosłą, z którą dziecko przebywa na terenie obiektu, każdy pracownik będący świadkiem takiego krzywdzenia powinien na nie stanowczo zareagować.
2. Jeżeli zagrożone jest życie lub zdrowie dziecka, osoba, która powzięła wiadomość na ten temat, powinna niezwłocznie powiadomić policję, dzwoniąc na numer alarmowy 112, podając dane własne, dane dziecka (o ile to możliwe), miejsce pobytu dziecka oraz opis okoliczności sprawy oraz powiadomić przełożonego/osobę decyzyjną. Osoba, która powzięła wiadomość o zdarzeniu informuje także Koordynatora, co najmniej w formie mailowej/pisemnej.
3. Jeżeli pracownik obiektu jest świadkiem przemocy fizycznej zastosowanej wobec dziecka (klapsy, szarpanie, krzyk, inne wymienione w definicji przemocy fizycznej) powinien starać się przerwać krzywdzenie i zareagować. Możliwe formy i sposoby reagowania na krzywdzące zachowania rodzica/opiekuna/innej osoby dorosłej wobec dziecka znajdują się w Załączniku nr 10.
4. W sytuacji pozostawienia dziecka poniżej 7 roku życia bez opieki, pracownik, który powziął informacje o takim zdarzeniu, powinien powiadomić o tym fakcie przełożonego. Przełożony, który został powiadomiony o sytuacji, podejmuje decyzje o dalszym powstępowaniu, w kontekście zapisów Kodeksu Karnego i Kodeksu Wykroczeń^[3]. W zależności od tego kontekstu przełożony podejmuje próbę odnalezienia rodzica/opiekuna prawnego lub innej osoby dorosłej, z którą dziecko przebywa na terenie obiektu i wyjaśnia, że nie może on pozostawiać dziecka bez opieki. W sytuacji, kiedy odnalezienie rodzica/opiekuna prawnego lub innej osoby dorosłej, z którą dziecko przebywa w obiekcie nie jest możliwe, lub rodzic/opiekun prawny/inna osoba dorosła nie chce lub/i nie jest zdolna przejąć opieki nad dzieckiem, przełożony zawiadamia o tym fakcie policję. W każdym przypadku należy zadbać o bezpieczeństwo dziecka.

 

Rozdział VI

Monitoring i ewaluacja Standardów Ochrony Dzieci

 

1. Zarządca powołuje Koordynatora odpowiedzialnego za Standardy Ochrony Dzieci stosowane w Obiekcie oferującym miejsca noclegowe i umieszcza jego dane kontaktowe w miejscu łatwo dostępnym dla personelu oraz gości hotelu, w tym również dzieci.
2. Zarządca określa zakres zadań oraz kompetencji Koordynatora w zakresie przygotowania pracowników do stosowania zapisów Standardów Ochrony Dzieci, zasad przygotowania pracowników do ich stosowania oraz sposobu dokumentowania tych czynności
3. Koordynator, o którym mowa w punkcie poprzedzającym, co najmniej raz na dwa lata dokonuje monitoringu i ewaluacji Standardów Ochrony Dzieci.
4. Monitoring i ewaluacja obejmują weryfikację realizacji Standardów Ochrony Dzieci, reagowanie na sygnały naruszenia zasad i procedur oraz zaproponowanie zmian w dokumencie, zwłaszcza pod kątem dostosowania ich do aktualnych potrzeb oraz zgodności z obowiązującymi przepisami.
5. Koordynator przeprowadza wśród pracowników obiektu oferującego miejsca noclegowe, co najmniej raz na 2 lata, ankietę monitorującą poziom realizacji Standardów Ochrony Dzieci.
6. W ankiecie pracownicy mogą proponować zmiany oraz wskazywać naruszenia w obszarze zasad i procedur Standardów Ochrony Dzieci w obiekcie oferującym miejsca noclegowe.
7. Koordynator dokonuje opracowania ankiet wypełnionych przez pracowników, sporządza na tej podstawie raport z monitoringu, który następnie przekazuje Zarządcy. Zarządca lub rolnik wprowadza do dokumentu niezbędne zmiany i ogłasza pracownikom nowe brzmienie Standardów Ochrony Dzieci.

Określenie zakresu kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie pracowników podmiotu do stosowania Standardów Ochrony Dzieci, zasady przygotowania pracowników do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności, jest obowiązkiem ustawowym. W tym dokumencie zaproponowano, aby te obowiązki wykonywał powołany w tym celu Koordynator. Zanim jednak określimy kompetencje, najpierw należy szczegółowo określić zakres obowiązków tej osoby i zweryfikować, jakie powinna mieć ona umiejętności i zasoby, aby móc wykonywać wszystkie z tych zadań.

Dobrą praktyką jest monitorowanie i ewaluacja Standardów Ochrony Dzieci raz w roku (zgodnie z wymogami ustawy raz na 2 lata) lub po każdorazowej zmianie przepisów w tym zakresie. Wynika to z faktu, że łatwiej jest na bieżąco reagować na zmiany dotyczące wymogów prawnych, które dynamicznie się zmieniają, a także można szybciej zdiagnozować, że Standardy wymagają zmiany jakichś zapisów np. część zasad czy procedur nie działa właściwie albo nie jest stosowana przez pracowników, co wymaga szybkiej reakcji i adekwatnych działań.

Rozdział VII

Przepisy końcowe

1. Standardy Ochrony Dzieci wchodzą w życie z dniem 15 sierpnia 2024 r.
2. Standardy Ochrony Dzieci są udostępnione wszystkim pracownikom poprzez umieszczenie ich na stronie internetowej Prowincji (franciszanie-warszawa.pl)
3. Standardy Ochrony Dzieci są udostępniane pełnoletnim gościom Obiektów oferujących miejsca noclegowe poprzez umieszczenie na stronie internetowej obiektu.
4. Standardy Ochrony Dzieci udostępnione są w wersji zrozumiałej i skróconej dla dzieci przebywających na terenie Obiektów oferujących miejsca noclegowe w miejscu dla nich dostępnym i widocznym. Wersja skrócona może zawierać elementy graficzne.

Przygotowanie wersji skróconej Standardów Ochrony Dzieci

1. a) dobór odpowiedniego języka, zrozumiałego dla różnych grup wiekowych,

formy graficznej, która będzie łatwiej przyswajalna dla dzieci – zwłaszcza młodszych;

1. b) koncentracja treści na wskazaniu, że w obiekcie wszyscy pracownicy traktują dziecko z szacunkiem i godnością oraz nie zgadzają się na żadne formy krzywdzenia;
2. c) zamieszczenie w dokumencie informacji wyjaśniających czym jest krzywdzenie – wymieniając wszystkie jego formy (czasami dzieci nie wiedzą, że są krzywdzone), co dziecko może zrobić i do kogo się zgłosić, kiedy czuje się zagrożone lub zaniepokojone,
3. d) wskazanie pożądanych i zakazanych zachowań dorosłych pracowników wobec dzieci.
4. e) warto, aby skrócona wersja była przetłumaczona na inny język niż polski.

Zasady bezpiecznych relacji pomiędzy dziećmi:

Jeżeli w obiekcie organizowane są zajęcia dla dzieci lub charakter pracy obiektu powoduje, że w obiekcie są grupy dzieci, które ze sobą przebywają dłuższy czas lub spotykają się cyklicznie, a dzieci funkcjonują w społeczności i tworzą się między nimi relacje obiekt powinien stworzyć załącznik do Standardów Ochrony Dzieci  pn. „Zasady bezpiecznych relacji pomiędzy dziećmi”. W przypadku obiektów, w których kontakt między dziećmi jest okazjonalny i krótkotrwały wprowadzenie zasad nie jest konieczne.

Treść „Zasad bezpiecznych relacji między dziećmi” powinna zostać wypracowana w sposób partycypacyjny, z udziałem dzieci i z uwzględnieniem specyfiki obiektu oraz potrzeb dzieci w nim przebywających. W sytuacji, gdy w obiekcie przebywają dzieci w różnych grupach wiekowych i z różnymi potrzebami, można opracować wersje zasad dla różnych grup.

Zagadnienia, które powinny znaleźć się w „Zasadach bezpiecznych relacji między dziećmi”:

1. Zasady komunikacji (w tym komunikacji internetowej)
2. Zakaz stosowania przemocy w jakiejkolwiek formie
3. Sposoby rozwiązywania konfliktów
4. Szacunek dla cudzej własności, prywatności i przestrzeni
5. Równe traktowanie, szacunek dla różnorodności, indywidualnej tożsamości i ekspresji

 

Załącznik nr 1. Oświadczenie o zapoznaniu się ze Standardami Ochrony Dzieci.

Miejscowość, dnia …………………………..

Oświadczam, że zapoznałam/-em się ze Standardami Ochrony Dzieci obowiązującymi w [………………] i zobowiązuję się do ich przestrzegania.

 

                                                                                                 Czytelny Podpis

 

 

Załącznik nr 2. Przykładowy schemat rozmowy z dorosłym i z dzieckiem podczas identyfikacji

1. Podczas rozmowy z osobą dorosłą należy zachować spokój, być uprzejmym i cierpliwym.
2. Na początku rozmowy warto poinformować osobę dorosłą, że w [nazwa obiektu] obowiązują Standardy Ochrony Dzieci i w związku z tym, obowiązkiem pracownika jest weryfikacja tożsamości dziecka i relacji łączącej go z osobą dorosłą, towarzyszącą dziecku. Jest to również zgodne z ustawą o ochronie małoletnich.
3. Mogą zaistnieć sytuacje, w których osoba dorosła będzie czuła się niekomfortowo, wyrazi swój sprzeciw albo niezadowolenie. Nie musi to oznaczać, że jest ona potencjalnym przestępcą.

Przykład rozmowy z gościem:

«W naszym Obiekcie obowiązują Standardy Ochrony Dzieci, w związku z tym, w momencie rejestracji prosimy o przedstawienie dokumentów tożsamości dziecka i towarzyszącej mu osoby. Czy dziecko ma przy sobie dokument tożsamości?» (legitymacja, paszport, inne, pozwalające ustalić tożsamość dziecka).

Jeżeli dziecko nie posiada dokumentu lub po jego sprawdzeniu nie ma pewności, że osoba dorosła jest prawnym opiekunem dziecka, zadajemy osobie dorosłej poniższe pytania, które pomogą ocenić sytuację:

1. Jak nazywa się dziecko, ile ma lat?
2. Czy jest Pan/Pani prawym opiekunem dziecka? lub Czy dziecko jest z Panem/ Panią spokrewnione? Czy ma Pan/Pani dokument uprawniający do sprawowania opieki nad dzieckiem?
3. Czy ma Pan/Pani zaświadczenie od rodziców dziecka, że przebywa ono pod Pana/Pani opieką?
4. Czy może Pan/Pani lub dziecko wykonać telefon do rodziców/opiekunów, abyśmy mogli to potwierdzić?
5. Czy mogę poznać cel podróży Pana/Pani i dziecka?

 

Przykładowa rozmowa z dzieckiem:

Witamy Cię w naszym obiekcie.

Ja mam na imię………….i jestem odpowiedzialny/a za……………..

Chciałabym/chciałbym Ci zadać kilka pytań:

1. Jak się nazywasz, ile masz lat? Gdzie mieszkasz?
2. Kim jest osoba, z którą przyszedłeś/przebywasz/podróżujesz?
3. Czy znacie się dobrze z tym Panem/Panią?
4. Gdzie są twoi rodzice? Chcielibyśmy się z nimi skontaktować, czy masz do nich numer telefonu?

 

UWAGA:

1. Jeżeli dorosły odpowiada za dziecko, informujemy, że chcemy porozmawiać bezpośrednio z dzieckiem.
2. W każdej sytuacji, w której nie możemy dokonać ustalenia tożsamości dziecka i relacji pomiędzy nim a dorosłym, który mu towarzyszy, prosimy osobę dorosłą o wypełnienie oświadczenia, o którym mowa w rozdziale II pkt 3, ppkt.c.
3. Jeżeli dorosły utrudnia kontakt z dzieckiem, nie chce podać danych dziecka ani wypełnić oświadczenia, należy zaproponować dorosłemu rozmowę z przełożonym.
4. Jeśli osoba dorosła chce zrezygnować z usługi noclegowej z powodu wymaganych procedur i opuścić obiekt wraz z dzieckiem, pracownik recepcji powinien próbować załagodzić sytuację i zaproponować rejestrację dorosłego z dzieckiem bez konieczności składania oświadczenia i podawania danych. Jednocześnie po zakończeniu procesu rejestracji i oddaleniu się osoby dorosłej do pokoju, zgłasza tę sytuację przełożonemu, gdyż istnieje ryzyko, że może dojść do skrzywdzenia dziecka na terenie obiektu. Przełożony podejmuje decyzje o dalszych działaniach: obserwacji osoby dorosłej lub o wezwaniu policji, która może dokonać wylegitymowania i weryfikacji osoby dorosłej i dziecka, z którym ta osoba przebywa.

 

Załącznik nr 3. Zakres danych do sprawdzenia osoby w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym

Zakres danych pracownika niezbędnych do sprawdzenia w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym.

 

Imię i nazwisko: ……………………………………………..

Data urodzenia: ……………………………………………..

Pesel: ……………………………………………….…………….

Nazwisko rodowe: …………………………….……………

Imię ojca: ……………………………………….………………

Imię matki: …………………………………….………………

Rejestr dostępny jest na stronie: https://rps.ms.gov.pl/

By móc uzyskać informacje z rejestru z dostępem ograniczonym, konieczne jest założenie profilu organizacji.

 

 

Załącznik nr 4. Wzór oświadczenia o krajach zamieszkania

………..………………, dnia……………. r.

OŚWIADCZENIE O KRAJACH ZAMIESZKANIA

Oświadczam, że w okresie ostatnich 20 lat mieszkałem/am w następujących państwach, innych niż Rzeczypospolita Polska i państwo, którego jestem obywatelem/-ką:

…

….

Jednocześnie przedkładam informację z rejestrów karnych tych państw uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi/ informację z rejestrów karnych /oświadczenie/-a o niekaralności.

Jestem świadomy/-a odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.

Czytelny Podpis

 

 

Załącznik nr 5. Wzór oświadczenia o niekaralności

 

miejscowość i data

Oświadczenie o niekaralności

Ja, ………………………………………….nr PESEL ……………………/nr paszportu ………………………………

oświadczam, że w państwie ……………………. nie jest prowadzony rejestr karny/ nie wydaje się informacji z rejestru karnego [niepotrzebne skreślić]. Oświadczam, że nie byłam/em prawomocnie skazana/-y w państwie ………………… za czyny zabronione, odpowiadające przestępstwom określonym w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii oraz nie wydano wobec mnie innego orzeczenia, w którym stwierdzono, iż dopuściłam/-em się takich czynów zabronionych, oraz że nie nałożono na mnie obowiązku wynikającego z orzeczenia sądu, innego uprawnionego organu lub ustawy, stosowania się do zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi.

Jestem świadomy/a odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.

Czytelny Podpis

 

Załącznik nr 6. Ankieta monitorująca poziom realizacji Standardów Ochrony Dzieci.

Treść pytania	tak	nie	uwagi
1.                 Czy znasz treść dokumentu Standardy Ochrony Dzieci przed krzywdzeniem
2.                 Czy wiesz, jakie sytuacje mogą wskazywać, że dziecko jest zagrożone skrzywdzeniem?
3.                 Czy znasz procedury reagowania na podejrzenie lub stwierdzenie krzywdzenia dziecka na terenie obiektu?
4.                 Czy zdarzyło Ci się zaobserwować naruszenie zasad zawartych w Standardach Ochrony Dzieci przed krzywdzeniem?
a)                  Jeśli tak – jakie zasady zostały           naruszone? (odpowiedź opisowa)
b)                 Czy podjąłeś/aś jakieś działania: jeśli tak – jakie, jeśli nie – dlaczego? (odpowiedź opisowa)
5.                 Czy masz jakieś sugestie zmian dotyczących Standardów Ochrony Dzieci przed krzywdzeniem? (odpowiedź opisowa)

 

Załącznik nr 7. Przykłady sytuacji mogących budzić podejrzenia lub wskazywać na krzywdzenie dziecka

 

UWAGA!

Wystąpienie niektórych zdarzeń nie oznacza automatycznie, że dochodzi do krzywdzenia małoletniego. Ważne jest, żeby zachować czujność i zwracać uwagę na sytuacje, które wzbudzają niepokój. Sytuacją niepokojącą będzie na pewno taka, w której relacja osoby dorosłej i dziecka nie wydaje się swobodna i opiekuńcza.

RECEPCJA

Gość nie chce podać swoich danych osobowych ani danych dziecka.	Gość zabiera dziecko bezpośrednio do pokoju, sprawia wrażenie jakby nie chciał, żeby dziecko nawiązało kontakt z osobą pracującą w recepcji.
Gość oświadcza, że nie ma dokumentów swoich i/lub dziecka; nie chce udzielić wyjaśnień.	Gość, który melduje się z dzieckiem, zaprasza inne osoby, które nie są gośćmi obiektu (osoby takie mogą pojawiać się na krótki czas).
Gość z dzieckiem płaci gotówką albo kartą prepaid. Płaci codziennie (nie wie, na jak długo się zatrzyma) albo prosi kogoś innego, żeby zapłacił za jego pobyt.	Gość z dzieckiem wynajmuje pokój na godziny albo nie na cały dzień; lub wynajmuje pokój na bardzo długi okres.
Gość posiada ze sobą gadżety czy przedmioty, które mogą być przekazywane dzieciom jako prezenty.	Gość, który przyjeżdża z dzieckiem, nie ma bagażu albo przyjeżdża z bardzo małym bagażem (podręczna torba/aktówka).
Gość pojawia się w obiekcie z dzieckiem, z którym wcześniej nie meldował się w recepcji.	Gość zachowuje się wobec dziecka w sposób nacechowany seksualnie, a relacja między osobą dorosłą a dzieckiem nie wydaje się naturalna i opiekuńcza.
Gość niebędący rodzicem dziecka wynajmuje pokój, w którym jest mniej łóżek niż meldowanych osób – np. łóżko małżeńskie.	Dziecko jest ubrane w sposób nieodpowiedni do pogody albo nieadekwatny względem osoby dorosłej, z którą przyjechało do obiektu.
Podczas rejestracji dziecko wydaje się niespokojne, zestresowane czy zmuszone do przebywania w obiekcie z osobą dorosłą.	Dzieci sprzedające drobne przedmioty albo żebrzące pod obiektem.
Dziecko przychodzi do obiektu późno w nocy lub w czasie, kiedy powinno być w szkole.	Dziecko nie wie, gdzie jest albo pytane o cel podróży podaje niespójne odpowiedzi.
Dorosły meldujący się z dzieckiem, nie pozwala nawiązać recepcjoniście bezpośredniego kontaktu z dzieckiem – odpowiada za dziecko, nie dopuszcza dziecka do głosu.	Dziecko sprawia wrażenie, jakby było pod wpływem środków odurzających lub alkoholu (zaburzony i błędny wzrok, problem z utrzymaniem równowagi, niewyraźna mowa, brak reakcji na bodźce).

 

RESTAURACJA i BAR

Gość przychodzi do baru lub restauracji z dzieckiem, z którym nie był zameldowany w obiekcie.	Osoby z zewnątrz, niezameldowane w obiekcie, zdają się szukać klientów i coś im oferować (możliwe, że będą chciały pośredniczyć w przekazaniu kontaktów do dzieci).
Gość dopytuje się o usługi seksualne dla dorosłych, w tym z młodymi osobami (np. zasłyszana rozmowa w barze lub restauracji).	Nastolatki czekają przy stole albo w barze na osobę dorosłą, która je odbiera i nie wydaje się ich rodzicem czy opiekunem (możliwe, że jest to klient, sutener albo handlarz ludźmi).
Dzieci, które wydają się być bez opieki, proszą o jedzenie, napoje czy pieniądze.	Wymiana gotówki pomiędzy osobą dorosłą a dzieckiem (wymiana może budzić podejrzenie przekazywania wynagrodzenia za usługi).
Dzieci wydają się niespokojne, zdenerwowane i unikają kontaktu wzrokowego.	Podczas pobytu osoba dorosła i dziecko nie przychodzą do sali na śniadanie.
Osoba dorosła zachowuje się w sposób nacechowany seksualnie wobec dziecka – nie jest to naturalna i opiekuńcza relacja.	Dorosły podaje dziecku alkohol.

 

SŁUŻBA PIĘTER

Wywieszka “Nie przeszkadzać” ciągle widoczna na drzwiach pokoju, w którym przebywają dzieci.	Brak zgody na sprzątanie pokoju przez cały pobyt gościa.
Dużo banknotów/gotówki zauważonych w pokoju (może świadczyć o nielegalnych płatnościach).	Dzieci pozostawione bez opieki przez długi czas w pokoju lub w ogóle nie wychodzące z pokoju (np. donoszone jest im jedzenie).
Zauważone w pokoju w dużej liczbie komputery, telefony komórkowe, czytniki do kart płatniczych.	Osoba dorosła i dzieci nieczęsto wychodzą z pokoju, prawie wcale nie wychodzą albo wychodzą tylko w godzinach, kiedy mało gości przemieszcza się po obiekcie.
W pokoju znajdują się ubrania dziecięce albo zabawki, mimo że dziecko nie zostało zameldowane w obiekcie.	Osoby dorosłe, które nie są gośćmi obiektu, przebywają w lobby, zdają się obserwować okolicę i kontaktują z gościem obiektu, który przyjechał z dzieckiem.
Zauważona duża ilość alkoholu albo narkotyki w pokoju, w którym osoba dorosła zameldowała się z dzieckiem.	W pokoju, w którym osoba dorosła zameldowała się tylko z dzieckiem/dziećmi, znajdują się prezerwatywy, narkotyki, etc. materiały pornograficzne, zostawione w widocznym miejscu.

 

Załącznik nr 8: Zasady weryfikacji informacji o karalności

 

Kategorie stanowisk:

1. Pracownik pracuje dziećmi i wykonuje obowiązki wchodzące w zakres art. 21 ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (np. prowadzi zajęcia i sprawuje opiekę nad małoletnimi w obiekcie). Istnieje ustawowy obowiązek weryfikacji pracownika w Rejestrze Sprawców Przestępstw Seksualnych oraz wymagane jest przedstawienie przez pracownika informacji z zakresu przestępstw wymienionych w art. 21 ust. 3 ww. ustawy.
2. Pracownik ma/może mieć styczność z dzieckiem w obiekcie, ale nie wykonuje obowiązków wchodzących w zakres art. 21 ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich. Nie ma ustawowego obowiązku weryfikacji. Zaleca się poproszenie pracownika o dobrowolne złożenie oświadczenie w zakresie niekaralności za przestępstwa seksualne i wymienione w KRK.
3. Pracownik nie ma styczności z dzieckiem w obiekcie i nie wykonuje obowiązków wchodzących w zakres art. 21 ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich. Nie ma ustawowego obowiązku weryfikacji.

 

OPIS STANOWISKA	Zakres obowiązków	KATEGORIA
Pracownik	Opiekuje się dziećmi w hotelowej świetlicy, organizuje czas wolny dla dzieci w obiekcie (art. 21 – opieka)	Kategoria A
Ratownik	Ratownik 1: Do zadań należy nauka dzieci pływania (art. 21 – edukacja).	Kategoria A
	Ratownik 2. Nadzoruje basen. Nie opiekuje się dziećmi, nie uczy ich. Konieczność nadzoru na basenie przy uwzględnieniu  zasad wynikających ze standardów ochrony dzieci.	Kategoria B
Opiekun praktyk	Edukuje małoletniego (art. 21 – edukacja) Przejmuje odpowiedzialność za praktykanta. Powinien zadbać o jego bezpieczeństwo. Tutaj zastosowanie znajdują  także zasady wynikające ze standardów ochrony dzieci.	Kategoria A
Pracownik działu recepcji	Pracownik 1: Nie ma w zakresie rzeczywistych obowiązków opieki, wychowania i innych aktywności z art. 21 ustawy. Ma styczność z dzieckiem tylko na potrzeby rejestracji, ewentualnie udzielenia informacji gdy dziecko odeszło od rodzica/opiekuna (zgubiło się).  Zastosowanie znajdują zasady wynikające ze standardów ochrony dzieci.	Kategoria B
	Pracownik 2: do jego rzeczywistych obowiązków należy m. in. opieka nad dzieckiem w sytuacji zagubienia dziecka, pobytu  z dzieckiem w sytuacji zagrożenia dobra dziecka.	Kategoria A
Pracownik działu technicznego, gospodarczego	Nie ma w zakresie rzeczywistych obowiązków opieki, wychowania i innych aktywności z art. 21 ustawy. Styczność z dzieckiem w przypadku wykonywania serwisu w pokoju podczas pobytu gości (nieletni może być w pokoju, ale zawsze jest z nim rodzic/opiekun). Zastosowanie znajdują zasady wynikające ze standardów ochrony dzieci.	Kategoria B
Pracownik działu housekeeping	Nie ma w zakresie rzeczywistych obowiązków opieki, wychowania i innych aktywności z art. 21 ustawy. Zastosowanie znajdują zasady wynikające ze standardów ochrony dzieci. Styczność z dzieckiem w przypadku usuwania awarii w pokoju podczas pobytu gości (dziecko może być w pokoju, ale zawsze jest z nim rodzic/opiekun). Zastosowanie znajdują zasady wynikające ze standardów ochrony dzieci.	Kategoria B
Pracownik kuchni	Nie ma w zakresie rzeczywistych obowiązków opieki, wychowania i innych aktywności z art. 21 ustawy. Styczność z dzieckiem podczas serwowania posiłków w sali restauracyjnej (nieletni przebywa pod opieką rodzica/opiekuna)	Kategoria B
Pracownik gastronomii (bar/kawiarnia/restauracja/stołówka)	Nie ma w zakresie rzeczywistych obowiązków opieki, wychowania i innych aktywności z art. 21 ustawy. Styczność z dzieckiem podczas trwania usługi gastronomicznej (dziecko przebywa pod opieką rodzica/opiekuna). Zastosowanie znajdują zasady wynikające ze standardów ochrony dzieci.	Kategoria B
Pracownik administacyjno – biurowy (marketing, sprzedaż, księgowość, sekretariat)	Nie ma w zakresie rzeczywistych obowiązków opieki, wychowania i innych aktywności z art. 21 ustawy. Pracownicy nie mają kontaktu z małoletnim. Jeśli zajdzie sytuacja, w której pracownik ma kontakt z dzieckiem, zastosowanie znajdują zasady wynikające ze standardów ochrony dzieci.	Kategoria C
Ochrona	Nie ma w zakresie rzeczywistych obowiązków opieki, wychowania i innych aktywności z art. 21 ustawy. Styczność z dzieckiem w nagłych sytuacjach wymagających interwencji ochrony. Zastosowanie znajdują zasady wynikające ze standardów ochrony dzieci.	Kategoria B

 

 

Załącznik nr 9. Jak rozmawiać z dzieckiem krzywdzonym – wskazówki dla pracowników obiektów.

Jeżeli w obiekcie dojdzie do sytuacji interwencji w celu ratowania zdrowia lub życia dziecka, albo do sytuacji, w której samo dziecko ujawnia krzywdzenie – należy przede wszystkim zadbać o bezpieczeństwo dziecka. Do czasu przyjazdu policji lub innych służb interwencyjnych dziecko powinno przebywać pod opieką pracownika.

Taka sytuacja może powodować silny stres u dziecka i prowadzić do różnych reakcji, takich jak:

• pobudzenie i panika,
• zachowania ucieczkowe mające na celu odwrócenie uwagi od trudnej sytuacji: bagatelizowanie sytuacji, śmiech, inne zachowania, które wydają się być nieadekwatne,
• agresja, autoagresja, zachowania regresywne (bujanie się, zaciskanie pięści),
• wrażenie zdezorientowania lub zagubienia,
• wrażenie wycofania, bycie cichym, niewielki ruch lub jego brak.

 

Każdy kontakt z dzieckiem pokrzywdzonym wymaga delikatności oraz empatii.

Dziecko, które doznało krzywdzenia ze strony dorosłych jest bardzo nieufne. Przez długi czas mogło doświadczać poczucia silnego zagrożenia życia, może odczuwać, że nie kontroluje własnego losu, jest bezradne i przestraszone.

Dziecko doświadczone wykorzystaniem seksualnym często jest przekonane, że inne osoby dorosłe nie uwierzą w jego relację i boi się, że zostanie obwinione i uznane za „złą” osobę. Dodatkowo, dziecko czuje się w pewnym stopniu odpowiedzialne za fakt bycia wykorzystanym, co powoduje w nim ogromne poczucie winy.

W wyniku manipulacji ze strony sprawcy dziecko postrzega go jako osobę mającą wyjątkowy wpływ, przed którym nikt nie może dziecka ochronić.

Zdarza się, że sprawcy grożą dziecku, że jeżeli będzie przeciwko nim zeznawać, jemu lub bliskim mu osobom może stać się „coś złego”. Sprawcy często wikłają dziecko w zmowę milczenia. Używają argumentów wpędzających dziecko w poczucie winy, wmawiając, że jest ono współodpowiedzialne za to co się stało albo przekonują, że jeśli ujawni wykorzystywanie, to nikt mu nie uwierzy, a sprawca uniknie kary.

Dziecko – ofiara handlu ludźmi często jest świadkiem przemocy, przestępstw, a nierzadko zdarza się, że samo jest zmuszane do ich popełniania. Sprawca wykorzystuje to, strasząc dziecko, że czeka je za to kara ze strony organów ścigania. W związku z tym dziecko, zastraszone, broni i tłumaczy sprawcę. W przypadkach doświadczenia skrajnego zagrożenia życia u ofiary może rozwinąć się syndrom sztokholmski. Syndrom ten jest skutkiem psychologicznych reakcji na silny stres, który może spowodować, że dziecko nawiąże współpracę ze sprawcą wykorzystania lub nawet zacznie go traktować jak swojego opiekuna.

 

OGÓLNE ZASADY NAWIĄZYWANIA KONTAKTU Z DZIECKIEM MŁODSZYM:

• Zniż się do poziomu dziecka, czyli postaraj się być na wysokości wzroku dziecka (usiądź naprzeciwko/ukucnij, itp.).
• Zwracaj się do dziecka po imieniu, jeśli to możliwe.
• Mów powoli, spokojnym głosem, wyraźnie.
• Posługuj się prostym językiem.
• Utrzymuj kontakt wzrokowy.
• Obserwuj, czy jesteś przez dziecko rozumiany.
• W pytaniach wykorzystuj określenia używane przez dziecko.

 

ZASADY PROWADZENIA ROZMOWY Z DZIECKIEM POKRZYWDZONYM:

 

1. Podchodząc do dziecka najpierw się przedstaw.
2. Zaakceptuj i uznaj jego reakcje oraz uczucia. Bądź uważny na pozawerbalne przejawy uczuć dziecka ‐ zażenowanie, skrępowanie, wstyd, lęk, przerażenie, smutek, poczucie winy.
3. Reaguj na te uczucia pomagając dziecku poradzić sobie z nimi: „widzę, że jesteś skrępowana, to naturalne w takiej sytuacji”; „ludzie zazwyczaj wstydzą się, kiedy mówią o takich przeżyciach”, „nie powstrzymuj płaczu, płacz pomaga”.
4. Poinformuj dziecko o tym, co się będzie dalej działo.Nie zmyślaj, nie podawaj fałszywych informacji, nie dawaj gwarancji bez pokrycia.
5. Zaproponuj wsparcie: „Czy jest coś, w czym mogę spróbować Ci pomóc?”
6. Zapytaj czy chce się skontaktować z kimś bliskim.
7. Zaakceptuj odmowę.
8. Zapewnij dyskrecję, jednak poinformuj, że w sytuacji popełnienia przestępstwa mogą zaistnieć okoliczności, w który Twoim obowiązkiem będzie ujawnienie informacji odpowiednim organom.
9. Okaż dziecku zainteresowanie oraz życzliwość, poświęcić mu czas.
10. Więcej słuchaj, mniej mów – ważne jest aby dać czas dziecku na wypowiedzenie się. Nie bój się ciszy, wytrzymaj ją.
11. Daj dziecku przestrzeń do mówienia o tym, o czym chce mówić.
12. Nie wypytuj o szczegóły. Zadając pytanie zastanów się, czemu je zdajesz, czy to pytanie ma zaspokoić Twoją ciekawość, czy ma służyć pogłębieniu kontaktu, uzyskaniu ważnej informacji potrzebnej do udzielenia pomocy.
13. Daj dziecku odczuć, że się wierzysz w to, co mówi.
14. Zapewnij dziecko, że nie jest odpowiedzialne za to, co mu się przydarzyło.
15. Nie oceniaj. Nie zadawaj pytań, w których zawarta jest ocena: np. „dlaczego nie wezwałeś pomocy/nie uciekłeś?”, „dlaczego mu/jej uwierzyłeś”, „czemu się na to zgodziłaś/eś, skoro wiedziałeś…? itp. Z reguły wzbudza to poczucie winy u dziecka, a także wprawia je w zakłopotanie, ponieważ często nie rozumie ono przyczyn zachowań własnych i innych osób. Poza tym nie znasz sytuacji i doświadczeń dziecka, które mogły wpłynąć na jego zachowania.

Nie przytulaj dziecka, nie dotykaj go, chyba, że o to prosi ‐ kontakt fizyczny może je przestraszyć i „zamknąć”, dotyk może mu się źle kojarzyć, budzić traumatyczne wspomnienia, zwłaszcza w kontekście wcześniejszego wykorzystania.

 

Załącznik nr 10: Sposoby reagowania na krzywdzące zachowania rodzica/ opiekuna/innej osoby dorosłej wobec dziecka

Jeżeli widzisz przemoc wobec dziecka ze strony rodzica lub opiekuna – dziecko jest szarpane, wyzywane, poniżane, bite (np. karcenie klapsem) – zareaguj!

Twoja reakcja na krzywdę przywraca dziecku poczucie bezpieczeństwa i daje szansę na lepszą przyszłość. Może również ochronić zdrowie, a nawet życie dziecka!

Jak możesz zareagować:

ZAUWAŻ

Zasygnalizuj, że zauważyłeś sytuację krzywdzenia dziecka. Nawiązanie kontaktu wzrokowego może być wystarczającą reakcją powstrzymującą przemocowe zachowanie rodzica, opiekuna lub innego dorosłego towarzyszącego dziecku. Nie obawiaj się obserwować. Masz prawo przyglądać się temu, co dzieje się  na terenie obiektu czy przestrzeni publicznej.

NAWIĄŻ KONTAKT

1. Kiedy rodzicem targają tak silne emocje, że nie potrafi powstrzymać przemocy wobec swojego dziecka, nie dotrą do niego racjonalne argumenty. Jeśli chcesz skutecznie zareagować, spróbuj obniżyć jego napięcie.
2. Zadaj proste pytanie, np.: „Przepraszam, czy coś się stało?”
3. Możesz też odnieść się do własnych doświadczeń, np.: „Pamiętam, kiedy moje dzieci były w tym wieku. To bardzo trudny czas. Czy mogę w czymś pomóc?”.
4. Czasem wystarczy głośno powiedzieć: „Widzę, że jest pani/panu trudno” lub „Czasem mamy zły dzień i wtedy nie potrafimy się dogadać”.
5. Sama próba nawiązania takiej rozmowy może dać rodzicowi do myślenia i zatrzymać przemoc wobec dziecka. Może to być też początek dalszej rozmowy prowadzącej do uspokojenia sytuacji.

NAZWIJ SYTUACJĘ

Nie krytykuj i nie atakuj, ale też nie unikaj nazywania rzeczy po imieniu.

Spokojnie, ale stanowczo mów o tym, co cię zaniepokoiło – np.: „Widzę, że uderzył Pan dziecko”, „Proszę nie bić dziecka. Proszę nigdy tego nie robić”.

 

 

^[1] Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 2024 r. poz. 17)

[2] W rozumieniu art. 21 ustawy o ochronie małoletnich

^[3] Kodeks Karny art. 160 par.1 i 2; art. 210 par.1, Kodeks wykroczeń art. 106