bp Jan Kazimierz Wilk (1951-2025)
Urodziny: 18 września 1951 r. – Seroczyn, Polska.
Śluby zakonne: 3 października 1974 r. – Asyż (Włochy).
Święcenia kapłańskie: 24 czerwca 1976 r. – Asyż (Włochy).
Nominacja biskupia: 28 stycznia 1998 r.
Sakra biskupia: 4 kwietnia 1998 r. – Formosa – GO.
Objęcie urzędu: 4 kwietnia 1998 r. – Formosa – GO.
Nominacja do Anápolis – GO: 9 czerwca 2004 r.
Objęcie urzędu w Anápolis – GO: 14 sierpnia 2004 r.
Zawołanie: „Ut Amor ametur” („Aby Miłość była kochana”).
Życiorys
ŚP. Ojciec Biskup Jan Kazimierz WILK, profes wieczysty, kapłan i biskup, jubilat w Zakonie i długoletni misjonarz w Brazylii, zmarł w szpitalu Ânima Centro Hospitalar w Anápolis (GO) dnia 11 listopada 2025 r. Ukończył 74 lata, przeżywszy 56 lat jako zakonnik i 49 lat jako kapłan, oraz 27 lat jako biskup, najpierw w diecezji Formosa (1998-2024), a następnie diecezji Anápolis (2004-2025).
Śp. o. bp Jan Wilk urodził się 18 września 1951 r. w Seroczynie (w powiecie sokołowskim) w rodzinie Józefa i Reginy z domu Piwko. Miał starszą siostrę i brata.
Został ochrzczony 14 października 1951 r. w kościele parafialnym pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Seroczynie, otrzymując imiona Jan Kazimierz. W rodzinie i wspólnocie parafialnej rozwijało się jego życie religijne poprzez katechizację, przystąpienie do I Komunii świętej i Bierzmowania, a także poprzez posługę przy ołtarzu w charakterze ministranta.
W latach 1958-1965 uczęszczał do Szkoły Podstawowej w Łazowie, a następnie naukę kontynuował pod troskliwym okiem ojca rektora, o. Ignacego Rejcha, w Niższym Seminarium Duchownym w Niepokalanowie (1965-1969), którą zakończył eksternistycznym egzaminem maturalnym w Otwocku i otrzymaniem świadectwa dojrzałości (28 czerwca 1969).
Pragnąc służyć Bogu i ludziom, złożył podanie o przyjęcie do nowicjatu Braci Mniejszych Konwentualnych, który rozpoczął 24 sierpnia 1969 r. w Łodzi Łagiewnikach pod kierunkiem mistrza o. Augustyna Januszewicza. Jak stwierdził jego wychowawca i późniejszy współpracownik na misji, już wtedy wyróżniał sią „ujmującą skromnością”. Jego mistrz proroczo zapowiadał, że „w przyszłości może dokonać wiele dobrego”. Rok później, 6 września 1970 r. złożył pierwszą profesję zakonną.
O. bp. Jan Wilk kontynuował formację i studia filozoficzno-teologiczne w WSD OO. Franciszkanów w Krakowie (1970-1973), uchodząc za jednego najlepszych alumnów, a następnie w Seraphicum w Rzymie (1973-1975), gdzie podkreślano jego głębokie życie duchowe, otwartość ducha i entuzjazm przeżywania swego powołania. Po przedstawieniu pracy „Creatio e recreatio secondo san Bonaventura” i zdaniu egzaminów, otrzymał licencjat kanoniczny z Chrystologii na Papieskim Wydziale Teologicznym św. Bonawentury w Rzymie (28 czerwca 1977 r.).
Po czterech latach formacji wstępnej został dopuszczony do złożenia ślubów wieczystych, które przyjął generał Zakonu o. Witalis Bommarco w wigilię uroczystości św. Franciszka, 3 października 1974 r., w Bazylice Świętego Patriarchy w Asyżu we Włoszech.
Okres formacji seminaryjnej został uwieńczony święceniami kapłańskimi. Najpierw w marcu 1975 r. przyjął święcenia w stopniu diakonatu, a następnie w stopniu prezbitera, które otrzymał z rąk o. bpa Oscara Serfilippi, OFMConv, 24 czerwca 1976 r. w Asyżu.
Przez wszystkie lata studiów we Włoszech nie mógł powrócić do Polski (z racji wydanego w komunistycznej Polsce paszportu z pozwoleniem na tylko jednorazowy wyjazd z kraju). Wykorzystywał więc wakacje na doskonalenie języka obcego, podejmując naukę niemieckiego w Goethe-Institut w Radolzfell i w Grafing w Niemczech.
Pod koniec studiów licencjackich wyraził swoją gotowość wyjazdu na misje do Brazylii, na które otrzymał zgodę Prowincjała z Definitorium. Widział misje – jak wynika z listu z dnia 15 lutego 1977 r. – jako szczególny charyzmat naszego Zakonu. Pragnął uczestniczyć w realizowaniu tego posłannictwa na wzór Ojca Maksymiliana M. Kolbego „jako kapłan i franciszkanin, poświęcając się na służbę Bogu i bliźnim, niosąc Dobrą Nowinę i braterską pomoc potrzebującym”.
Po roku przygotowań we Włoszech i na kursie języka w Portugalii (Coimbra), przeszedł do klasztoru w Santa Severa, gdzie oczekiwał na dopełnienie formalności, pomagając jednocześnie w wydawnictwie.
Ostatecznie w uroczystość św. Franciszka, 4 października 1978 r. przybył do Brazylii dla wsparcia naszej prowincjalnej misji w tym kraju, dołączając do wspólnoty erygowanego w tym samym roku brazylijskiego Niepokalanowa, Jardim da Imaculada („Ogród Niepokalanej”) niedaleko stolicy. Na początek podjął się obowiązków odpowiedzialnego za powołania, formatora młodzieży i współpracownika przy wydawaniu brazylijskiego „Rycerza Niepokalanej” – Cavaleiro da Imaculada, oraz wikariusza nowotworzonych parafii w Cidade Ocidental i Pedregal; wybudował też kaplicę św. Jan Chrzciciela w Jardim Planalto.
W latach 1981-1982 był proboszczem parafii św. Antoniego w Cidade Ocidental (GO), przygotowując projekt i rozpoczynając budowę kościoła parafialnego; a w latach 1982-1986 pełnił urząd proboszcza parafii św. Marka i św. Łukasza w Ceilandii (P/Norte – DF), gdzie wybudował kościół.
W 1983 r. został mianowany na trzy lata Asystentem i Wikariuszem w Kustodii Prowincjalnej św. Maksymiliana w Brazylii, pełniąc też funkcję sekretarza Kustodii. W 1984 r. wyraził wolę stałej afiliacji do Kustodii brazylijskiej, poświęcając się całkowicie dla pracy w tym kraju. Nie zerwał jednak związku z Prowincją-matką, o czym świadczy w miarę bogata korespondencja zachowana w Kurii, zwłaszcza z o. Mariuszem Paczóskim.
W roku 1986, a następnie w 1989, Kapituła Prowincjalna powierzyła mu urząd kustosza Kustodii św. Maksymiliana M. Kolbego w Brazylii. Podczas urzędowania o. Jana Wilka odbyła się pierwsza Kapituła kustodialna w Jardim da Immaculada (3-7.11.1986), a rok później zatwierdzono Statuty kustodii św. Maksymiliana w Brazylii (30.07.1987). Przyczynił się też do organizowania życia i instytucji kustodialnych, w tym WSD św. Franciszka z Asyżu w Brasilii, którego został pierwszym Rektorem (1990-1992). Równocześnie, po mianowaniu o. Augustyna Januszewicza biskupem, spoczęły na jego barkach odpowiedzialność i redagowanie Cavaleiro da Imaculada (1989-1998).
W roku 1992, a potem w 1995, został wybrany na dwie kadencje gwardianem klasztoru Jardim da Imaculada. Wypełniał w tym czasie również obowiązki Dyrektora Narodowego Rycerstwa Niepokalanej w Brazylii, Dyrektora Edições Kolbe i Redaktora Naczelnego Cavaleiro da Imaculada. Wykładał także teologię w Seminarium św. Franciszka i w Instytucie Filozoficzno-Teologicznym św. Bonawentury oraz prowadził zajęcia na kursach z Teologii dla świeckich w Archidiecezji Brasília i w Diecezji Luiziânia.
Nie zaniedbywał też zwyczajnej pracy duszpasterskiej, oddając się do dyspozycji wiernych w kierownictwie duchowym, prowadzeniu rekolekcji i prelekcji na tematy religijne. Za jego otwartość na potrzeby ludzkie i wieloraką pracę Rada miejska Cidade Ocidental nadała mu tytuł honorowego obywatela miasta.
28 stycznia 1998 otrzymał nominację Ojca Świętego Jana Pawła II na Biskupa Diecezji Formosa (GO), a 4 kwietnia 1998 r. przyjął sakrę biskupią i objął swoją diecezję. Jego hasłem były słowa: „Ut AMOR ametur” – „aby MIŁOŚĆ była kochana”.
9 czerwca 2004 r. ten sam papież przeniósł go na biskupstwo w Anápolis (GO). Ingres do katedry miał miejsce 14 sierpnia 2004.
Jako biskup przynależący do Narodowej Konferencji Biskupów Brazylii (CNBB) przez dwie kadencje był członkiem Rady Stałej, a także członkiem Rady Finansowej oraz członkiem Komisji ds. Ewangelizacji. Natomiast w Regionalnej Konferencji Biskupów (Regionu Środkowo-Zachodniego) był wiceprzewodniczącym, przewodniczącym i biskupem odpowiedzialnym za Duszpasterstwo Komunikacji, Duszpasterstwo Rodzin i Duszpasterstwo Dzieci.
Przewodniczył święceniom biskupim ks. bpa Dilmo Franco, obecnego biskupa pomocniczego Anápolis; wyświęcił 110 kapłanów, w tym 85 dla duchowieństwa Anápolis; 113 diakonów przygotowujących się do prezbiteratu, w tym 85 dla duchowieństwa Anápolis; oraz 15 diakonów stałych dla diecezji Anápolis.
Znajdujemy też inne jego osiągnięcia w tej diecezji: przeprowadził 44 wizyty duszpasterskie, utworzył 27 nowych parafii, dokonał modernizacji Seminarium Diecezjalnego, utworzył Wydział Katolicki w Anápolis, uchwalił Statuty oraz podjął się licznych inwestycji. W tym wszystkim wyróżniał się prostotą, inteligencją i niestrudzoną pracą, a nade wszystko wypełniał swoje obowiązki duszpasterza i odpowiedzialnego za diecezję z miłością i oddaniem.
Od dłuższego czasu o. bp Jan Wilk doświadczał cierpienia i choroby. Aby móc skutecznie służyć swoim wiernym, dążył możliwymi sposobami do odzyskania zdrowia, zachowując pokój i poddając się pokornie dyscyplinie leczenia. „Nawet w chorobie i słabościach – wspominał jeden z biskupów w pożegnaniu z 12.11.2025 r. – nazywał je siostrami, przyjmując je z pogodą ducha, cierpliwością i zaufaniem. Nigdy nie widzieliśmy go zniechęconego, lecz zawsze pogodnego i oddanego w ręce Boga”. W tym roku trzykrotnie był poddany koniecznej hospitalizacji, a w diecezji musiał zostać wspomagany przez biskupa koadiutora. Do ostatnich dni niezłomnie dążył do powrotu do zdrowia, okazując odwagę, nadzieję i miłość do życia. Siostra nasza śmierć cielesna wyszła mu na spotkanie 11 listopada 2025 r., gdy przebywał na oddziale intensywnej terapii w szpitalu Ânima Centro Hospitalar w Anápolis.
„Kto znał o. Jana – pisał jeden z generałów naszego Zakonu – ocenia go, jako brata spokojnego, refleksyjnego, inteligentnego, dobrego organizatora i bardzo pracowitego, przyjaciela ludzi, człowieka o dużej wyrozumiałości” (z listu z dnia 30.01.1998). Natomiast sami współbracia wspominają go jako człowieka milczenia i modlitwy, wyróżniającego się prostotą, wielkimi zdolnościami intelektualnymi i jasnością myśli. Podkreślają, że był niezwykłą postacią dla Zakonu i całego Kościoła, zarówno ze względu na świadectwo wiary, jak i głębię myśli.
Dziękujemy Panu Bogu za osobę śp. o. bpa Jana Wilka, za dobro, które po sobie pozostawił tu na ziemi, i zarazem zanosimy za niego modlitwę do Miłosiernego Boga, aby obdarzył go życiem wiecznym, do którego zmierzał śladami św. Franciszka z Asyżu i św. Maksymiliana M. Kolbego. Polecamy go też naszej i Jego Patronce, Niepokalanej Matce Bożej, aby otwarła mu bramy Nieba.
Uroczystości pożegnalne śp. o. bpa Jana Wilka odbyły się 12 listopada 2025 r. w Katedrze pw. Dobrego Jezusa w Anápolis. Najpierw o godzinie 14.00 była celebrowana Msza Święta Żałobna od jego brazylijskiej Prowincji zakonnej. Kolejną mszę o godzinie 16.00 odprawił ks. bp João Justino de Medeiros Silva, arcybiskup metropolita Goiânia, w obecności biskupów Regionu Duszpasterskiego. Natomiast po nieszporach, o godzinie 19.00 została odprawiona ostatnia Msza Święta, której przewodniczył ks. bp Waldemar Passini Dalbello, biskup koadiutor diecezji Anápolis. W uroczystościach wzięło udział wielu biskupów z regionu, duchowieństwo diecezjalne, zakonnicy i liczni wierni świeccy z całej diecezji. Na zakończenie miała miejsce uroczysta procesja wokół placu Dobrego Jezusa, wyrażająca jedność, wdzięczność i nadzieję w zmartwychwstanie. Ciało śp. o. bpa Jana Wilka zostało pochowane w Krypcie Katedry Diecezjalnej.
o. Jan M. Olszewski
Sekretarz Prowincji
